Zmiany konkurencyjności krajów grupy wyszehradzkiej po akcesji do Unii Europejskiej: analiza porównawcza. W oparciu o uogólniony model podwójnego diamentu przewag konkurencyjnych

Abstrakt

Międzynarodowa konkurencyjność gospodarki narodowej to zagadnienie, które wybudza wiele kontrowersji. W najszerszej perspektywie: to „współczesne” ujęcie fundamentalnych problemów rozwoju gospodarczego, osadzone w realiach globalizacji (Reinert, 2001, s. 23-42). Oznacza to, że siły napedzające rozwój gospodarki globalnej: liberalizacja handlu międzynarodowego, działalność inwestycyjna korporacji transnarodowych oraz zacieśnianie współpracy gospodarczej w ramach regionalnych ugrupowań integracyjnych, powinny zostać uwzględnione w modelu konkurencyjności. Jedno z najpopularniejszych wielowymiarowych ujęć: diament przewag konkurencyjnych Portera skupia się na źródłach konkurencyjności przedsiębiorstw w ramach poszczególnych gałęzi przemysłu. Poprzez podnoszenie stopnia zaawansowania technologicznego firm, poprawia się produktywność czynników wytwórczych, co w efekcie przyczynia się do rozwoju gospodarczego i wzrostu standardu życia ludności. Pomimo popularności tego ujęcia, nie znajduje ono zastosowania dla wszystkich krajów. Szczególnie w przypadku małych, doganiających gospodarek otwartych, których rozwój jest w dużej mierze uzależniony od efektywnej integracji w ramach międzynarodowego podziału pracy, spojrzenie na źródła konkurencyjności jedynie przez pryzmat warunków wewnętrznych jest niekompletne. Bazując na uogólnionym modelu podwójnego diamentu przewag konkurencyjnych Moona (2000), w niniejszym artykule, podjęto próbę odpowiedzi na pytanie: w jak dużym stopniu powiązania gospodarcze z partnerami międzynarodowymi oraz działalność korporacji transnarodowych wpływały na kształtowanie przewagi konkurencyjnej firm z krajów grupy Wyszehradzkiej oraz jak rola ta zmieniała się w przypadku każdego z tych państw w okresie poakcesyjnym. W celu udzielenia odpowiedzi na to pytanie badawcze, zgromadzono dane z baz Eurostat oraz wskaźniki Global Competitiveness Report aby oszacować zmienne na poziomie krajowym i międzynarodowym. Wyniki przeprowadzonej analizy potwierdzają, że integracja w ramach gospodarki globalnej to ważny element konkurencyjności każdego z krajów grupy Wyszehradzkiej.