Lokalność w krajobrazie. Etnograficzny przypis do projektu „Śladami Przeszłości po Gminie Mstów”

Aleksandra Krupa-Ławrynowicz

doi:10.18778/1506-6541.26.10

Autor

Aleksandra Krupa-Ławrynowicz Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej https://orcid.org/0000-0003-3532-9677

DOI:

https://doi.org/10.18778/1506-6541.26.10

Słowa kluczowe:

krajobraz, lokalna społeczność, lokalna historia, pamięć, gmina Mstów (woj. śląskie)

Abstrakt

Artykuł poświęcony jest przedsięwzięciu zrealizowanemu w 2015 r. w gminie Mstów (pow. częstochowski, woj. śląskie), polegającemu na zainstalowaniu na terenie (w krajobrazie) tej jurajskiej gminy tablic informacyjnych pod wspólnym tytułem „Śladami Przeszłości po Gminie Mstów”. Tablice, prezentujące fotografie oraz krótką notatkę dotyczącą historii danego miejsca (dziś już często nieistniejącego lub posiadającego inny charakter), ustawione zostały w pierwotnych lokalizacjach obiektów wpisujących się w lokalną historię i dziedzictwo. Twórcami projektu są Urząd Gminy, „lokalni eksperci – pasjonaci” oraz mieszkańcy. To oni nie tylko dzielili się wspomnieniami (stanowiącymi bazę do tworzenia opisów), ale również otwierali swoje domowe archiwa i udostępniali unikatowe, bo niedostępne w tzw. oficjalnych opracowaniach, fotografie. Zaproponowany etnograficzny przypis jest komentarzem do tej terenowej ekspozycji, która służyć ma m.in. celom krajoznawczym, edukacyjnym, zachowaniu pamięci o miejscach, których istnienie w społecznej świadomości i przypisywane im wartości pomagają podtrzymywać lokalną tożsamość. Pojęciem porządkującym i nadającym kontekst rozważaniom jest krajobraz rozumiany jako konstrukt kulturowy, społeczny oraz czasowy.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Angutek D., Tradycje wytworzone rodzącej się ponowoczesności w Polsce, Bydgoszcz 2018.
Google Scholar

Assmann A., Przestrzenie pamięci. Formy i przemiany pamięci kulturowej, przeł. P. Przybyła, [w:] Pamięć zbiorowa i kulturowa. Współczesna perspektywa niemiecka, red. M. Saryusz-Wolska, Kraków 2009.
Google Scholar

Buczyńska-Garewicz H., Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni, Kraków 2006.
Google Scholar

Connerton P., How Modernity Forgets, Cambridge–New York 2009.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511627187

Connerton P., Jak społeczeństwa pamiętają, przeł. M. Napiórkowski, Warszawa 2012.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323520023

Frydryczak B., Krajobraz: dziedzictwo zamieszkiwane, [w:] Dziedzictwo we współczesnym świecie. Kultura, natura, człowiek, red. A. Marciniak, M. Pawleta, K. Kajda, Kraków 2018.
Google Scholar

Frydryczak B., Krajobraz. Od estetyki the pictuersque do doświadczenia topograficznego, Poznań 2013.
Google Scholar

Gaweł Ł., Szlaki dziedzictwa kulturowego. Teoria i praktyka zarządzania, Kraków 2011.
Google Scholar

Głowacki M., Kopacz J., Z pradziejów regionu częstochowskiego, „Ziemia Częstochowska” 1974, t. 10.
Google Scholar

Ingold T., Czasowość krajobrazu, przeł. R. Chymkowski, [w:] Antropologia pamięci. Zagadnienia i wybór tekstów, red. P. Majewski, M. Napiórkowski, Warszawa 2018.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323533627.pp.247-260

Krupa-Ławrynowicz A., Zmiany i napięcia w krajobrazie jurajskiej wsi. Na marginesie badań w Mstowie, „Zeszyty Wiejskie” 2016, t. 22.
Google Scholar

Kubicki A., Z przeszłości Mstowa. Notatki kronikarskie od średniowiecza do 1939 roku, Częstochowa 2011.
Google Scholar

Laberschek J., Średniowieczne dzieje nadwarciańskiego Mstowa, Kraków 2014.
Google Scholar

Lowenthal D., Życie z krajobrazem i oglądanie krajobrazu, przeł. D. Stadnik, [w:] Krajobrazy. Antologia tekstów, red. B. Frydryczak, Poznań 2014.
Google Scholar

Mstów. Miasto – klasztor – parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013.
Google Scholar

Nora P., Między pamięcią i historią: Leslieux de Mémoire, „Tytuł roboczy: Archiwum” 2009, nr 2.
Google Scholar

Orman K., Orman P., Wielka Wojna na Jurze. Działania i cmentarze wojenne z roku 1914 na Wyżynie Krakowsko-Wieluńskiej i terenach przyległych, Kraków 2015.
Google Scholar

Otwarta gmina Mstów. Przewodnik turystyczny, red. J. Pleszyniak, Katowice 2020, http://www.mstow.pl/media/2020/news-03/Przewodnik-turystyczny_Gmina-Mstow.pdf
Google Scholar

Ossowski S., Dzieła, t. 3: Z zagadnień psychologii społecznej, Warszawa 1967.
Google Scholar

Ossowski S., O ojczyźnie i narodzie, Warszawa 1984.
Google Scholar

Ossowski S., Z zagadnień psychologii społecznej, Warszawa 2000.
Google Scholar

Pietrzykowski J., Hitlerowcy w powiecie częstochowskim 1939–1945, Katowice 1972.
Google Scholar

Sochnacki A., Mstów w czasach staropolskich, [w:] Mstów. Miasto – klasztor – parafia na przestrzeni wieków, red. K. Łatak, Łomianki 2013.
Google Scholar

Szpociński A., Miejsca pamięci (lieux de memoire), „Teksty Drugie” 2008, nr 4.
Google Scholar

Tilley Ch., Praktykowanie krajobrazu, przeł. D. Stadnik, [w:] Krajobrazy. Antologia tekstów, red. B. Frydryczak, Poznań 2014.
Google Scholar

Wejland A.P., Pojęcia podstawowe, [w:] Miejsca pamięci i miejsca zapomnienia. Interdyscyplinarne badania na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej. Raport z badań, t. 1: Wprowadzenie metodologiczne, red. A.P. Wejland, O. Ławrynowicz, Łódź 2016.
Google Scholar

Oficjalna strona internetowa gminy Mstów, http://www.mstow.pl/
Google Scholar

Śladami Przeszłości po Gminie Mstów,http://www.mstow.pl/art/3939,sladami-przeszlosci-po-gminie-mstow
Google Scholar