Dialektyka wróg–rodzina. O Sąsiadach Józefa Ignacego Kraszewskiego i Marii Sadowskiej

Tadeusz Budrewicz

doi:10.18778/2299-7458.12.04

Autor

Tadeusz Budrewicz Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie https://orcid.org/0000-0003-4557-7260

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-7458.12.04

Słowa kluczowe:

Kraszewski, Sadowska, powieść, sąsiad, konflikt, rodzina

Abstrakt

Powieści Marii Sadowskiej Sąsiedzi (1874) oraz Józefa Ignacego Kraszewskiego Sąsiedzi (1878) podejmują ten sam temat. Opisują spory między sąsiadami – szlachtą. Granice posiadłości ziemskich generowały ostre konflikty. Sąsiad był wrogiem. Sąsiedzi się nienawidzili, ale ich dzieci się kochały. Młoda generacja przemienia dawnych wrogów w rodzinę, co jest zapowiedzią dobrej przyszłości. Takie obrazy są metonimią sytuacji politycznej Polski. Autorzy przedstawiają w powieściach program solidaryzmu jako podstawę bytu narodu.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Tadeusz Budrewicz - Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie

Tadeusz Budrewicz – prof. dr hab., historyk literatury i kultury, edytor. Specjalizuje się w literaturze XIX wieku. Autor m.in. monografii: Kraszewski – przy biurku i wśród ludzi (2004); Kraszewski i świat historii (2010); O Kraszewskim: Studia (2013). Ostatnio wydane książki: Od Galicji po Amerykę. Literackim tropem XIX-wiecznych podróży (współautor M. Sadlik, 2018); Pogrzeby pisarzy polskich XIX wieku (2019); Kraków literacki w XIX wieku (współautor R. Stachura-Lupa, 2019); Estetyka „zdrowego rozsądku”? (współautor R. Okulicz-Kozaryn, 2020); Ojcowie pisarze i córki pisarki (2021).

Bibliografia

Achremczyk S., Spory i konflikty szlachty malborskiej w drugiej połowie XVII wieku, „Komunikaty Warmińsko-Mazurskie” 2010, nr 4, s. 417–434.
Google Scholar

Adamska U., Humoreska na łamach „Przeglądu Tygodniowego” (1866–1876). Rekonesans, [w:] Pozytywiści warszawscy. „Przegląd Tygodniowy” 1866–1876. Seria I: Studia, rewizje, konteksty, red. A. Janicka, Białystok 2015, s. 375–387.
Google Scholar

Bachórz J., Twórczość gawędowa Kraszewskiego, „Pamiętnik Literacki” 1987, z. 4.
Google Scholar

Bylina S., Drogi – granice – most: studia o przestrzeni publicznej i sakralnej w średniowieczu, Warszawa 2012.
Google Scholar

Chmielowski P., Józef Ignacy Kraszewski: zarys historyczno-literacki, Kraków 1888.
Google Scholar

Chmielowski P., Kilka słów o dzisiejszych autorkach powieści w literaturze polskiej, „Gazeta Polska” 1876, nr 163–166.
Google Scholar

Chmielowski P., „Pisma” Zbigniewa (Marii Sadowskiej). Tom I i II, „Niwa” 1876, t. 10, z. 39, s. 181–187.
Google Scholar

Danek W., Powieści historyczne J. I. Kraszewskiego, Warszawa 1966.
Google Scholar

Duma P., Tajne świadki graniczne w Europie Środkowej od XVI do XIX w. – problem słabo zbadany, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2015, nr 1, s. 79–91.
Google Scholar

Gloger Z., Encyklopedia staropolska ilustrowana, t. IV, Warszawa 1903.
Google Scholar

Gołaski J., Techniki rozgraniczania dóbr ziemskich w XVIII wieku w świetle poznańskich ksiąg podkomorskich, „Przegląd Geodezyjny” 1961, nr 5–6.
Google Scholar

Jakubowski M., Wyznaczanie granic własnościowych w osiemnastowiecznej Rzeczpospolitej oraz ich trwanie w krajobrazie na przykładzie dóbr kamedułów wigierskich, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” 2014, nr 1, s. 19–35.
Google Scholar

