Telluryzm i folkloryzm w okresie dwudziestolecia międzywojennego na przykładzie warszawskiego stowarzyszenia malarzy Pro Arte
DOI:
https://doi.org/10.18778/1506-6541.S2024.25Słowa kluczowe:
Stowarzyszenie Pro Arte, malarstwo polskie, folklor, telluryzm, dwudziestolecie międzywojenneAbstrakt
Tekst jest analizą zjawiska fascynacji ludowością i folklorem w okresie dwudziestolecia międzywojennego w Polsce. Przywołane przykłady dotyczą kontekstu inspiracji twórców sztuk wizualnych, w szczególności związanych z warszawskim stowarzyszeniem artystycznym Pro Arte, takich jak: Stanisław Masłowski (1853–1926), Henryk Piątkowski (1853–1923), Stefan Popowski (1870–1937), Józef Rapacki (1871–1929), Stanisław Straszkiewicz (1870–1925), Czesław Tański (1862–1942), Władysław Wankie (1860–1925), Marian Wawrzeniecki (1863–1943), Henryk Weyssenhoff (1859–1922), Teodor Ziomek (1874–1937). Grupa funkcjonowała w latach 1922–1932 w środowisku zbliżonym do Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych. W szczególności poruszone zostaną dwa wątki przywiązania do ziemi ojczystej (koncepcja telluryzmu), czego wyrazem jest malarstwo pejzażowe członków grupy oraz zainteresowanie stylizowanym rodzimym folklorem.
Pobrania
Bibliografia
Amiel H.F., Z pamiętnika, Warszawa 1901.
Google Scholar
Bańkowska M., Selected peasant issues of the 1930s in the opinions of Warsaw literary magazine columnists (Wiadomości Literackie, Prosto z Mostu, and Pion), „Zeszyty Wiejskie” 2023, nr 29.
Google Scholar
Burszta J., Kultura ludowa – kultura narodowa, Warszawa 1974.
Google Scholar
Cękalska-Zborowska H., Wieś w malarstwie i rysunku naszych artystów, Warszawa 1974.
Google Scholar
Горелов М.И., Станислав Юлианович Жуковский, Москва 1982.
Google Scholar
Jackowski A., Polska sztuka ludowa, Warszawa 2007.
Google Scholar
Jellenta C., Wykłady naukowe. Kurs samokształceniowy – „Przegląd Pedagogiczny” 1895, nr 7.
Google Scholar
Juchcińska-Giłka K., Dzieciństwo na wsi polskiej w okresie Drugiej Rzeczypospolitej w świetle źródeł pamiętnikarskich, „Przegląd Pedagogiczny” 2012, nr 1.
Google Scholar
Juszczak W., Fakty i wyobraźnia, Warszawa 1979.
Google Scholar
Klekot E., Współczesna sztuka ludowa z perspektywy krytyki postkolonialnej, „Kultura Współczesna” 2014, nr 1.
Google Scholar
Luba I., Dialog nowoczesności z tradycją. Malarstwo polskie dwudziestolecia międzywojennego, Warszawa 2004.
Google Scholar
Malinowski J., Imitacje świata: o polskim malarstwie i krytyce artystycznej drugiej połowy XIX wieku, Kraków 1987.
Google Scholar
Masłowski M., Stanisław Masłowski. Materiały do życiorysu i twórczości, Wrocław 1957.
Google Scholar
Okoń W., Alegorie narodowe. Studia z dziejów sztuki polskiej XIX wieku, Wrocław 1992.
Google Scholar
Pawłowska A., Henryk Weyssenhoff (1859–1922). Zapomniany bard Białorusi, Warszawa 2006.
Google Scholar
Pawłowska A., Pro Arte. Monografia grupy warszawskich artystów (1922–1932), Warszawa 2006.
Google Scholar
Pranke B., Nurt chłopomanii w twórczości Stanisława Radziejowskiego, Ludwika Stasiaka, Włodzimierza Tetmajera, Wincentego Wodzinowskiego i Kacpra Żelechowskiego, Warszawa 2003.
Google Scholar
Rzepczyński S., Ja – dom – świat. O geopodmiotowości Norwida, [w:] Georomantyzm. Literatura – miejsce – środowisko, red. E. Dąbrowicz et al., Białystok 2015.
Google Scholar
Stomma L., Antropologia kultury wsi polskiej XIX w., Warszawa 1986.
Google Scholar
Szreniawa-Rzecki S., O życiu i sztuce Wojtkiewicza, „Museion” 1911, z. 4.
Google Scholar
„Tygodnik Ilustrowany” 1902, nr 21.
Google Scholar
Warchałowski J., Polska sztuka dekoracyjna, Warszawa–Kraków 1928.
Google Scholar
Witkiewicz S., Aleksander Gierymski, Warszawa–Lwów 1903.
Google Scholar
Wyka K., Inspiracje folklorystyczne w sztuce polskiej. Na przykładzie twórczości Jacka Malczewskiego, [w:] Z zagadnień twórczości ludowej. Studia folklorystyczne, red. R. Górski, J. Krzyżanowski, Wrocław 1972.
Google Scholar
Chmielewska A., Przyszłość sztuki w społeczeństwie masowym: poglądy i działalność Władysława Skoczylasa, https://rcin.org.pl/Content/65871/PDF/WA303_85047_9357-Metamorfozy-4_Chmielewska.pdf
Google Scholar
Jak sztuka użytkowa łączyła Polaków, http://www.polskieradio.pl/8/402/Artykul/941975,Jak-sztuka-uzytkowa-laczyla-Polakow
Google Scholar
Kamińska P., Zapomniany poeta. Władysław Wankie, https://niezlasztuka.net/o-sztuce/zapomniany-poeta-wladyslaw-wankie/
Google Scholar
Kochanowski J., Pieśń świętojańska o Sobótce, https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/piesn-swietojanska-o-sobotce.html
Google Scholar
Kossowska I., Władysław Skoczylas, https://culture.pl/pl/tworca/wladyslaw-skoczylas
Google Scholar
Pamiętniki chłopów: nr 1–51, Warszawa 1935, https://pbc.gda.pl/dlibra/publication/72508/edition/65800/content
Google Scholar
Telluryczny, https://sjp.pwn.pl/slowniki/telluryczny.html
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.