Komunikacja codzienna w rodzinie z perspektywy korczakowskiej partycypacji społecznej dziecka
DOI:
https://doi.org/10.18778/2450-4491.19.04Słowa kluczowe:
komunikacja codzienna, modele rodziny, paradygmat transakcyjny, relacje wewnątrzrodzinne, Janusz KorczakAbstrakt
Zasadniczym celem tego artykułu jest ukazanie pewnych kontrowersji dotyczących zależności, jaka zachodzi pomiędzy paradygmatem komunikowania w rodzinie a umiejętnościami (kompetencjami) społecznymi, które dzięki niemu może nabywać młody człowiek. Komunikację codzienną autor traktuje jako wzorzec porozumiewania się pomiędzy rodzicami a dziećmi. Rodzina jest ujmowana jako grupa, w której zachodzą interakcje i relacje międzyosobowe. Autor przyjął założenie, iż w każdym modelu rodziny – posttradycyjnym, modernistycznym i postmodernistycznym – występuje jeden z trzech paradygmatów komunikowania się, a mianowicie transmisyjny, dwustronny czy transakcyjny. Zastosowanie paradygmatu transakcyjnego stwarza rodzicowi możliwość zbudowania konstruktywnych relacji z dzieckiem. W takiej sytuacji dziecko jest traktowane jako pełnoprawny i niezależny podmiot. Obecnie realnym zagrożeniem dla dziecka stała się wszechobecna wirtualność. Postulaty Janusza Korczaka odnośnie zachowań rodziców względem swoich dzieci tracą moc w rodzinie postmodernistycznej. „Stary Doktor” uważał, iż spełnienie powyższych warunków stworzy dziecku przestrzeń do pełnoprawnego uczestnictwa w życiu społecznym, co współcześnie zaczyna nabierać nowego, niepokojącego wymiaru.
Bibliografia
Bell D. (1994) Kulturowe sprzeczności kapitalizmu, tłum. S. Amsterdamski, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar
Frydrychowicz S. (2003) Komunikacja interpersonalna w rodzinie a rozwój dorosłych w: Rodzina a rozwój człowieka dorosłego, B. Harwas-Napierała (red.), Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM, s. 101–122.
Google Scholar
Frydrychowicz S. (2005) Sposoby i wymiary komunikowania interpersonalnego a rozwój człowieka, „Psychologia Rozwojowa”, nr 10(3), s. 93–100.
Google Scholar
Giddens A. (2002) Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, tłum. A. Szulżycka, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Goldberg H. (2000) Wrażliwy macho: mężczyzna 2000, tłum. P. Kołyszko, Warszawa, Diogenes.
Google Scholar
Harwas-Napierała B. (1995) Rodzina jako kontekst rozwojowy jednostki w: Rozwijający się człowiek w zmieniającym się świecie, J. Trempała (red.), Bydgoszcz, Wydawnictwo Naukowe WSP, s. 303–316.
Google Scholar
Korczak J. (1958) Wybór pism pedagogicznych, t. 1, Warszawa, Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
Google Scholar
Korczak J. (1978) Pisma wybrane, t. 2, Warszawa, Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”.
Google Scholar
Korczak J. (1983) Idealna rodzina w: Myśl pedagogiczna Janusza Korczaka. Nowe źródła, A. Lewin (red.), Warszawa, Wydawnictwo „Nasza Księgarnia”, s. 27–28.
Google Scholar
Korczak J. (1988) Prawidła życia. Pedagogika dla dzieci i młodzieży, Warszawa, Wydawnictwo Pelikan.
Google Scholar
Korczak J. (2012) Jak kochać dziecko. Dziecko w rodzinie, Warszawa, Rzecznik Praw Dziecka.
Google Scholar
Kwak A. (2005) Rodzina w dobie przemian. Małżeństwo i kohabitacja, Warszawa, -Wydawnictwo Akademickie Żak.
Google Scholar
McKay M., Davis M., Fanning P. (2013) Sztuka skutecznego porozumiewania się, tłum. A. Błaż, Sopot, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Google Scholar
Michalak M. (2013) Korczakowskie prawo do społecznej partycypacji dziecka. Dziecięce obywatelstwo w: Rok Janusza Korczaka 2012. Nie ma dzieci – są ludzie. The Year of Janusz Korczak 2012. There are no children, there are people, B. Smolińska-Theiss (red.), Warszawa, Biuro Rzecznika Praw Dziecka, s. 33–43.
Google Scholar
Mitręga A. (2011) Od rodziny posttradycyjnej do postmodernistycznej – współczesne modele relacji rodzinnych w: Wychowanie w rodzinie. Współczesna rodzina w sytuacji zmiany, E. Jurczyk-Romanowska, L. Albański (red.), t. 3, Jelenia Góra, Karkonoska Państwowa Szkoła Wyższa, s. 55–84, https://doi.org/10.61905/wwr/171215
Google Scholar
Ostrouch-Kamińska J. (2011) Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów. Studium socjopedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Plopa M. (2008) Psychologia rodziny. Teoria i badania, Kraków, Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar
Postman N. (2001) W stronę XVIII stulecia, tłum. R. Frąc, Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.
Google Scholar
Sikorska M. (2009) Nowa matka, nowy ojciec, nowe dziecko: o nowym układzie sił w polskich rodzinach, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
Google Scholar
Stewart J. (2008) Komunikacja interpersonalna: kontakt między osobami, tłum. J. Suchecki, w: Mosty zamiast murów. Podręcznik komunikacji interpersonalnej, J. Stewart (red.), Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 36–59.
Google Scholar
Szlendak T. (2010) Socjologia rodziny. Ewolucja, historia, zróżnicowanie, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar
Tyszkowa M. (1990) Rodzina, doświadczenie i rozwój jednostki. Paradygmat teoretyczny badań w: Rodzina a rozwój jednostki, M. Tyszkowa (red.), Poznań, Centralny Program Badań Podstawowych, s. 13–41.
Google Scholar