Zgeneralizowane zaufanie, skłonność do udzielania pomocy, poczucie uczciwości innych a wzrost ekonomiczny w Europie. Zmodyfikowane ujęcie

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1508-2008.25.25

Słowa kluczowe:

społeczny kapitał pomostowy, zgeneralizowane zaufanie, pomocniczość, uczciwość, wzrost ekonomiczny, Europa

Abstrakt

Celem artykułu jest próba oszacowania wpływu postaw zaufania, pomocniczości i uczciwości na wzrost gospodarczy w krajach Europy. W pierwszej części tekstu skupiono uwagę na prezentacji koncepcji kapitału społecznego i na związanym z nim pojęciu zaufania, natomiast w kolejnej części dokonano selektywnego przeglądu literatury dotyczącej wpływu zaufania na rozwój ekonomiczny. Część trzecia zawiera prezentację ekonometrycznego modelu wzrostu gospodarczego, bazującego na zmodyfikowanej funkcji produkcji Cobba‑Douglasa. Zaproponowany model zawiera trzy powiązane ze sobą zmienne: zgeneralizowane zaufanie, skłonność do udzielania pomocy (pomocniczość) oraz deklarowaną postawę stopnia uczciwości innych ludzi, które wyrażone są w postaci zmiennej zagregowanej, nazwanej przez autorów kapitałem współpracy. Próba badawcza, będąca podstawą analiz empirycznych, odnosi się do kolejnych rund badań przeprowadzonych w latach 2006–2018 w ramach Europejskiego Sondażu Społecznego w 22 krajach Europy. Dane zawarte w Europejskim Sondażu Społecznym, wykraczające poza wąsko rozumiane zjawisko zaufania, dają pewną szansę na weryfikację niezbyt dotychczas dokładnego pomiaru wpływu kapitału współpracy i pomostowego na kształtowanie się poziomu wzrostu ekonomicznego. Uzyskane rezultaty analiz wskazują, iż w przybliżeniu 1/8 wzrostu (mierzonego wielkością stopy wzrostu GDP) może być traktowana jako efekt wzrostu zgeneralizowanego zaufania, pomocniczości i uczciwości. Ponadto odnotowano, iż 86% tego wpływu ujawnia się z opóźnieniem od roku do 4 lat. Przyjęte do analizy trzy zmienne cząstkowe lepiej wyjaśniają zmienność wzrostu gospodarczego niż wyłącznie poziom zaufania, który stanowił jedyną kategorię wyjaśniającą w większości dotychczasowych analiz. Wyestymowany przez autorów model sugeruje, iż spośród trzech analizowanych zmiennych cząstkowych największy wpływ na zmienność ekonomicznego wzrostu ma skłonność do wzajemnego udzielania sobie pomocy przez ludzi. Nie podważa to jednak faktu, że również zaufanie i uczciwość to istotne czynniki wpływające na wzrost gospodarczy w badanych krajach Europy.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Ahn, T.K., Ostrom, E. (2008), Social capital and collective action, [in:] D. Castiglione, J.W. Van Deth, G. Wolleb (eds.), The Handbook of Social Capital, Oxford University Press, Oxford, pp. 70–100.
Google Scholar

Ambroziak, E., Starosta, P. Sztaudynger, J.J. (2016), Zaufanie, skłonność do pomocy i uczciwość a wzrost gospodarczy w Europie, “Ekonomista”, 6, pp. 647–673.
Google Scholar

Axelrod, R. (1984), The evolution of co‑operation, Basic Books, New York.
Google Scholar

Barro, R.J. (2013), Education and economic growth, “Annals of Economics and Finance”, 14, pp. 301–328.
Google Scholar

Barro, R.J., Sala‑i‑Martin, X. (1995), Economic growth, McGraw‑Hill, New York.
Google Scholar

Berggren, N., Elinder, M., Jordahl, H. (2008), Trust and growth: a shaky relationship, “Empirical Economies”, 35, pp. 251–274, https://doi.org/10.1007/s00181-007-0158‑x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s00181-007-0158-x

Beugelsdijk, S., Schaik, T. van (2005), Social capital and growth in European regions: an empirical test, “European Journal of Political Economy”, 21 (2), pp. 301–324, https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2004.07.004
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2004.07.004

Bjørnskov, Ch. (2009), Social trust and the of schooling growth, “Economics of Education Review”, 28 (2), pp. 249–257, https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2006.09.013
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.econedurev.2006.09.013

Bjørnskov, Ch. (2012), How Does Social Trust Affect Economic Growth?, “Southern Economic Journal”, 78 (4), pp. 1346–1368, https://doi.org/10.4284/0038-4038-78.4.1346
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4284/0038-4038-78.4.1346

Bjørnskov, Ch. (2017), Social Trust and Economic Growth, [in:] E.M. Uslaner (ed.), The Oxford Handbook of Social and Political Trust, Oxford University Press, Oxford, pp. 535–555, https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190274801.013.24
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1093/oxfordhb/9780190274801.013.24

