Kulturotwórcza rola szkoły wiejskiej na przykładzie działalności Szkoły Powszechnej w Łopiennie w latach 1918–1939 (wybrane problemy)

Katarzyna Kabacińska-Łuczak

doi:10.18778/2450-4491.11.14

Authors

Katarzyna Kabacińska-Łuczak Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych https://orcid.org/0000-0001-8098-3403

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.11.14

Keywords:

elementary/primary education in the interwar period, Elementary School in Łopienno, socio-cultural rural activities

Abstract

After Poland regained independence in 1918, the transformation and unification of all levels of education became a very important issue. The activity of rural schools in the interwar period influenced not only the educational sphere but also the manifestations of socio-cultural activity. The aim of the article is to show the diversity of forms of activity for the benefit of communities run by the Elementary School in Łopienno: organizing celebrations of anniversaries of important historical, political and religious events, organizing evening, training, courses, talks and lectures, teacher involvement in the activities of various local societies and organizations.

Author Biography

Katarzyna Kabacińska-Łuczak, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Studiów Edukacyjnych

Kabacińska-Łuczak, Katarzyna – pedagogue, habilitated doctor, assistant professor at the Adam Mickiewicz University in Poznan. She works at the Department of History of Education at the Faculty of Educational Studies. Research interests include the history of childhood, children's play and toys in old Poland, and various aspects of education in the nineteenth and early twentieth centuries.

References

Archiwum Archidiecezjalne w Gnieźnie, Zespół Archiwum Kurii Metropolitarnej, Szkoła w Łopiennie (1862–1889), sygn. 7.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu (a), oddział w Gnieźnie, Zespół: Inspektorat Szkolny w Wągrowcu, Statystyka 1928r., sygn. 25.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu (b), oddział w Gnieźnie, Zespół Komisja Kolonizacyjna, Friedrichsfelde, sygn. 60050.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu (c), oddział w Gnieźnie; Inspektorat Szkolny w Wągrowcu, Spisy majątków szkolnych 1925–1927, sygn. 29.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu (d), oddział w Gnieźnie, Zespół Akta dotyczące maj. Szkolnego w Łopiennie 1935–1938, sygn. 42.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Poznaniu (e), oddział Gniezno, Inspektorat Szkolny w Wągrowcu, Wiejskie Kursy dokształcające 1929–1932, sygn. 36.
Google Scholar

Biernacka M. (1938) Oświata a społeczno-kulturowe przeobrażenia wsi w okresie międzywojennym, „Etnografia Polska”, t. XXVII, z. 1.
Google Scholar

Bojarska S. (1917) Nasz dorobek kulturalny. Przewodnik dla osób pracujących społecznie przystępujących lud do pracy społecznej na wsi albo w mieście. 1. Wielkopolska, Warszawa, Wydawnictwo Księgarni Kroniki Rodzinnej.
Google Scholar

„Dziennik Bydgoski” 1930, nr 106.
Google Scholar

Garbowska W. (1976) Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1932–1939, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

„Gazeta Wągrowiecka” 1928, nr 116.
Google Scholar

„Gazeta Wągrowiecka” 1930a, nr 56.
Google Scholar

„Gazeta Wągrowiecka” 1930b, nr 91.
Google Scholar

„Gazeta Wągrowiecka” 1934a, nr 202.
Google Scholar

„Gazeta Wągrowiecka” 1934a, nr 273.
Google Scholar

„Gazeta Wągrowiecka” 1934c, nr 274.
Google Scholar

„Gazeta Wągrowiecka” 1936, nr 206.
Google Scholar

Gierłowski J., List adresowany do Konsystorza, Archiwum Archidiecezjalne, Zespół Archiwum Kurii Metropolitarnej, Szkoła w Łopiennie (1862–1889), sygn. 7, k. 11–12.
Google Scholar

Głowacka-Sobiech E. (2008) Badania regionalne w historii wychowania – problemy metodologiczne, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 24, s. 7–12.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/bhw.2008.24.1

Gołdyn P. (2019) Źródła do dziejów szkolnictwa w Polsce w XX wieku. Sprawozdania szkolnej, protokoły rad pedagogicznych, kroniki szkolne, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/amup.9788323236757

„Goniec Wielkopolski” 1985, nr 196.
Google Scholar

Grzelczyk M. Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1918–1939 (ze szczególnym uwzględnieniem Wielkopolski) – praca niepublikowana, znajduje się w zbiorach Publicznej Biblioteki Pedagogicznej w Poznaniu, b.r.w.
Google Scholar

Hładyłowicz K. J. (1932) Zmiany krajobrazu i rozwój osadnictwa w Wielkopolsce od XIV do XIX wieku z dodatkiem 2 map, Lwów, Wydawnictwo Kasa im. Rektora J. Mianowskiego.
Google Scholar

Jamrożek W. (1985) Repolonizacja szkolnictwa w Wielkopolsce i na Pomorzu w latach 1918–1928, „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza”, t. XVI, z. 1.
Google Scholar

Jamrożek W. (1989) Funkcja społeczna nauczyciela szkoły powszechnej w środowisku wiejskim w opinii Ruchu Ludowego II Rzeczypospolitej, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Pedagogika et Psychologia”, nr 24, s. 33–48.
Google Scholar

