Aksjologia czy teleologia podstawą relacji prawnych państwo – kościół w III Rzeczypospolitej Polskiej?

Adam Bartczak

doi:10.18778/0208-6069.108.02

Authors

Adam Bartczak Uniwersytet Łódzki, Wydział Prawa i Administracji https://orcid.org/0000-0001-6074-2872

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6069.108.02

Keywords:

state, Catholic Church, relationship, value, purpose

Abstract

The article addresses the issue of the basis of modern relations between the state and the Catholic Church on legal grounds. Two independent communities, along with their laws, must coexist in one territory. The only chance for success is dialogue and mutual understanding. The purpose of the article was to try to assess what lies at the heart of this relationship. Is it axiology understood as value or perhaps teleology read in the perspective of a specific purpose.

Downloads

Download data is not yet available.

References

Akt Końcowy Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Helsinki 1.08.1975. Benedictus PP. XVI. 2006. Litterae encyclicae Deus caritas est. AAS 98, 3: 217–252.
Google Scholar

Ioannes Paulus PP. II. 1979. Litterae encyclicae Redemptor hominis. 4.03.1979. AAS 71, 4: 257–324.
Google Scholar

Ioannes Paulus PP. II. 1981. Litterae encyclicae Laborem exercens. 14.09.1981. AAS 73, 9: 577–647.
Google Scholar

Joannes Paulus PP. II. 1987. Litterae encyclicae Sollicitudo rei sociallis. 30.12.1987. AAS 80, 5: 513–586.
Google Scholar

Ioannes Paulus PP. II. 1991. Litterae encyclicae Centesimus anno. 1.05.1991. AAS 83, 10: 819–867.
Google Scholar

Ioannes PP. XXIII. 1961. Litterae encyclicae Mater et magistra. 15.05.1961. AAS 53, 8: 401–464.
Google Scholar

Ioannes PP. XXIII. 1963. Litterae encyclicae Pacem in terris. 11.04.1963. AAS 55, 5: 257–304.
Google Scholar

Karta praw podstawowych Unii Europejskiej. Nicea 7.12.2000, https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/?uri=celex%3A12012P%2FTXT (dostęp 7.07.2024).
Google Scholar

Kodeks Prawa Kanonicznego. 2022. Przekł. polski. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską (Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318).
Google Scholar

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2.04.1997 (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483).
Google Scholar

Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. Rzym 4.11.1950 (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284).
Google Scholar

Leo PP. XIII. 1891. Litterae encyclicae Rerum novarum. 15.05.1891. Tekst polski: Dokumenty nauki społecznej Kościoła, cz. I. 1987. Red. Marian Radwan, Leon Dyczewski, Adam Stanowski. 41–65. Rzym–Lublin: Wydawnictwo RW KUL.
Google Scholar

Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych. San Francisco 16.12.1966.
Google Scholar

Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych. San Francisco 16.12.1966.
Google Scholar

Paulus PP. VI. 1967. Litterae encyclicae Populorum progressio. 26.03.1967. AAS 59, 4: 257–299.
Google Scholar

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. 2002. Wyd. 5. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Pius PP. XI. 1931. Litterae encyclicae Quadragesimo anno. 15.05.1931. AAS 23: 177–228.
Google Scholar

Powszechna Deklaracja Praw Człowieka. Paryż 10.12.1948, https://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1948.html (dostęp 7.07.2024).
Google Scholar

„Sobór Watykański II. Deklaracja Dignitatis humanae o wolności religijnej”. 2002. W Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Red. Maria Przybył. 638–661. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

„Sobór Watykański II. Konstytucja dogmatyczna o Kościele”. 2002. W Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Red. Maria Przybył. 104–166. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

„Sobór Watykański II. Konstytucja duszpasterska o Kościele w świecie współczesnym. 2002. W Sobór Watykański II. Konstytucje, dekrety, deklaracje. Red. Maria Przybył. 526–606. Poznań: Pallottinum.
Google Scholar

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz.U. z 2023 r. poz. 265).
Google Scholar

Ustawa z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1966).
Google Scholar

Wyrok TK z dnia 23 marca 1999 r., K 2/98, OTK ZU 3/1999, poz. 38.
Google Scholar

Wyrok TK z dnia 5 marca 2003 r., K 7/01, OTK ZU 3A/2003, poz. 19.
Google Scholar

Wyrok TK z dnia 30 października 2006 r., P 10/06, OTK ZU 9A/2006, poz. 128.
Google Scholar

Wyrok TK z dnia 30 września 2008 r., K 44/07, OTK ZU 7A/2008, poz. 126.
Google Scholar

Borecki, Paweł. 2022. „Zasada współdziałania państwa i związków wyznaniowych w prawie polskim”. Studia Prawa Publicznego 4(40): 85–109.
Google Scholar

