Wybrane aspekty wspierania rodziny z dzieckiem z niepełnosprawnością przez dziadków – perspektywa biograficzna

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.19.09

Słowa kluczowe:

dziadkowie, niepełnosprawność, wsparcie, rodzina

Abstrakt

Pojęcie wsparcia społecznego nabiera szczególnego znaczenia, gdy mowa o sytuacjach trudnych, zadaniowych czy kryzysowych, a do takich z pewnością należy choroba lub niepełnosprawność. Jej doświadczanie często wiąże się z sytuacjami wymagającymi permanentnej pomocy. Jeśli niepełnosprawność dotyka dziecka wsparcia wymaga nie tylko ono, ale cała rodzina. Rodziny wychowujące dzieci z niepełnosprawnościami potrzebują i oczekują pomocy. Poza wsparciem świadczonym przez różnego rodzaju instytucje, mogą otrzymywać je od najbliższych członków rodziny. Celem artykułu jest pokazanie konkretnych działań wspierających rodzinę z dzieckiem z niepełnosprawnością z perspektywy dziadków, którzy wpisując się w sieć wsparcia rodziny, świadczą pomoc na wiele sposobów.

Biogram autora

Anna Piestrzyńska - Uniwersytet Ignatianum w Krakowie

Anna Piestrzyńska, dr, pedagog, surdopedagog, oligofrenopedagog, nauczyciel języka migowego oraz Komunikacji Wspomagającej i Alternatywnej. Zainteresowania: proces adaptacji osób głuchych, metodyka nauczania języka migowego. Obszar badań naukowych: biografie osób niepełnosprawnych i ich rodzin.

Bibliografia

Abramowska-Kmon A., Kalbarczyk-Stęclik M. (2016) Osoby w wieku 50 lat i więcej jako dawcy i odbiorcy wsparcia, „Polityka Społeczna”, nr 7, s. 28–32.
Google Scholar

Appelt K. (2007) Współcześni dziadkowie i ich znaczenie w rozwoju wnuków w: Szanse rozwoju w okresie późnej dorosłości, A. Brzezińska, K. Ober-Łopatka, R. Stec, K. Ziółkowska (red.), Poznań, Wydawnictwo Fundacji Humaniora, s. 79–95.
Google Scholar

Bątkiewicz-Brożek J. (2023) Jezu ratuj!, Kraków, Wydawnictwo Esprit.
Google Scholar

Bee H. L. (2004) Psychologia rozwoju człowieka, tłum. A. Wojciechowski, Poznań, Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Google Scholar

Bengston V. L. (1985) Diversity and Symbolism in Grandparent Roles w: Grandparenthood, V. L. Bengtson, J. F. Robertson (red.), Sage, Beverly Hills, s. 11–26.
Google Scholar

Brzezińska A. (2015) Niezbędność dziadków, „Charaktery”, nr 5(52), s. 27–29.
Google Scholar

Bulska J. (2017) Znaczenie systemów społecznych wspierających zdrowie i samopoczucie współczesnego człowieka, „Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie”, nr 112, s. 61–70, https://doi.org/10.29119/1641-3466.2017.112.5
Google Scholar

Guba E. G., Lincoln Y. S. (2009) Kontrowersje wokół paradygmatów, sprzeczności i wyłaniające się zbieżności w: Metody badań jakościowych, N. K. Denzin, Y. S. Lincoln (red.), t. 1, tłum. K. Podemski, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 281–314.
Google Scholar

Heszen I., Sęk H. (2008) Psychologia zdrowia, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Janocha W. (2009) Rodzina z osobą niepełnosprawną w społecznym systemie wsparcia, Kielce, Wydawnictwo Jedność.
Google Scholar

Jaworska-Obłój Z., Skuza B. (1986) Pojęcie wsparcia społecznego i jego funkcji w badaniach naukowych, „Przegląd Psychologiczny”, nr 3, s. 733–745.
Google Scholar

Kalinowski M. (2005) Przedmowa w: Wzrastanie człowieka w godności, miłości i miłosierdziu, M. Kalinowski (red.), Lublin, Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Kantowicz E. (2001) Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej, Olsztyn, Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Google Scholar

Kawczyńska-Butrym Z. (2008) Wyzwania rodziny: zdrowie, choroba, niepełnosprawność, starość, Lublin, Wydawnictwo Makmed.
Google Scholar

Kawula S. (2006) Czynniki i sieć wsparcia społecznego w życiu człowieka w: Pedagogika społeczna: dokonania, aktualność, perspektywy, S. Kawula (red.), Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 115–134.
Google Scholar

Kubinowski D. (2013) Idiomatyczność. Synergia. Emergencja. Rozwój badań jakościowych w Polsce na przełomie XX i XXI wieku, Lublin, Wydawnictwo Makmed.
Google Scholar

Kucharska E. (2012) Rodzaje wsparcia społecznego wobec osób starszych, „Humanum”, nr 9(2), s. 207–217.
Google Scholar