Jop R., Uwagi o piętnastowiecznej terminologii granicznej w lubelskich i sandomierskich księgach sądowych, „Res Historica” 2011, s. 9–22.
Google Scholar

Kamler M., Przemoc między szlachtą w Polsce XVII w. – zjawisko masowe?, „Kwartalnik Historyczny” 2014, R. CXXI, nr 3, s. 541–569. https://doi.org/10.12775/KH.2014.121.3.03
Google Scholar

Konończuk E., „Czercza mogiła” – rzecz o archeologii pamięci, [w:] Obrazy kultury polskiej w twórczości Józefa Ignacego Kraszewskiego, red. B. Czwórnóg-Jadczak, Lublin 2004, s. 141–147.
Google Scholar

Kowalski P., Kultura magiczna: omen, przesąd, znaczenie, Warszawa 2007.
Google Scholar

Kraszewski J. I., Czercza mogiła: powieść, wydanie nowe, przejrzane i poprawione przez autora, Lwów 1872.
Google Scholar

Kraszewski J. I., Ładowa pieczara: obrazek wiejski, Wilno 1852.
Google Scholar

Kraszewski J. I., O pracy, Poznań 1868.
Google Scholar

Kraszewski J. I., Obrazy przeszłości, [w:] Kraszewski o powieściopisarzach i powieści: zbiór wypowiedzi teoretycznych i krytycznych, oprac. S. Burkot, Warszawa 1962.
Google Scholar

Kraszewski J. I., Polska w czasie trzech rozbiorów 1772–1799: studia do historii ducha i obyczaju. Tom I: 1772–1787, Poznań 1873.
Google Scholar

Kraszewski J. I. Program Polski 1872: Myśli o zadaniu narodowym, Poznań 1872.
Google Scholar

Kraszewski J. I., Sąsiedzi: powieść z podań szlacheckich z końca XVIII-go wieku, t. I–II, Warszawa 1878.
Google Scholar

Kraszewski J. I., Staropolska miłość: urywek pamiętnika, Warszawa 1859.
Google Scholar

Kraszewski J. I., Wieczory wołyńskie, Biały Dunajec–Ostrów 2015.
Google Scholar

Księga przysłów, przypowieści i wyrażeń przysłowiowych polskich, zebrał i oprac. S. Adalberg, Warszawa 1889–1894.
Google Scholar

Marrené W., Nasze autorki, „Tygodnik Powszechny” 1885, nr 2, s. 341–342.
Google Scholar

Mokranowska Z., „Czercza mogiła” Józefa Ignacego Kraszewskiego – w stronę modyfikacji genologicznej, [w:] Kraszewski i nowożytność: studia, idea i układ tomu J. Ławski, red. A. Janicka, K. Czajkowski, L. Zabielski, Białystok 2014–2015, s. 497–508.
Google Scholar

Moniuszko A., Przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu przed płockim sądem ziemskim pod koniec XVI stulecia, [w:] Społeczeństwo a przestępczość, red. A. Karpiński i in., Warszawa 2009, Społeczeństwo Staropolskie. Seria nowa, t. 2, s. 11–39.
Google Scholar

Oliśkiewicz-Krzywicka A., Spory graniczne w XVIII wieku i ich wpływ na zmianę granic, „Przegląd Geodezyjny” 2012, nr 3, s. 8–14.
Google Scholar

Pugacewicz I. H., Porządek sąsiedzki przemocą regulowany. O organizacji i funkcji zajazdu w II poł. XVII i w XVIII wieku, „Białostockie Teki Historyczne” 2006, t. 4, s. 103–128. https://doi.org/10.15290/bth.2006.04.06
Google Scholar

Sadowska M. (Zbigniew), Sąsiedzi: powieść, Warszawa 1875.
Google Scholar

Stachnik-Surowiak B., Sarmatyzm – dzieje jednego pojęcia, „Perspektywy Kultury” 2012, nr 6, s. 21–38.
Google Scholar

Stępnik K., Poetyka gawędy wierszowanej, Wrocław 1983.
Google Scholar

Waśko A., Romantyczny sarmatyzm czy „polski biedermeier”?, „Perspektywy Kultury” 2012, nr 6, s. 39–54.
Google Scholar