Blau, P.M. (1964), Exchange and power in social life, John Wiley & Sons, Inc., New York.
Google Scholar

Boulila, G., Bousrih, L., Trabelsi, M. (2008), Social capital and economic growth: empirical investigations on the transmission channels, “International Economic Journal”, 22 (3), pp. 399–417, https://doi.org/10.1080/10168730802287994
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/10168730802287994

Bourdieu, P. (1986), The forms of capital, [in:] C. Richardson (ed.), Handbook of theory and research for Sociology of Education, Greenwood Press, Westport, pp. 241–258.
Google Scholar

Braithwaite, V. (1998), Communal and Exchange Trust Norms; Their Value Base and Relevance to Institutional Trust, [in:] V. Braithwaite, M. Levi (eds.), Trust and Governance, Russell Sage Foundation, New York, pp. 46–74.
Google Scholar

Butler, J.V., Giuliano, P., Guiso, L. (2016), The Right Amount of Trust, “Journal of the European Economic Association”, 14 (5), pp. 1155–1180, https://doi.org/10.1111/jeea.12178
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/jeea.12178

Calderon, C., Chong, A., Galindo, A. (2001), Structure of and development of financial institutions and links with trust: cross‑country evidence, “Inter‑American Development Bank, Research Department, Working Papers”, No. 444.
Google Scholar

Coleman, J.S. (1988), Social Capital in Creation of Human Capital, “American Journal of Sociology”, 94, pp. 95–120, https://doi.org/10.1086/228943
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/228943

Coleman, J.S. (1994), Foundations of social theory, The Belkanap Press of Harvard University Press, Cambridge.
Google Scholar

Cook, K.S., Cooper, R.M. (2003), Experimental studies of cooperation, trust and social exchange, [in:] E. Ostrom, J. Walker (eds.), Trust and reciprocity, Russell Sage Foundation, New York, pp. 209–244.
Google Scholar

Cui, W. (2017), Social Trust, Institution, and Economic Growth: Evidence from China, “Emerging Markets Finance and Trade”, 53 (6), pp. 1243–1261, https://doi.org/10.1080/1540496X.2016.1264299
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/1540496X.2016.1264299

Daskalopoulou, I. (2019), Individual‑Level Evidence on the Causal Relationship Between Social Trust and Institutional Trust, “Social Indicators Research”, 144, pp. 275–298, https://doi.org/10.1007/s11205-018-2035-8
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11205-018-2035-8

Durlauf, S.N., Fafchamps, M. (2005), Social Capital, [in:] P. Aghion, S.N. Durlauf (eds.), Handbook of Economic Growth. Vol. 1B, Elsevier, Amsterdam, pp. 1639–1699, https://doi.org/10.1016/S1574-0684(05)01026-9
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S1574-0684(05)01026-9

European Social Survey (2014), Weighting European Social Survey Data, https://www.europeansocialsurvey.org/docs/methodology/ESS_weighting_data_1.pdf (accessed: 15.05.2021).
Google Scholar

Fehr, E. (2009), On the Economics and Biology of Trust, “Journal of the European Economic Association”, 7 (2–3), pp. 235–266, https://doi.org/10.1162/JEEA.2009.7.2-3.235
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1162/JEEA.2009.7.2-3.235

Fukuyama, F. (1995), Trust: The Social Virtues and The Creation of Prosperity, Free Press Paperbacks, New York.
Google Scholar

Gambetta, D. (2010), Can we Trust Trust?, [in:] E. Ostrom, T.K. Ahn (eds.), Foundations of social capital, Edward Elgar, Cheltenham, pp. 274–290.
Google Scholar

Gorodnichenko, Y., Roland, G. (2011), Which Dimensions of Culture Matter for Long‑Run Growth?, “American Economic Review”, 101 (3), pp. 492–498, https://doi.org/10.1257/aer.101.3.492
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1257/aer.101.3.492

Granovetter, M. (1985), Economic action and social structure: The problem of embeddedness, “American Journal of Sociology”, 91 (1), pp. 481–510.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/228311

Guizo, L., Sapienza, P., Zinagales, L. (2000), The role of social capital in financial development, “NBER Working Papers”, No. 7563, National Bureau of Economic Research, Cambridge, https://doi.org/10.3386/w7563
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.3386/w7563

Gur, N., Bjørnskov, Ch. (2017), Trust and delegation: Theory and evidence, “Journal of Comparative Economics”, 45 (3), pp. 644–657, https://doi.org/10.1016/j.jce.2016.02.002
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.jce.2016.02.002

Hardin, R. (2006), Trust, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar

Hechter, M. (1988), Principles of Group Solidarity, University of California Press, Berkeley.
Google Scholar

Herreros, F. (2004), The problem of forming social capital: Why trust?, Palgrave, New York.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781403978806

