Wychowanie państwowe i obywatelskie w praktyce szkolnej na przykładzie Państwowego Gimnazjum Męskiego im. A. Mickiewicza w Wilnie (1932/1933–1933/1934)

Stefania Walasek

doi:10.18778/2450-4491.11.17

Autor

Stefania Walasek Uniwersytet Wrocławski, Instytut Pedagogiki https://orcid.org/0000-0002-0236-9325

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.11.17

Słowa kluczowe:

wychowanie państwowe, wychowanie obywatelskie, gimnazjum, okres międzywojenny

Abstrakt

W artykule zaprezentowano próbę praktycznej realizacji wychowania państwowego i obywatelskiego obowiązującego w szkolnictwie polskim w latach trzydziestych XX w. Na przykładzie Państwowego Gimnazjum Męskiego im. A. Mickiewicza w Wilnie ukazano trzy obszary wprowadzania nowej ideologii w tej placówce: zaznajamianie z nią grona nauczycielskiego, stwarzanie uczniom warunków rozwijania indywidualności i samodzielności przy jednoczesnym ukierunkowaniu na współpracę w zespole oraz wdrażanie koncepcji wychowania państwowego i obywatelskiego do uczniowskiej działalności pozalekcyjnej i do organizacji młodzieżowych.

Biogram autora

Stefania Walasek - Uniwersytet Wrocławski, Instytut Pedagogiki

Walasek Stefania – pedagog i historyk, profesor doktor habilitowany, emerytowany pracownik Uniwersytetu Wrocławskiego. Wieloletni kierownik Zakładu Historii Edukacji na Wydziale Nauk Historycznych i Pedagogicznych. Redaktor naczelna czasopisma „Wychowanie w Rodzinie”. Tematyka badań naukowych dotyczy przede wszystkim historii szkolnictwa polskiego, oświaty i opieki od II połowy XIX w. do 1939 r. na kresach północno- i południowo-wschodnich Drugiej Rzeczypospolitej.

Bibliografia

Araszkiewicz F. W. (1978) Ideały wychowawcze Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Bartnicka K. (1972) Wychowanie państwowe: do dyskusji nad problemami ideologii wychowawczej sanacji, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, t. XV, s. 61–132.
Google Scholar

Gajdamowicz H. (2001) Cele wychowania na kongresach i zjazdach pedagogicznych w II Rzeczypospolitej w: Kongresy i zjazdy Pedagogiczne w Polsce w XX wieku, A. Kicowska (red.), Toruń–Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 27–38.
Google Scholar

Jakubiak K. (1994) Wychowanie państwowe jako ideologia wychowawcza, Bydgoszcz, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Bydgoszczy.
Google Scholar

Magiera E. (2003) Wychowanie państwowe w szkolnictwie powszechnym Drugiej Rzeczypospolitej, Szczecin, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Malinowski L. (2015) Wychowanie państwowe w Drugiej Rzeczypospolitej, Warszawa, Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
Google Scholar

Michalski J. (2016) Ideał wychowania w: Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, K. Chałas, A. Maj (red.), Radom, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne POLWEN.
Google Scholar

Radziwiłł A. (2014) Ideologia wychowawcza sanacji i jej odbicie w praktyce szkolnej w latach 1926–1939, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 1–2, s. 227–306.
Google Scholar

Stolarczyk M (2018) Wychowanie państwowe w Drugiej Rzeczypospolitej w świetle programów szkolnych (po wprowadzeniu reformy oświatowej z 1932 roku), „Lubelski Rocznik Pedagogiczny”, t. XXXVII, z. 3, s. 215–235.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.17951/lrp.2018.37.3.215-235

Walasek S. (2007) Rozważania na temat wychowania obywatelskiego w polskiej literaturze pedagogicznej II Rzeczypospolitej w: Historyczne konteksty edukacji obywatelskiej w społeczeństwie wielokulturowym, A. Szerląg (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 131–140.
Google Scholar

Wojdyło W. (1999) Wychowanie jako forma działania politycznego w myśli społeczno-politycznej obozu narodowego w latach 1926–1939 w: Wychowanie a polityka: między wychowaniem narodowym a państwowym, W. Wojdyło (red.), Toruń, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, s. 57–68.
Google Scholar

Ziemnowicz M. (1931) Wychowanie narodowe czy państwowe i jego istota, Kraków, Szkoła Ekonomiczno-Handlowa.
Google Scholar

Hufiec P.W. w gimnazjum im. A. Mickiewicza w Wilnie (r. szk. 1933/34).
Google Scholar

J. Lesserówna, Sprawozdanie z wycieczki geograficznej odbytej z uczniami 7 maja 1934.
Google Scholar

Księga protokołów Rady Pedagogicznej. Protokół nr 9 z 21 XII 1932.
Google Scholar

Państwowe gimnazjum im. A. Mickiewicza VIII 1922–1939.
Google Scholar

Państwowe gimnazjum im. J. Lelewela 7 X 1915–1938, fond 184, op 1, nr 103.
Google Scholar

Państwowe Litewskie Archiwum w Wilnie, fond 178, op. 1, nr 171.
Google Scholar

Plan pracy wychowawczej klasy VIII (1933/34).
Google Scholar

Protokół nr 4 zwyczajnego posiedzenia Rady Pedagogicznej (zamykający I okres nauczania) z dn. 31 października 1933.
Google Scholar

Prywatne gimnazjum koedukacyjne „Edukacja”, fond 203, op 1, nr 7.
Google Scholar

Sprawozdanie początkowe wychowawcy (P. Bojakowski) kl. I b – r. szk. 1933/34.
Google Scholar

Sprawozdanie początkowe wychowawcy kl. VII – r. szk. 1933/34.
Google Scholar

Sprawozdanie półroczne kl. VII za r. szk. 1933/34.
Google Scholar

Sprawozdanie półroczne wychowawcy kl. I b – r. szk. 1933/34.
Google Scholar

Sprawozdanie wychowawcze kl. IV b – r. szk. 1933/34.
Google Scholar

Sprawozdanie wychowawcze początkowe kl. IV b – r. szk. 1933/34.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności Straży Przedniej.
Google Scholar

Sprawozdanie z działalności świetlicy szkolnej w r. szk. 1933/34.
Google Scholar

Sprawozdanie z pracy „Czarnej Trzynastki” za Okres od 20 VIII 1933 do 20 VII 1934.
Google Scholar

Zarządzenie kuratora OSW nr 82 z 13 VI 1939 w sprawie organizowania odczytów dla młodzieży szkolnej na temat dorobku gospodarczego Polski.
Google Scholar