Kurowska A., Kózka M., Majda A., Wojcieszek A. (2000) Wsparcie społeczne udzielane rodzicom wychowującym dzieci z niepełnosprawnością i rodzicom wychowującym dzieci zdrowe – badania przekrojowe, „Pielęgniarstwo Polskie”, nr 2(76), s. 110–118, https://doi.org/10.20883/pielpol.2020.12
Google Scholar

Miles M. B., Huberman A. M. (2000) Analiza danych jakościowych, tłum. S. Zabielski, Białystok, Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans-Humana.
Google Scholar

Nowakowski M. (2004) Pojęcie wsparcia społecznego i problemy jego pomiaru ze szczególnym uwzględnieniem populacji seniorów w: Nasze starzejące się społeczeństwo. Nadzieje i zagrożenia, J. T. Kowaleski, P. Szukalski (red.), Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 292–300.
Google Scholar

Otrębski W., Konefał K., Mariańczyk K., Kulik M. M. (2011) Wspieranie rodziny z niepełnosprawnym dzieckiem wyzwaniem dla pracy socjalnej. Badania rodzin z niepełnosprawnymi dziećmi w województwie lubelskim, Lublin, Europerspektywa Beata Romejko.
Google Scholar

Palka S. (2006) Metodologia, badania, praktyka pedagogiczna, Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar

Patton M. (1990) Qualitative Evaluation and Research Methods, Newbury Park – London – New Delhi, Sage Publications.
Google Scholar

Pisula E. (2007) Rodzice i rodzeństwo dzieci z zaburzeniami rozwoju, Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Plopa M. (2011) Psychologia rodziny. Teoria i badania, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Przygoda A. (2015) Społeczne role dziadków w procesie socjalizacji wnuków, Toruń, Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Radochoński M. (1991) Rola rodziny w zmaganiu się ze stresem wywołanym chorobą somatyczną, „Problemy Rodziny”, nr 6, s. 6–10.
Google Scholar

Robertson J. F. (1977) Grandmotherhood: A Study of Role Conceptions, „Journal of Marriage and the Family”, nr 26, s. 165–174, https://doi.org/10.2307/351072
Google Scholar

Schütze F. (1997) Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, tłum. M. Czyżewski, „Studia Socjologiczne”, nr 1, s. 11–57.
Google Scholar

Sendyk M. (2010) Osoby starsze w roli dziadków w: Wybrane problemy osób starszych, A. Nowicka (red.), Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, s. 151–160.
Google Scholar

Sęk H., Cieślak R. (2004) Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne w: Wsparcie społeczne, stres i zdrowie, H. Sęk, R. Cieślak (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 11–28.
Google Scholar

Sowa J. (2004) Relacje interpersonalne w procesie wsparcia społecznego osób niepełnosprawnych w: Wsparcie społeczne w rehabilitacji i resocjalizacji, Z. Palak, Z. Bartkowicz (red.), Lublin, Wydawnictwo UMCS, s. 29–45.
Google Scholar

Ster J. (2022) Zmiany zachodzące w życiu rodziny po narodzinach niepełnosprawnego dziecka, „Kultura i Wychowanie”, nr 2(22), s. 110–113.
Google Scholar

Szafrańska A. (2015) Systemy i rodzaje wsparcia społecznego rodziny z dzieckiem autystycznym, „Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Humanitas. Pedagogika”, nr 11, s. 37–47, https://doi.org/10.5604/18998658.1154707
Google Scholar

Szymanowska J. (2016) Seniorzy w sieci wsparcia społecznego dziecka niepełnosprawnego i jego rodziny, „Pogranicze. Studia Społeczne”, nr 28, s.135–148, https://doi.org/10.15290/pss.2016.28.07
Google Scholar

Twardowski A. (1991) Sytuacja rodzin dzieci niepełnosprawnych w: Dziecko niepełnosprawne w rodzinie, I. Obuchowska (red.), Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, s. 18–54.
Google Scholar

Twardowski A. (2008) Rola dziadków we wspomaganiu rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami w: Wspomaganie rozwoju dzieci z rzadkimi zespołami chromosomowymi, A. Twardowski (red.), Poznań, Wydawnictwo Naukowe Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, s. 37–53.
Google Scholar

de Walden-Gałuszko K. (2000) Psychoonkologia, Kraków, Polskie Towarzystwo Psychiatryczne.
Google Scholar

Winiarski M. (2015) Dylemat relacji pojęć „wsparcie” i „pomoc” w przestrzeni działań prorodzinnych – wewnętrznych i zewnętrznych, „Pedagogika Rodziny”, nr 5(3), s. 7–22.
Google Scholar

Wojciechowska A. (2021) Rola dziadków w życiu dziecka z zaburzeniem ze spektrum autyzmu, „Horyzonty Wychowania”, nr 55, s. 147–156, https://doi.org/10.35765/hw.2063
Google Scholar

SHARE 2024, Portret pokolenia 50+, https://share50plus.pl/ (dostęp: 30.08.2024).
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2024-10-10

Jak cytować

Piestrzyńska, A. (2024). Wybrane aspekty wspierania rodziny z dzieckiem z niepełnosprawnością przez dziadków – perspektywa biograficzna. Nauki O Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne, 19(2), 126–140. https://doi.org/10.18778/2450-4491.19.09