Wspieranie procesu usamodzielniania byłych wychowanków placówek wychowawczych i resocjalizacyjnych. Doświadczenia uczestników projektu mieszkań treningowych

Angelika Cieślikowska-Ryczko; Gabriela Dobińska

doi:10.18778/2450-4491.09.08

Autor

Angelika Cieślikowska-Ryczko Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu https://orcid.org/0000-0002-5270-2739
Gabriela Dobińska Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu https://orcid.org/0000-0003-3629-5210

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.09.08

Słowa kluczowe:

organizacje pożytku publicznego, proces usamodzielniania, readaptacja społeczna, wsparcie, byli wychowankowie młodzieżowych ośrodków wychowawczych

Abstrakt

Artykuł traktuje o procesie usamodzielniania byłych wychowanków instytucji wychowawczych i resocjalizacyjnych. We wstępie scharakteryzowałyśmy wybrane aspekty procesu usamodzielnienia, koncentrując się na opisie prawnych (systemowych) rozwiązań wsparcia byłych wychowanków. Ponadto, odwołując się do poczynionych ustaleń, zaprezentowałyśmy alternatywną, nieformalną propozycję pracy z byłym wychowankiem – realizowany przez Fundację po Drugie projekt mieszkań treningowych. Głównym przedmiotem naszych zainteresowań badawczych było rozpoznanie doświadczeń uczestników projektu (ich potrzeb, trudności oraz roli wsparcia fundacji w procesie usamodzielniania). Na potrzeby artykułu szerzej omówiłyśmy problem roli i znaczenia regulaminu obowiązującego w projekcie. Regulamin kojarzony z ograniczeniem swobód – jak wynika z naszych obserwacji – jednocześnie stanowi ważny drogowskaz w stawianiu pierwszych kroków na drodze do samodzielności. Bazując na zrealizowanych wywiadach swobodnych oraz wnioskach zaczerpniętych z ewaluacji pierwszej edycji projektu, wyłoniłyśmy sposoby definiowania regulaminu przez uczestników badania (w tym również przypisywaną regulaminowi rolę we wspieraniu samodzielności). Ostatecznie wyróżniłyśmy dwie kluczowe strategie oswajania i internalizacji zaproponowanych przez fundację zasad.

Biogramy autorów

Angelika Cieślikowska-Ryczko - Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu

Cieślikowska-Ryczko Angelika – magister pedagogiki i filologii polskiej, asystent na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego, doktorantka na Wydziale Ekonomiczno-Socjologicznym UŁ. Autorka tekstów poświęconych problematyce rodzin w kryzysie penitencjarnym. Zainteresowania naukowe obejmują głównie metodę biograficzną w socjologii, metody wizualne w naukach społecznych oraz problemy resocjalizacji i readaptacji społecznej więźniów.

Gabriela Dobińska - Uniwersytet Łódzki, Wydział Nauk o Wychowaniu

Dobińska Gabriela – asystent na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Magister pedagogiki, doktorantka III roku studiów doktoranckich Pedagogiki i Psychologii. Autorka tekstów poświęconych problematyce tożsamości zawodowej wychowawców instytucji resocjalizacyjnych dla nieletnich. Zainteresowania naukowo-badawcze obejmują głównie koncepcję światów społecznych, kategorię wiedzy ukrytej oraz problemy resocjalizacji i readaptacji społecznej wychowanków placówek resocjalizacyjnych.

Bibliografia

Ager A., Strang A. (2004) Indicators of Integration: Final Report, London, Home Office.
Google Scholar

Ambrozik W. (2007) Readaptacja społeczna i reorganizacja środowisk lokalnych jako warunek skuteczności oddziaływań resocjalizacyjnych w: Resocjalizacja, B. Urban, J. M. Stanik (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, t. 2, s. 182–194.
Google Scholar

Ambrozik W. (2016) Pedagogika resocjalizacyjna. W stronę uspołecznienia systemu oddziaływań, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Bourdieu P., Passeron J. C. (1990) Reprodukcja społeczna. Elementy teorii systemu nauczania, tłum. E. Neyman, Warszawa, PWN.
Google Scholar

Chomczyński P. (2014) Działania wychowanków schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych. Socjologiczna analiza interakcji grupowych, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Goffman E. (1975) Charakterystyka instytucji totalnych w: Elementy teorii socjologicznych. Materiały do dziejów współczesnej socjologii zachodniej, (red. i tłum.) W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki, Warszawa, PWN, s. 150–176.
Google Scholar

Goffman E. (2011) Instytucje totalne, tłum. O. Waśkiewicz, J. Łaszcz, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Golczyńska-Grondas A. (2019) Wywiady biograficzne z osobami ze środowisk wykluczenia społecznego – refleksja nad wybranymi problemami metodologicznymi i etycznymi, „Przegląd Socjologii Jakościowej”, nr 1, t. XV, s. 178–201.
Google Scholar

Górnicka B. (2015) Metodyka pracy opiekuńczo-wychowawczej – wybrane zagadnienia, Opole, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Google Scholar

Gurba E. (2016) Wczesna dorosłość w: Psychologia rozwoju człowieka, T. Trempała (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 287–312.
Google Scholar