Bosek, Leszek. 2016. „Komentarz do art. 30 Konstytucji”. W Konstytucja RP, t. 2, Komentarz do art. 87–243. Red. M. Safjan, L. Bosek. Pkt 39–44. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Cenalmor, Daniel. Jorge Miras. 2022. Prawo kanoniczne. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Chauvin, Tatiana. „Sprawiedliwość społeczna – człowiek i wspólnota w świetle prawa i społecznej nauki Kościoła”. Forum Prawnicze 3: 3–21.
Google Scholar

Garlicki, Leszek. 2004. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Liber.
Google Scholar

Geremek, Bronisław. 2013. „Pierwsze czytanie rządowego projektu ustawy o ratyfikacji konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską (12.12.1997)”. W Józef Kowalczyk. Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską 1993/1998. 299–306. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Góralski, Wojciech. 2022. „Filozofia Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską z dnia 28 lipca 1993 roku”. Studia z Prawa Wyznaniowego 25: 157–170.
Google Scholar

Góralski, Wojciech. Andrzej Pieńdyk. 2000. Zasada niezależności i autonomii państwa i Kościoła w Konkordacie polskim z 1993 roku. Warszawa: Wydawnictwo UKSW.
Google Scholar

Hemperek, Piotr. 1985. „Współpraca między Kościołem i państwem”. Kościół i Prawo 4: 79–100.
Google Scholar

Hervada, Javier. 2023. „Komentarz do kan. 208 KPK”. W Kodeks Prawa Kanonicznego. Komentarz. Red. Piotr Majer. Wyd. 2. 166–167. Warszawa: Wolters Kluwer.
Google Scholar

Kaczmarczyk-Kłak, Katarzyna. 2020. „Rzeczpospolita Polska jako dobro wspólne”. Teka Komisji Prawniczej PAN Oddział w Lublinie 13(1): 185–199.
Google Scholar

Kołakowski, Leszek. 1999. Moje słuszne poglądy na wszystko. Kraków: Znak.
Google Scholar

Kroczek, Piotr. 2018. „Znaczenie preambuły do konkordatu z 1993 roku dla interpretatora”. Annales Canonici 14: 237–252.
Google Scholar

Krukowski, Józef. 2008. Polskie prawo wyznaniowe. Warszawa: LexisNexis.
Google Scholar

Krukowski, Józef. 2013. Kościelne prawo publiczne. Prawo konkordatowe. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Google Scholar

Krukowski, Józef. 2020. „Zasada poszanowania niezależności i autonomii Państwa i Kościoła katolickiego oraz współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Geneza i znaczenie art. 1 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Polską 1993–1998”. Rocznik Nauk Prawnych 30(4): 83–108.
Google Scholar

Mezglewski, Artur. Henryk Misztal. Piotr Stanisz. 2008. Prawo wyznaniowe. Wyd. 2. Warszawa: C.H. Beck.
Google Scholar

Morawski, Lech. 2014. Podstawy filozofii prawa. Toruń: Dom Organizatora.
Google Scholar

Oniszczuk, Jerzy. 2000. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego. Kraków: Zakamycze.
Google Scholar

Orzeszyna, Krzysztof. 2007. Podstawy relacji między państwem a kościołami w konstytucjach państw członkowskich i traktatach Unii Europejskiej. Studium prawnoporównawcze. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Google Scholar

Pietrzak, Michał. 1999. Demokratyczne, świeckie państwo prawne. Warszawa: Liber.
Google Scholar

Polak, Piotr. Janusz Trzciński. 2018. „Konstytucyjna zasada godności człowieka w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego”. Gdańskie Studia Prawnicze 40: 257–274.
Google Scholar

Ruczkowski, Piotr. 2021. „Aksjologia Konstytucji RP, czyli od wartości do prawa pozytywnego”. Political Dialogues 30: 97–114.
Google Scholar

Słowikowska, Anna. 2020. Soborowa zasada współdziałania Kościoła i państwa w kontekście zasad ją warunkujących. 31–60, https://bsawp.edu.pl/wp-content/uploads/2020/04/slowikowska_14_2.pdf (dostęp 7.07.2024).
Google Scholar

Sobczyk, Paweł. 2015. „Dobro wspólne jako cel współdziałania państwa z Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi”. Kościół i Prawo 4(1): 169–184.
Google Scholar

Stępień, Jakub. 2022. Stosunki państwa i Kościoła katolickiego w konstytucyjnym porządku III Rzeczypospolitej Polskiej. Łódź: maszynopis.
Google Scholar

Ziembiński, Zygmunt. 1992. O pojmowaniu sprawiedliwości. Lublin: Daimonion.
Google Scholar