Medykalizacja starości na podstawie wybranych przykładów filmowych

Anita Gałuszka; Eryka Probierz

doi:10.18778/2450-4491.10.06

Authors

Anita Gałuszka Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. W. Korfantego w Katowicach https://orcid.org/0000-0002-0030-5360
Eryka Probierz Politechnika Śląska w Gliwicach https://orcid.org/0000-0002-6588-1975

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.10.06

Keywords:

medicalization, old age, ageing, film

Abstract

The paper deals with the phenomenon of the medicalization of old age. In the process of medicalization, a natural, developmental, cultural, and social phenomenon changes into a medical problem. The process is concluded when a given attribute returns to culture as a medical issue. Examples of such a return include the tendentious image of elderly people in the public space and the media, in particular in films. Recognizing this phenomenon is the first step to a more critical and reflective reception of such messages and, as a consequence, using the medicalized approach to old age less and less frequently. The aim of the paper is to describe the phenomenon of medicalization of old age in films. Due to the role played by films in modelling of attitudes, the intensity of certain patterns may stigmatize the elderly. In order to examine whether such a phenomenon occurs, 37 films have been selected and analysed in terms of the selected aspects of medicalization. The work is empirical and the obtained results indicate that medicalization of old age is a very popular film motif.

Author Biographies

Anita Gałuszka, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa im. W. Korfantego w Katowicach

Gałuszka, Anita – doctor of humanities, Department of Psychology at the Katowice Business University. Psychologist and pedagogist. Areas of study: psychology of health and illness, psychosomatics and somatic psychology, quality of life and psychogerontology. Author of the monograph entitled Człowiek przewlekle chory. Aspekty psychoegzystencjalne, Katowice 2005, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Eryka Probierz, Politechnika Śląska w Gliwicach

Probierz, Eryka – doctoral student in the field of technical computer science and telecommunication at the Silesian University of Technology and in the field of psychology at the University of Silesia. Holder of an MA degree in psychology and a graduate of Philosophical Consultancy and Coaching at the University of Silesia in Katowice. Areas of study: behavioural addiction, use of technology in the community, problems in using the Internet, and communication with the use of technologies.

References

Bandura A. (1971) Social Learning Theory, Morristown, New York.
Google Scholar

Barker K. K. (1998) A ship upon a stormy sea: The medicalization of pregnancy, “Social Science & Medicine”, nr 47 (8), s. 1067–1076.
Google Scholar

Behm-Morawitz E., Mastro D. E (2008) Mean girls? The influence of gender portrayals in teen movies on emerging adults’ gender-based attitudes and beliefs, “Journalism & Mass Communication Quarterly”, nr 85 (1), s. 131–146.
Google Scholar

Błajet P. (2018) Zdrowie i seks seniorów, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Birrer R. B., Tokuda Y. (2017) Medicalization: A historical perspective, “Journal of General and Family Medicine”, nr 18 (2), s. 48–51.
Google Scholar

Cahill H. A. (2001) Male appropriation and medicalization of childbirth: an historical analysis, “Journal of Advanced Nursing”, nr 33 (3), s. 334–342.
Google Scholar

Estes C. L., Binney E. A. (1989) The biomedicalization of aging: Dangers and dilemmas, “The Gerontologist”, nr 29 (5), s. 587–596.
Google Scholar

Fry C. L. (2017) The social construction of age and the experience of aging in the late twentieth century, “In New Dynamics in Old Age”, nr 2, s. 11–24.
Google Scholar

Gilliam A., Seltzer R. (1989) The efficacy of educational movies on AIDS knowledge and attitudes among college students, “Journal of American College Health”, nr 37 (6), s. 261–265.
Google Scholar

Glossmann H., Lutz O. (2019) Metformin and Aging: A Review, “Gerontology”, nr 65, s. 581–590.
Google Scholar

Groeppel-Klein A., Domke A., Bartmann B. (2006) Pretty Woman Or Erin Brockovich? Unconscious and Conscious Reactions to Commercials and Movies Shaped By Fairy Tale Archetpyes – Results From Two Experimental Studies, “ACR North American Advances”, s. 163–174.
Google Scholar

Hopfinger M. (1980) Komunikacja filmowa a wzory kultury literackiej w: Z badań porównawczych nad filmem, A. Helman, A. Gwóźdź (red.), Warszawa–Katowice–Kraków, s. 169.
Google Scholar

Kaufert P. A., Gilbert P. (1986) Women, menopause, and medicalization, “Culture, Medicine and Psychiatry”, nr 10 (1), s. 7–21.
Google Scholar

Kotlarska-Michalska A. (2016) Specyfika opieki nad najstarszym pokoleniem a polityka społeczna wobec starości, “Przegląd Socjologiczny”, nr 65 (2), s. 123–142.
Google Scholar

Krasuski T., Owczarek K. (2015) Seksualność seniorów w: Pogoda na starość. Podręcznik skutecznego wspierania seniorów, K. Owczarek, M. A. Łazarewicz (red.), Warszawa, Wydawnictwo Wolters Kluwer, s. 86–96.
Google Scholar

Krzystyniak K., Klonowska J. (red.) (2019) Nowe trendy w dietetyce, Warszawa, WSIiZ.
Google Scholar

Mazur M. A., Emmers-Sommer T. M. (2003) The effect of movie portrayals on audience attitudes about nontraditional families and sexual orientation, “Journal of Homosexuality”, nr 44 (1), s. 157–181.
Google Scholar

McEwen B. S. (2016) In pursuit of resilience: stress, epigenetics, and brain plasticity, “Annals of the New York Academy of Sciences”, nr 1373 (1), s. 56–64.
Google Scholar

