Responsywność opiekuna a poczucie autonomii dziecka we wczesnym dzieciństwie

Agnieszka Lasota

doi:10.18778/2450-4491.05.06

Auteurs

Agnieszka Lasota Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Katedra Psychologii https://orcid.org/0000-0001-6128-7859

DOI :

https://doi.org/10.18778/2450-4491.05.06

Mots-clés :

poczucie autonomii, wczesne dzieciństwo, relacja opiekun – dziecko

Résumé

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie znaczenia pozytywnych relacji między opiekunem a dzieckiem we wczesnym dzieciństwie. Relacji, które polegają na gotowości ze strony dorosłych do odpowiadania na sygnały płynące ze strony dziecka. Relacji, które nie opierają się na dyrektywności opiekuna, lecz na wspieraniu i towarzyszeniu dziecku w rozwoju. Autorka zwraca uwagę na możliwe postawy dorosłych wobec rozpoczynającego się kształtowania procesu autonomii dzieci we wczesnym dzieciństwie. Poczucie bezpieczeństwa i zaufanie stanowią podstawę rozwoju samodzielności, poczucia sprawstwa i autonomii dzieci do lat 3. Potwierdzają to wyniki badań własnych autorki dotyczących istnienia pożądanych cech i zachowań opiekunów w żłobku.

Biographie de l'auteur

Agnieszka Lasota, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Katedra Psychologii

Psycholog, adiunkt w Katedrze Psychologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Kierownik Pracowni Psychologii Dzieci i Młodzieży. Zainteresowania naukowe: psychologia rozwojowa, komunikacja niejęzykowa, relacje między dzieckiem a dorosłym, rozwój emocjonalny dzieci i młodzieży.

Références

Appelt K. (2005) Wiek poniemowlęcy. Jak rozpoznać potencjał dziecka? w: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A. I. Brzezińska (red.), Gdańsk, GWP.
View in Google Scholar

Bernstein B. (1983) Socjolingwistyczne ujęcie procesu socjalizacji: uwagi dotyczące oddziaływania szkoły w: Badania nad rozwojem języka dziecka, G. Shugar, M. Smoczyńska (red.), Warszawa, PWN.
View in Google Scholar

Białecka-Pikul M., Białek A., Stępień-Nycz M., Karwala M. (2014) Odkrywanie kompetencji komunikacyjnych niemowląt. Skala Wczesnej Komunikacji Społecznej jako przykład narzędzia pomiarowego, „Psychologia Rozwojowa”, t. 19, nr 3, s. 51–68.
View in Google Scholar

Brzezińska A. (2005) Odczarowujemy mity o edukacji przedszkolnej w: Bo jakie początki takie będzie wszystko. Raport z działań 2004, Warszawa, Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego, s. 10–12.
View in Google Scholar

Brzezińska A. I. (2011) Wczesna edukacja o rozwój dziecka, „Remedium”, nr 5 (219), s. 1–3.
View in Google Scholar

Brzezińska A. I., Appelt K., Ziółkowska B. (2010) Psychologia rozwoju człowieka w: Psychologia akademicka. Podręcznik, J. Strelau, D. Doliński (red.), t. 2, Gdańsk, GWP, s. 95–292.
View in Google Scholar

Brzezińska A., Bątkowski M., Kaczmarska D., Włodarczyk A., Zamęcka N. (2011a) O roli zabawy w przygotowaniu dziecka do dorosłego życia, „Wychowanie w Przedszkolu”, nr 10, s. 5–13.
View in Google Scholar

Brzezińska A., Bątkowski M., Kaczmarska D., Włodarczyk A., Zamęcka N. (2011b) O zabawce, „Wychowanie w Przedszkolu”, nr 11, s. 5–12.
View in Google Scholar

Contrepois A. (2003) Penser l’autonomie, „Métiers de la petite enfance”, vol. 9, nr 91, s. 17–20.
View in Google Scholar

Erikson E. (2000) Dzieciństwo i społeczeństwo, przeł. P. Hejmej, Poznań, Dom Wydawniczy Rebis.
View in Google Scholar

Johnson K. M., Woods R. J. (2016) Give Me a Hand: Adult Involvement During Object Exploration Affects Object Individuation in Infancy, “Infant and Child Development”, no 25 (5), s. 406–425.
View in Google Scholar

Kielar-Turska M., Lasota A. (2010) Strategie komunikacyjne stosowane przez matki w interakcji z małym dzieckiem, „Psychologia Rozwojowa”, t. 15, nr 1, s. 47–60.
View in Google Scholar

Lasota A. (2012) Jak małe dziecko poznaje rzeczywistość. O zabawie i komunikacji we wczesnym dzieciństwie, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego.
View in Google Scholar

Meland A. T., Kaltvedt E. H., Reikeras E. (2016) Toddlers Master Everyday Activities in Kindergarten: A Gender Perspective, “Early Childhood Education Journal”, no 44, s. 349–358.
View in Google Scholar

Olczak A. (2010) Umowa społeczna z dzieckiem jako droga ku demokracji w wychowaniu. Studium teoretyczno-empiryczne, Zielona Góra, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
View in Google Scholar

Olczak A. (2015) Uczenie się demokracji od dzieciństwa – kaprys czy potrzeba współczesności?, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 4 (31), s. 92–100.
View in Google Scholar

Pölkki P. L., Vornanen R. H. (2016) Role and Success of Finnish Early Childhood Education and Care in Supporting Child Welfare Clients: Perspectives from Parents and Professionals, “Early Childhood Education Journal”, no 44, s. 581–594.
View in Google Scholar

Telka L. (2012) Wspieranie autonomii małego dziecka w placówce – wychowanek i wychowawca, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 4 (19), s. 6–20.
View in Google Scholar

Tomasello M. (2002) Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, tłum. J. Rączaszek, Warszawa, PIW.
View in Google Scholar

Thoburn J. (2010) Towards knowledge-based practice in complex child protection cases: A research-based expert brieﬁng, “Journal of Children’s Services”, no 6, s. 9–24.
View in Google Scholar

Wenner M. (2009) Zabawa obowiązkowa, „Psychologia Dziś”, nr 1 (12), s. 32–37.
View in Google Scholar

Wojciechowska J. (2005) Wiek poniemowlęcy. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? w: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A. I. Brzezińska (red.), Gdańsk, GWP.
View in Google Scholar

Wygotski L. S. (1971) Nauczanie a rozwój w wieku przedszkolnym w: L. S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne, przekł. E. Fleszerowa, J. Fleszer, red. nauk. E. Franus, Warszawa, PWN, s. 517–530.
View in Google Scholar

Telka L. (2016), http://encyklopediadziecinstwa.pl/index.php?title=Towarzyszenie_w_rozwoju [dostęp 20.01.2017].
View in Google Scholar