Jamrożek W. (2015) Kongresy i zjazdy pedagogiczne w rozwoju polskiej myśli i praktyki edukacyjnej (do 1939 roku), Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Kościński K. (1909) Przewodnik po Poznaniu i Wielkim Księstwie Poznańskiem, Poznań, Nakładem i czcionkami Drukarni św. Wojciecha.
Google Scholar

Kronika Szkoły w Łopiennie, Archiwum Państwowe w Poznaniu, sygn. 53/875/0/57/223.
Google Scholar

Michalski S. (1962) Szkolnictwo powszechne i zakłady kształcenia nauczycieli w Wielkopolsce w okresie międzywojennym, Poznań, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Mokrzecki L., Żerko J. (1989) Regionalizm w badaniach i nauczaniu historii wychowania, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, nr 32, s. 13–21.
Google Scholar

Mycielski J. (1902) Księga adresowa wszystkich miejscowości w Wielkim Księstwie Poznańskim, Poznań, Wydawnictwo Księgarnia Polska W. Tempłowicza.
Google Scholar

„Orędownik” 1888, nr 233.
Google Scholar

„Orędownik” 1904, nr 6.
Google Scholar

Rocznik Dziejów Społecznych i Gospodarczych F. Bujak, J. Rutkowski (red.) (1935), t. 4, Lwów, Wydawnictwo Kasa im. Rektora J. Mianowskiego.
Google Scholar

Sieciński W. (2016) Administracja i organizacja szkolnictwa powszechnego i średniego w II Rzeczypospolitej, „Studia Administracyjne”, nr 8, s. 79–98.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/sa.2016.8-06

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich (1880–1914), F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski (red.), Warszawa t. 5, nakład F. Sulimirskiego i W. Walewskiego.
Google Scholar

Spaleniak W. (1994/1995) Prasa polska w Poznaniu w okresie zaborów (główne kierunki rozwoju) w: Z dziejów prasy wielkopolskiej XIX–XX wieku, M. Kosman (red.), t. 1, Poznań, Polski Dom Wydawniczy „Ławica”.
Google Scholar

Stryjakowski W. (1887) Wiadomości o Łopiennie i jego kościele na pamiątkę dwóchsetnej rocznicy konsekracji kościoła, Poznań.
Google Scholar

Stryjakowski W. (b.d.w.) Kronika proboszcza w Łopiennie 1866–1900; z komentarzami i uzupełnieniami ks. Franciszka Januchowskiego; praca niepublikowana, w zbiorach rodziny Kabacińskich.
Google Scholar

Strzałko M. (2013) Majątki Wielkopolskie, t. IX/1, powiat gnieźnieński, Szreniawa, Wydawnictwo Muzeum Narodowe Rolnictwa i Przemysłu w Szreniawie.
Google Scholar

Szczepaniak M., Tyrchan G. (2015) Codzienność lat 1914–1918 na Ziemi Gnieźnieńskiej w świetle kronik szkolnych, Gniezno, Drukarnia „Dozór”.
Google Scholar

Tomaszewski A. (1930) Gwara Łopienna i okolicy w północnej Wielkopolsce, Kraków, Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności.
Google Scholar

Topolski J. (1977) Marksizm i historia, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar

Topolski J. (1978) O pojęciu i funkcjach historycznych monografii regionalnych, „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”, nr 2, s. 171–178.
Google Scholar

Topolski J. (2018), Wielkopolska poprzez wieki, Poznań, Wydawnictwo Poznańskie.
Google Scholar

Trzebiatowski K. (1970) Szkolnictwo powszechne w Polsce w latach 1918–1932, Wrocław–Warszawa–Kraków, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Google Scholar

„Wielkopolanin” 1888, nr 233.
Google Scholar

Wróblewska U. (2017) Gromadzenie i ochrona źródeł szkolnych, „Biuletyn Historii Wychowania”, nr 37, s. 37–52.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/bhw.2017.37.3

Dziennik Urzędowy z dnia 1 września 1930 r. https://jbc.bj.uj.edu.pl/Content/394317/PDF/NDIGCZAS019528_67786646.pdf [dostęp: 24.11.2019].
Google Scholar

http://eprints.rclis.org/16418/1/kolasa_gazety_pol.pdf [dostęp: 16.04.2015].
Google Scholar

https://szukajwarchiwach.pl/92/338/0/?q=inspektorat+szkolny+w%C4%85growiec+XARCHro:92&wynik=9&rpp=15&page=1#tabZespol [dostęp: 25.11.2019].
Google Scholar

https://wiadomosci.onet.pl/kraj/dzien-dziecka-data-zwyczaje-zyczenia/mm90117 [dostęp: 24.11.2019].
Google Scholar

https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/stan%20na%2030.09.2018/WLK-rej.pdf [dostęp: 14.11.2019].
Google Scholar

Kolasa W. M., Jarowiecki J. (2015) Najważniejsze polskie gazety do wybuchu pierwszej wojny światowej w kontekście zabezpieczenia ich dla potomnych (charakterystyka, badania, zasoby), http://eprints.rclis.org/16418/1/kolasa_gazety_pol.pdf
Google Scholar