Means R., Langan J. (1996) Money ‘handling’, financial abuse and elderly people with dementia: implications for welfare professionals, “Health & Social Care in the Community”, nr 4 (6), s. 353–358.
Google Scholar

Nowakowski M., Nowakowska L. (2010) Medykalizacja starości: dylematy i zagrożenia w: P. Szukalski, D. Kałuża, Jakość życia seniorów w XXI wieku. Ku aktywności, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 206–218.
Google Scholar

Ostrowska M. (2019) Aktywność seksualna osób starszych – jakość życia i stereotypy, “Kwartalnik Naukowy Fides et Ratio”, nr 3 (39), s. 290–296.
Google Scholar

Piłat A. (2017) Społeczne konsekwencje medykalizacji procesu starzenia się na przykładzie analizy portalu Senior, “Przegląd Socjologiczny”, nr 66 (1), s. 135–153.
Google Scholar

Pędich W. (1996) Wskazania i przeciwwskazania do aktywności ruchowej osób starszych w: A. Jopkiewicz, Aktywność ruchowa osób starszych, Kielce, Wydawnictwo WSP, s. 9–13.
Google Scholar

Sargent J. D., Dalton M. A., Beach M. L., Mott L. A., Tickle J. J, Ahrens M. B., Heatherton T. F. (2002) Viewing tobacco use in movies: does it shape attitudes that mediate adolescent smoking?, “American Journal of Preventive Medicine”, nr 22 (3), s. 137–145.
Google Scholar

Sontag S. (2018) The double standard of aging, “In The Other Within Us”, Routledge, s. 19–24.
Google Scholar

Stankowska I. (2008) Funkcjonowanie seksualne człowieka w okresie starzenia się i starości, „Przegląd Terapeutyczny” nr 4.
Google Scholar

Stefaniak-Hrycko A. (2012) Starość w reklamie telewizyjnej – śmieszy czy przeraża?, „Nowiny Lekarskie”, nr 81 (1), s. 89–95.
Google Scholar

Stern S. R. (2005) Messages from teens on the big screen: Smoking, drinking, and drug use in teen-centered films, “Journal of Health Communication”, nr 10 (4), s. 331–346.
Google Scholar

Szukalski P. (2012) Solidarność pokoleń. Dylematy relacji międzypokoleniowych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Tiefer L. (1996) The medicalization of sexuality: Conceptual, normative, and professional issues, “Annual Review of Sex Research”, nr 7 (1), s. 252–282.
Google Scholar

Tomaszawska-Laszczak M., Paprocka-Borowicz M., Dorna K., Gnus E., Kurzalewska A., Czerwiński P., Gnus J. (2017) Medykalizacja osób starszych w: Libor G., Starość nie jedną ma twarz: Badania interdyscyplinarne nad starością, Wydawnictwo Internetowe e-bookowo, s. 181–196.
Google Scholar

Trafiałek E. (2006) Starzenie się i starość: wybór tekstów z gerontologii społecznej, Kielce, Wydawnictwo Uczelniane, Wszechnica Świętokrzyska.
Google Scholar

Trask B. S. (2018) Integrating Life Course, Globalization, and the Study of Racial and Ethnic Families, “Journal of Family Theory & Review”, nr 10 (2), s. 451–466.
Google Scholar

Wieczorkowska M. (2013) Czy starość jest chorobą? – medykalizacja starości w Polsce, „Przegląd Socjologiczny”, nr 62 (2), s. 109–134.
Google Scholar

Wieczorkowska M. (2018) Społeczne i ekonomiczne konsekwencje medykalizacji starości i starzenia się, „Folia Oeconomica”, nr 2 (334), s. 19–37.
Google Scholar

Wojniak J. (2015) Edutainment i edukacja filmowa jako narzędzia kształtowania tożsamości oraz postaw dzieci i młodzieży, „Państwo i Społeczeństwo”, nr 15 (1), s. 167–180.
Google Scholar

Zegarska B. Woźniak M. (2006). Przyczyny wewnątrzpochodnego starzenia się skóry, „Gerontologia Polska”, nr 14/4, s. 153–159.
Google Scholar

Zych A. (2012) Globalne starzenie się oraz potrzeby społeczne, kulturalne i edukacyjne ludzi starych – wyzwanie dla uniwersytetów trzeciego wieku, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja : kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej”, nr 2 (58), s. 157–164.
Google Scholar

Allison B. J., Kaandorp J. J., Kane A. D., Camm E. J., Lusby C., Cross C. M., Nevin-Dolan R., Thakor A. S., Derks J. B., Tarry-Adkins J. L., Ozanne S. E., Giussani D. (2016), Divergence of mechanistic pathways mediating cardiovascular aging and developmental programming of cardiovascular disease, “The FASEB Journal”; DOI: 10.1096/fj.201500057 [dostęp: 5.03.2020].
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1096/fj.201500057

PolSenior (PBZ-MEiN-9/2/2006) Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, http://gerontologia.org.pl/wpcontent/uploads/pliki/ol/polsenior.pdf [dostęp: 13.02.2020].
Google Scholar

Raport Głównego Urzędu Statystycznego: Zakłady stacjonarne pomocy społecznej w 2017 roku, https://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5487/18/2/1/zaklady_stacjonarne_pomocy_spolecznej_w_2017_roku.pdf [dostęp: 13.02.2020].
Google Scholar

Raport Głównego Urzędu Statystycznego: Zakłady stacjonarne pomocy społecznej w 2018 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/ubostwo-pomoc-spoleczna/zaklady-stacjonarne-pomocy-spolecznej-w-2018-roku,18,3.html [dostęp: 13.02.2020].
Google Scholar

https://www.filmweb.pl/ [dostęp: 13.02.2020].
Google Scholar

https://www.imdb.com/ [dostęp: 13.02.2020]
Google Scholar