Splatanie a "common sense" w "Zapisie socjologicznym" Zofii Rydet
DOI:
https://doi.org/10.18778/1506-6541.28.13Słowa kluczowe:
obraz fotograficzny, common sense, bricolage, mit, model hylemorficzny, nienowoczesnośćAbstrakt
Rozważania dotyczą dwu modeli interpretacji, które ukształtowały sposób rozumienia Zapisu socjologicznego Zofii Rydet. Pierwszy z nich nazwany został modelem etnograficzno-archiwistycznym, a drugi estetycznym. Autor ukazuje, jak oparte na nich rozłączne sposoby analizy mają wpływ na różne aspekty znaczenia cyklu fotograficznego Z. Rydet. Ten rodzaj teoretycznego rozdzielenia odpowiada pojęciu common sense, podczas gdy dynamiczny wzorzec Zapisu... został przedstawiony w ramach kategorii „splatania” Tima Ingolda. Głównymi cechami splatania obecnymi w dziele Z. Rydet są szczegóły i przedmioty składające się na fotograficzną kompozycję oraz związany z nią nielinearny układ narracyjny. Proponowany sposób analizy prowadzi do odczytania cyklu Zapisu… jako metafory. Cechą tej obrazowej konstrukcji jest proces wymiany znaczonego i znaczącego opisany przez C. Levi-Straussa jako cecha świadomości mitologicznej. Zdaniem autora tak przedstawione współdziałanie cech estetycznych i tematycznych pozwala widzieć w Zapisie… hybrydę w rozumieniu B. Latoura, a z tego powodu także wyzwanie dla interpretacji. Dzięki tym cechom dzieło Z. Rydet może aktualizować swoje znaczenie w obecnych warunkach kultury i odzwierciedla współczesne doświadczenie odbiorców.
Pobrania
Bibliografia
Busza J., Zofia Rydet i mitologie dalekich podróży, [w:] Busza J., Wobec fotografów, Warszawa 1990.
Google Scholar
Czyżewski S., Gołąb M., Zofia Rydet po latach. 1978–2018, Łódź 2020.
Google Scholar
Dziewit J., Pisarek A., Ocalać. Zofia Rydet a fotografia wernakularna, Łódź 2020.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.18778/8142-664-0
Ferenc T., Jóźwiak K., Różycki A., Zapisy pamięci. Historie Zofii Rydet, Łódź 2020.
Google Scholar
Gołąb M., Stykówki „Prezapisu”, [w:] Obraz, obiekt narracja. Doświadczenie wizualne Zofii Rydet, red. S. Czyżewski i M. Gołąb, Łódź 2021.
Google Scholar
Gołąb M., Światło, realizm, negatyw, [w:] Obraz, obiekt narracja. Doświadczenie wizualne Zofii Rydet, red. S. Czyżewski i M. Gołąb, Łódź 2021.
Google Scholar
Hartwig E., Fotografika, Warszawa 1960.
Google Scholar
Ingold T., Splatać otwarty świat, wybór i oprac. E. Klekot, Kraków 2018.
Google Scholar
Latour B., Nigdy nie byliśmy nowocześni. Studium z antropologii symetrycznej, przeł. M. Gdula, Warszawa 2011.
Google Scholar
Latour B., Polityka natury. Nauki wkraczają do demokracji, przeł. A. Czarnecka, wstęp M. Gdula, Warszawa 2009.
Google Scholar
Lévi-Strauss C., Myśl nieoswojona, przeł. A. Zajączkowski, Warszawa 1969.
Google Scholar
Ludzie i rzeczy. Zapis socjologiczny Zofii Rydet, red. K. Pijarski, Warszawa 2021.
Google Scholar
Mieletynski J., Claude Lévi-Strauss. Czy tylko etnologia?, „Pamiętnik Literacki” 1973, z. 1.
Google Scholar
Miłosz Cz., O erozji, [w:] Miłosz Cz., O podróżach w czasie, wybór, oprac. i wstęp J. Gromek, Kraków 2004.
Google Scholar
Miłosz Cz., O podróżach w czasie, [w:] Miłosz Cz., O podróżach w czasie, wybór i oprac. i wstęp J. Gromek, Kraków 2004.
Google Scholar
Nabokov V., Sztuka pisarska i zdrowy rozsądek, [w:] Nabokov V., Wykłady o literaturze, przeł. Z. Batko, Warszawa 2000.
Google Scholar
Obraz, obiekt narracja. Doświadczenie wizualne Zofii Rydet, red. S. Czyżewski i M. Gołąb, Łódź 2021.
Google Scholar
Panek-Sarnowska B., Socjologiczność fotografii Zofii Rydet, Zielona Góra 2005.
Google Scholar
Potocka M.A., Dzieło: narzędzie poznawcze, a nie klejnot kultury, [w:] Potocka M.A., Estetyka kontra sztuka. Kompromitacja założeń estetycznych w konfrontacji ze sztuką nowoczesną, Warszawa 2007.
Google Scholar
Potocka M.A., Sztuka, [w:] Potocka M.A., Nowa estetyka, Warszawa 2016.
Google Scholar
Rydet Z., Mały człowiek, wstęp A. Ligocki, przeł. M. Łatyński, G. Crépy-Szymańska, E. Szpak, Warszawa 1965.
Google Scholar
Sobota A., Czas, zegar, fotografia, [w:] Sobota A., Konceptualność fotografii, Bielsko-Biała 2004.
Google Scholar
Sobota A., Fotografia lat dziewięćdziesiątych, [w:] Sobota A., Konceptualność fotografii, Bielsko-Biała 2004.
Google Scholar
Stiegler B., Obrazy fotografii. Album metafor fotograficznych, przeł. J. Czudec, Kraków 2009.
Google Scholar
Zofia Rydet po latach. 1978–2018, red. S. Czyżewski, M. Gołąb, Łódź 2020.
Google Scholar
Zofia Rydet. „Zapis socjologiczny” 1978–1990, tekst i wybór zdjęć W. Nowicki, Gliwice 2016.
Google Scholar
Fundacja im. Zofii Rydet, Archiwun fotografii, http://zofiarydet.com/zapis/pl/library
Google Scholar
Kurz I., Nie wyrzucajcie tego wszystkiego, „Dwutygodnik.com” 2015, nr 172, http://www.dwutygodnik.com/artykul/6229-nie-wyrzucajcie-tego-wszystkiego.html
Google Scholar
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Zofia Rydet. Zapis, 1978–1990, https://artmuseum.pl/pl/wystawy/zofia-rydet-zapis-1978-1990/1
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.