Holden, K. (2005), Macroeconomic Forecasting, [in:] D. Bleaney, M. Steward (eds.), A Guide to Modern Economics Greenaway, Taylor & Francis e‑Library, London–New York, pp. 466–481.
Google Scholar

Knack, S., Keefer, P. (1997), Does social capital have an economic payoff? A cross‑country investigation, “Quarterly Journal of Economics”, 112 (4), pp. 1251–1288.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1162/003355300555475

Knight, J. (2001), Social Norms and the Rule of Law; Fostering Trust in a Socially Diverse Society, [in:] K.S. Cook (ed.), Trust in Society, Russell Sage Foundation, New York, pp. 354–373.
Google Scholar

Macek, P., Markova, I. (2006), Trust and distrust in old and new democracies, [in:] I. Markova (ed.), Trust and democratic transition in post‑communist Europe, Oxford University Press, Oxford, pp. 173–194.
Google Scholar

Marshall, A. (1920), Industry and trade, Macmillan, London.
Google Scholar

Misztal, B. (1998), Trust in modern societies, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar

Nerlove, M. (1972), Lags in Economic Behavior, “Econometrica”, 40 (2), pp. 221–251, https://www.jstor.org/stable/1909403 (accessed: 23.05.2020).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1909403

North, D.H. (1990), Institutions. Institutional change and economic performance, Cambridge University Press, Cambridge.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511808678

Paxton, P. (1999), Is Social Capital Declining in the United States? A Multiple Indicator Assessment, “American Journal of Sociology”, 105 (1), pp. 88–127, https://doi.org/10.1086/210268
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/210268

Polanyi, K. (2001), The great transformation, Beacon Press, Boston.
Google Scholar

Putnam, R.D. (1993), Making democracy work: Civic traditions in modern Italy, Princeton University Press, Princeton.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9781400820740

Putnam, R.D. (2000), Bowling alone: the collapse and revival of American community, Simon & Schuster, New York, https://doi.org/10.1145/358916.361990
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1145/358916.361990

Sarel, M. (1996), Nonlinear Effects of Inflation on Economic Growth, “IMF Staff Papers”, No. 43, pp. 199–215.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/3867357

Schultz, T.W. (1961), Investment in Human Capital, “American Economic Review”, 51 (1), pp. 1–17.
Google Scholar

Sidrauski, M. (1967), Inflation and Economic Growth, “Journal of Political Economy”, 75, pp. 796–810, https://doi.org/10.1086/259360
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/259360

Simmel, G. (1908), Sociology, Duncker & Humblot, Leipzig.
Google Scholar

Simmel, G. (1997), Filozofia pieniądza, Fundacja Humaniora, Poznań.
Google Scholar

Stigum, B.P. (2003), Econometrics and the Philosophy of Economics: Theory‑Data Confrontations in Economics, Princeton University Press, Princeton.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1515/9781400873234

Sztompka, P. (2007), Zaufanie. Podstawa społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar

Tabellini, G. (2010), Culture and Institutions. Economic Development in the Regions of Europe, “Journal of the European Economic Association”, 8 (4), pp. 677–716, https://doi.org/10.1111/j.1542-4774.2010.tb00537.x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1542-4774.2010.tb00537.x

Uslaner, E.M. (2008), Trust as a moral value, [in:] D. Castiglione, J.W. Van Deth, G. Wolleb (eds.), The handbook of social capital, Oxford University Press, Oxford, pp. 101–121.
Google Scholar

Warren, M.E. (2008), The nature and logic of bad social capital, [in:] D. Castiglione, J.W. Van Deth, G. Wolleb (eds.), The handbook of social capital, Oxford University Press, Oxford, pp. 122–149.
Google Scholar

Watier, P., Markova, I. (2006), Trust as a psychological feeling; Socialization and totalitarianism, [in:] I. Markova (ed.), Trust and democratic transition in Post‑Communist Europe, Oxford University Press, Oxford, pp. 25–46.
Google Scholar

Whiteley, P.F. (2000), Economic Growth and Social Capital, “Political Studies”, 48 (3), pp. 433–466, https://doi.org/10.1111/1467-9248.00269
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/1467-9248.00269

Zak, P.J., Knack, S. (2001), Trust and Growth, “The Economic Journal”, March, pp. 295–321, https://doi.org/10.1111/1468-0297.00609
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/1468-0297.00609

Opublikowane

2022-09-14

Jak cytować

Sztaudynger, J. J., Ambroziak, E., & Starosta, P. (2022). Zgeneralizowane zaufanie, skłonność do udzielania pomocy, poczucie uczciwości innych a wzrost ekonomiczny w Europie. Zmodyfikowane ujęcie. Comparative Economic Research. Central and Eastern Europe, 25(3), 135–160. https://doi.org/10.18778/1508-2008.25.25

Numer

Dział

Artykuły