Responsywność opiekuna a poczucie autonomii dziecka we wczesnym dzieciństwie

Agnieszka Lasota

doi:10.18778/2450-4491.05.06

Autor

Agnieszka Lasota Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Katedra Psychologii https://orcid.org/0000-0001-6128-7859

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.05.06

Słowa kluczowe:

poczucie autonomii, wczesne dzieciństwo, relacja opiekun – dziecko

Abstrakt

Celem niniejszego artykułu jest ukazanie znaczenia pozytywnych relacji między opiekunem a dzieckiem we wczesnym dzieciństwie. Relacji, które polegają na gotowości ze strony dorosłych do odpowiadania na sygnały płynące ze strony dziecka. Relacji, które nie opierają się na dyrektywności opiekuna, lecz na wspieraniu i towarzyszeniu dziecku w rozwoju. Autorka zwraca uwagę na możliwe postawy dorosłych wobec rozpoczynającego się kształtowania procesu autonomii dzieci we wczesnym dzieciństwie. Poczucie bezpieczeństwa i zaufanie stanowią podstawę rozwoju samodzielności, poczucia sprawstwa i autonomii dzieci do lat 3. Potwierdzają to wyniki badań własnych autorki dotyczących istnienia pożądanych cech i zachowań opiekunów w żłobku.

Biogram autora

Agnieszka Lasota - Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie, Katedra Psychologii

Psycholog, adiunkt w Katedrze Psychologii Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie. Kierownik Pracowni Psychologii Dzieci i Młodzieży. Zainteresowania naukowe: psychologia rozwojowa, komunikacja niejęzykowa, relacje między dzieckiem a dorosłym, rozwój emocjonalny dzieci i młodzieży.

Bibliografia

Appelt K. (2005) Wiek poniemowlęcy. Jak rozpoznać potencjał dziecka? w: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A. I. Brzezińska (red.), Gdańsk, GWP.
Google Scholar

Bernstein B. (1983) Socjolingwistyczne ujęcie procesu socjalizacji: uwagi dotyczące oddziaływania szkoły w: Badania nad rozwojem języka dziecka, G. Shugar, M. Smoczyńska (red.), Warszawa, PWN.
Google Scholar

Białecka-Pikul M., Białek A., Stępień-Nycz M., Karwala M. (2014) Odkrywanie kompetencji komunikacyjnych niemowląt. Skala Wczesnej Komunikacji Społecznej jako przykład narzędzia pomiarowego, „Psychologia Rozwojowa”, t. 19, nr 3, s. 51–68.
Google Scholar

Brzezińska A. (2005) Odczarowujemy mity o edukacji przedszkolnej w: Bo jakie początki takie będzie wszystko. Raport z działań 2004, Warszawa, Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego, s. 10–12.
Google Scholar

Brzezińska A. I. (2011) Wczesna edukacja o rozwój dziecka, „Remedium”, nr 5 (219), s. 1–3.
Google Scholar

Brzezińska A. I., Appelt K., Ziółkowska B. (2010) Psychologia rozwoju człowieka w: Psychologia akademicka. Podręcznik, J. Strelau, D. Doliński (red.), t. 2, Gdańsk, GWP, s. 95–292.
Google Scholar

Brzezińska A., Bątkowski M., Kaczmarska D., Włodarczyk A., Zamęcka N. (2011a) O roli zabawy w przygotowaniu dziecka do dorosłego życia, „Wychowanie w Przedszkolu”, nr 10, s. 5–13.
Google Scholar

Brzezińska A., Bątkowski M., Kaczmarska D., Włodarczyk A., Zamęcka N. (2011b) O zabawce, „Wychowanie w Przedszkolu”, nr 11, s. 5–12.
Google Scholar

Contrepois A. (2003) Penser l’autonomie, „Métiers de la petite enfance”, vol. 9, nr 91, s. 17–20.
Google Scholar

Erikson E. (2000) Dzieciństwo i społeczeństwo, przeł. P. Hejmej, Poznań, Dom Wydawniczy Rebis.
Google Scholar

Johnson K. M., Woods R. J. (2016) Give Me a Hand: Adult Involvement During Object Exploration Affects Object Individuation in Infancy, “Infant and Child Development”, no 25 (5), s. 406–425.
Google Scholar

Kielar-Turska M., Lasota A. (2010) Strategie komunikacyjne stosowane przez matki w interakcji z małym dzieckiem, „Psychologia Rozwojowa”, t. 15, nr 1, s. 47–60.
Google Scholar

Lasota A. (2012) Jak małe dziecko poznaje rzeczywistość. O zabawie i komunikacji we wczesnym dzieciństwie, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego.
Google Scholar

Meland A. T., Kaltvedt E. H., Reikeras E. (2016) Toddlers Master Everyday Activities in Kindergarten: A Gender Perspective, “Early Childhood Education Journal”, no 44, s. 349–358.
Google Scholar

Olczak A. (2010) Umowa społeczna z dzieckiem jako droga ku demokracji w wychowaniu. Studium teoretyczno-empiryczne, Zielona Góra, Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Google Scholar

Olczak A. (2015) Uczenie się demokracji od dzieciństwa – kaprys czy potrzeba współczesności?, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 4 (31), s. 92–100.
Google Scholar

Pölkki P. L., Vornanen R. H. (2016) Role and Success of Finnish Early Childhood Education and Care in Supporting Child Welfare Clients: Perspectives from Parents and Professionals, “Early Childhood Education Journal”, no 44, s. 581–594.
Google Scholar

Telka L. (2012) Wspieranie autonomii małego dziecka w placówce – wychowanek i wychowawca, „Problemy Wczesnej Edukacji”, nr 4 (19), s. 6–20.
Google Scholar

Tomasello M. (2002) Kulturowe źródła ludzkiego poznawania, tłum. J. Rączaszek, Warszawa, PIW.
Google Scholar

Thoburn J. (2010) Towards knowledge-based practice in complex child protection cases: A research-based expert brieﬁng, “Journal of Children’s Services”, no 6, s. 9–24.
Google Scholar

Wenner M. (2009) Zabawa obowiązkowa, „Psychologia Dziś”, nr 1 (12), s. 32–37.
Google Scholar

Wojciechowska J. (2005) Wiek poniemowlęcy. Jak rozpoznać ryzyko i jak pomagać? w: Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, A. I. Brzezińska (red.), Gdańsk, GWP.
Google Scholar

Wygotski L. S. (1971) Nauczanie a rozwój w wieku przedszkolnym w: L. S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne, przekł. E. Fleszerowa, J. Fleszer, red. nauk. E. Franus, Warszawa, PWN, s. 517–530.
Google Scholar

Telka L. (2016), http://encyklopediadziecinstwa.pl/index.php?title=Towarzyszenie_w_rozwoju [dostęp 20.01.2017].
Google Scholar