Informacja NIK o wynikach kontroli. Pomoc w usamodzielnianiu się pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. Nr ewid. 189/2014/P/14/45/KPS, Warszawa 2014.
Google Scholar

Kacprzak A., Kudlińska I. (2014) Praca socjalna z osobami opuszczającymi placówki resocjalizacyjne i ich rodzinami, Warszawa, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
Google Scholar

Kieszkowska A. (2012) Inkluzyjno-katalaktyczny model reintegracji skazanych. Konteksty resocjalizacyjne, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Konopczyński M. (2006) Teoretyczne podstawy metodyki kulturotechnicznych oddziaływań resocjalizacyjnych wobec nieletnich. Zarys koncepcji twórczej resocjalizacji, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Kusztal J. (2014) Resocjalizacja-readaptacja-reintegracja we współczesnym polskim dyskursie naukowym w: Konteksty resocjalizacji i readaptacji społecznej, J. Kusztal, K. Kmiecik-Jusięga (red.), Kraków, Wydawnictwo WAM, s. 25–45.
Google Scholar

Machel H. (2003) Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna, Gdańsk, Wydawnictwo Arche s.c.
Google Scholar

Marynowicz-Hetka E. (2010) Kategoria pomocy w rozwoju – analiza z punktu widzenia pedagogiki społecznej w: Rozwój i jego wspieranie w perspektywie nauk o człowieku – teoria i rozwiązania praktyczne, K. Baranowicz, A. Sobczak, M. Znajmiecka-Sikora (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 9–19.
Google Scholar

Motow I. (2012) Readaptacja społeczna nieletnich w Polsce po transformacji ustrojowej, Częstochowa, Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna KONIKA.
Google Scholar

Motow I., Motow-Czyż M. (2015) Proces usamodzielnienia wychowanków z zakładów resocjalizacyjnych, „Pedagogika Rodziny”, nr 5/4, s. 29–40.
Google Scholar

Mudrecka I. (2006) Samodzielność w: Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku, t. 5, J. M. Śnieciński (red.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, s. 596–597.
Google Scholar

Rajewska De Mezer J. (2015) Edukacja i przygotowanie zawodowe wychowanków zakładu poprawczego jako czynnik wspomagający proces ich readaptacji społecznej, „Studia Edukacyjne”, nr 36, s. 347–363.
Google Scholar

Raport z badań Regionalnego Centrum Polityki Społecznej w Łodzi o uwarunkowaniach procesu usamodzielnienia wychowanków instytucjonalnej pieczy zastępczej w województwie łódzkim, Łódź 2014.
Google Scholar

Schaffer D. R., Kipp K. (2009) Psychologia rozwoju od dziecka do dorosłości, tłum. Patricia Sørensen, Martyna Wojtaś, Gdańsk, Wydawnictwo Harmonia.
Google Scholar

Siemionow J. (2012) Możliwości pracy z rodzinami nieletnich niedostosowanych społecznie przebywających w Młodzieżowych Ośrodkach Wychowawczych, „Probacja”, nr 1, s. 126–132.
Google Scholar

Siemionow J. (2016) Identyfikacja i wykorzystanie zasobów wychowanków Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego – jako element indywidulanych oddziaływań resocjalizacyjnych, „Kwartalnik Pedagogiczny”, nr 2 (240), s. 61–76.
Google Scholar

Sikorska A. (2015) Raport – ewaluacja programu mieszkań treningowych w: Program pozytywnej integracji społecznej młodzieży opuszczającej placówki resocjalizacyjne, A. Sikora (red.), Warszawa, Fundacja po Drugie, s. 42–88.
Google Scholar

Szafrańska K. (2016) Usamodzielnianie wychowanków Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych, „Resocjalizacja Polska”, nr 12, s. 59–75.
Google Scholar

Szałański J. (2009) Postulowane modele przygotowania nieletnich do życia po opuszczeniu zakładu poprawczego w: Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych, F. Kozaczuk (red.), Rzeszów, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, s. 45–71.
Google Scholar

Szczepanik R. (2015) Stawanie się recydywistą. Kariery instytucjonalne osób powracających do przestępczości, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Wystąpienie pokontrolne NIK w Szczecinie o działalności resocjalizacyjnej młodzieżowych ośrodków wychowawczych. Nr ewid. LSZ.410.004.03.2017.
Google Scholar

Wystąpienie pokontrolne NIK we Wrocławiu o pomocy w usamodzielnianiu pełnoletnich wychowanków pieczy zastępczej. Nr ewid. LWR-4101-010-03/2014, Wrocław 2014.
Google Scholar

Rozporządzenie Ministra Polityki Społecznej w sprawie udzielania pomocy na usamodzielnienie, kontynuowanie nauki oraz zagospodarowanie z dnia 3.08.2012 r. (Dz.U. z 2012 r., poz. 954).
Google Scholar

Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12.03.2004 r. (Dz.U. z 2004 r., Nr 64, poz. 593 ze zm.).
Google Scholar

Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej z dnia 09.03.2011 r. (Dz.U. z 2011 r., Nr 149, poz. 887 ze zm.).
Google Scholar

http://podrugie.pl/zasady-rekrutacji-do-mieszkan-treningowych/
Google Scholar

http://podrugie.pl/
Google Scholar