Pamięć narzędziem uczenia się osób starszych
DOI :
https://doi.org/10.18778/2450-4491.21.05Mots-clés :
pamięć, pamięć w starości, pamięć jako narzędzie uczenia sięRésumé
Artykuł stanowi przegląd literatury, który ma na celu uchwycenie istoty pamięci jako narzędzia umożliwiającego uczenie się. Szczególnie interesująca jest kwestia pamięci – a co za tym idzie możliwości uczenia się – osób starszych. Współczesna neuronauka dysponuje narzędziami, które wykorzystuje do badania możliwości ludzkiego mózgu także w starości. Przegląd badań w obszarze pamięci osób starszych wskazuje na fakt, iż u osób tych pamięć niedeklaratywna, odpowiedzialna za nabywanie umiejętności czy kodowanie i przechowywanie informacji sensorycznych, zachowana jest względnie dobrze w późnej dorosłości. Pamięć semantyczna, czyli system pojęć i ogólna wiedza o świecie, również zostaje dobrze zachowana (zasoby słownikowe wręcz wzrastają z wiekiem), w przeciwieństwie do pamięci zdarzeń, czyli pamięci epizodycznej, która z wiekiem znacząco się pogarsza. Istotnemu osłabieniu podlega pamięć robocza, odpowiedzialna za krótkotrwałe przechowywanie i manipulowanie informacjami. Te dane, z punktu widzenia uczenia się w okresie późnej dorosłości, powinny cieszyć zwłaszcza gerontologów, oznaczają bowiem, że zdrowy człowiek starszy zachowuje potencjał edukacyjny przez długie lata.
Références
Adamczyk M. D. (red.) (2016) Starość. Między tradycją a współczesnością, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
View in Google Scholar
Adamczyk M. D. (2022) Uczenie się przez całe życie jako element uczestnictwa społecznego osób starszych i ich aktywnego starzenia się, ,,Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II”, nr 65/3, s. 67–86, https://doi.org/10.31743/znkul.14471.
View in Google Scholar
Bryant P. E., Colman A. M. (red.) (1997) Psychologia rozwojowa, tłum. A. Bezwińska-Walerjan, Poznań, Zysk i S-ka.
View in Google Scholar
Chlewiński Z. (1997) Pamięć w: Psychologia pamięci, Z. Chlewiński, A. Hankała, M. Jagodzińska, B. Mazurek (red.), Warszawa, Wiedza Powszechna, s. 120.
View in Google Scholar
Czachur W., Wójcicka M. (2021) Pamięć i pamiętanie w przestrzeni języka z perspektywy badań lingwistycznych w: Język(i) w czasie i przestrzeni, P. Stalmaszczyk (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 211–235, https://doi.org/10.18778/8220-544-2.10.
View in Google Scholar
Draaisma D. (2010) Fabryka nostalgii. O fenomenie pamięci wieku dojrzałego, tłum. E. Jusewicz-Kalter, Wołowiec, Wydawnictwo Czarne.
View in Google Scholar
Dubas E., Świtalski W. (red.) (2011) Uczenie się z biografii Innych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar
Dubas E., Wąsiński A., Słowik A. (red) (2021) Biografie rodzinne i uczenie się, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
View in Google Scholar
Fabiś A., Chabior A., Wawrzyniak J. (2019) Ludzka starość, Wybrane zagadnienia z gerontologii społecznej, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
View in Google Scholar
Henderson J. (2005) Pamięć i zapominanie, tłum. E. Wojtych, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
View in Google Scholar
Jagodzińska M. (2003) Rozwój pamięci w dzieciństwie, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
View in Google Scholar
Kolber M. (2009) Uczymy się, jak się uczyć – kilka uwag o umiejętności uczenia się, „Forum Dydaktyczne”, nr 5–6, s. 138–144.
View in Google Scholar
Majchrzak-Krzak K. (2020) Przywracając pamięć miejscom. O badaniu i uczeniu się w działaniu w Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
View in Google Scholar
Maruszewski T. (2005) Pamięć autobiograficzna, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
View in Google Scholar
Maruszewski T. (2006) Pamięć jako podstawowy mechanizm przechowywania doświadczenia w: Psychologia. Podręcznik akademicki, t. 2, Strelau J. (red.), Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, s. 137–164.
View in Google Scholar
Marwick K., Birrel S. (2024) Psychiatria, red. wyd. polskiego S. K. Sidorowicz, Wrocław, Elsevier Urban & Partner.
View in Google Scholar
Mietzel G. (2002) Wprowadzenie do psychologii, tłum. E. Pankiewicz, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
View in Google Scholar
Muszyński M. (red.) (2014) Międzypokoleniowe uczenie się, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, https://doi.org/10.18778/7969-303-0.01.
View in Google Scholar
Nęcka E. (2024) Psychologia. Wprowadzenie, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe Scholar.
View in Google Scholar
Nęcka E., Orzechowski J., Szymura B., Wichary Sz. (2020) Psychologia poznawcza, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Niedźwieńska A. (2011) Trafność pamięci z perspektywy neuropsychologicznej w: Pamięć. Osobowość. Osoba. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Annie Gałdowej, A. Tokarz (red.), Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 267–280.
View in Google Scholar
Niedźwieńska A. (2013) Pamięć prospektywna, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie SEDNO.
View in Google Scholar
Nordengen K. (2018) Mózg rządzi, tłum. M. Skoczko-Nakielska, Warszawa, Wydawnictwo Marginesy.
View in Google Scholar
Okoń W. (2004) Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
View in Google Scholar
Przygoda A. (2021) Aktywizacja społeczna seniorów – założenia teoretyczne i przykłady dobrych praktyk w: Wyzwania, dylematy i perspektywy edukacyjne. Konteksty zmian, J. Szempruch, J. Smyła, J. Miko-Giedyk (red.), Kielce, Kieleckie Towarzystwo Naukowe, s. 177–186.
View in Google Scholar
Schacter D. L. (2003) Siedem grzechów pamięci, tłum. K. Ślusarczyk, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
View in Google Scholar
Schaffer H. R. (2008) Psychologia dziecka, tłum. A. Wojciechowski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Sokół-Stanisławska A. (2018) Trening pamięci i koncentracji dla seniorów, Warszawa, Wydawnictwo Difin.
View in Google Scholar
Szewczuk W. (1972) Psychologia zapamiętywania, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
View in Google Scholar
Włodarski Z. (1998) Psychologia uczenia się, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Zimbardo P., Johnson R. L., McCann V. (2010) Psychologia. Kluczowe koncepcje, tłum. M. Guzowska-Dąbrowska, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
View in Google Scholar
Ledzion B., Miller A., Kwinta J., Krygowska N., Święcicki I. (b.d.) Ewaluacja ex post realizacji celów Programu Operacyjnego Polska Cyfrowa na lata 2014–2020. Raport końcowy, https://www.polskacyfrowa.gov.pl/media/156082/POPC_Raport_koncowy_expost_14082025.pdf (dostęp: 20.06.2024).
View in Google Scholar

Le site web de la revue, hébergé par l'équipe éditoriale de NOWIS se trouve sur la plate-forme Index Copernicus: 

