Sense of Community as a Value of Aesthetic Education in the European Tradition

Mirosława Zalewska-Pawlak

doi:10.18778/2450-4491.18.04

Autor

Mirosława Zalewska-Pawlak University of Łódź https://orcid.org/0000-0001-9935-8659

DOI:

https://doi.org/10.18778/2450-4491.18.04

Słowa kluczowe:

pedagogiczna tradycja europejska, wspólnotowość a sztuka, Friedrich Schiller, Herbert Read

Abstrakt

W tekście podjęto rozważania nad problemem wspólnotowości jako wartości teorii wychowania estetycznego. Temat nawiązuje do ciągle aktualnych poszukiwań trwałych odniesień do dziedzictwa kulturowego Europy. Autorka stawia pytanie, na ile inspirujące i trwałe są przesłania płynące z tradycji europejskiej wspólnotowości tworzonej przez Friedricha Schillera i Herberta Reada. Obaj zaproponowali wizjonerską perspektywę „państwa estetycznego” czy „ocalenia przez sztukę ludzkości”. Tworzyli w innych czasach historycznych i obaj podjęli próbę przezwyciężenia niekorzystnych warunków cywilizacyjnych swoich czasów. Stworzyli różną, ale jednocześnie bliskoznaczną kategorię opisu wspólnotowości – jest nią relacja współzależności „Ja–My”. Tekst zawiera analizę ich poglądów ze zwróceniem uwagi na różnorodność akcentów w pojmowaniu wspólnotowości. W podsumowaniu autorka odnosi te utopijne teorie do współczesności.

Biogram autora

Mirosława Zalewska-Pawlak - University of Łódź

Mirosława Zalewska-Pawlak – prof. dr hab., zatrudniona w Katedrze Edukacji Artystycznej i Pedagogiki Twórczości na Wydziale Nauk o Wychowaniu Uniwersytetu Łódzkiego. Specjalizuje się w badaniach historyczno-porównawczych nad teorią wychowania estetycznego. Wyniki swoich badań publikowała w wydawnictwach polskich i włoskich, redagowała cyklicznie wydawane monografie zbiorowe na temat Sztuka i wychowanie. Autorka tryptyku: Wychowanie estetyczne dziecka w wieku przedszkolnym. Geneza i rozwój problematyki w polskiej teorii pedagogicznej (1988); Rola sztuki w wychowaniu. Polska tradycja pedagogiczna (2001); Sztuka i wychowanie w XXI wieku. W poszukiwaniu zagubionej teorii sztuki życia i sztuki w wychowaniu (2017).

Bibliografia

Chmielewska K. (2004) Podmiot jako utopia estetyczna: „Listy o wychowaniu estetycznym człowieka” Friedricha Schillera a „Dziennik” Witolda Gombrowicza, „Pamiętnik Literacki”, no. 4, pp. 7–16.
Google Scholar

Cybal-Michalska A. (2005) Edukacyjna przestrzeń orientacji proeuropejskiej in: Kultura jako fundament wspólnoty edukacyjnej, A. Sajdak (ed.), Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, pp. 69–80.
Google Scholar

Genari M. (2007) L’educazione estetica, ed. 6, Milano, Editore Strumenti Bompiani.
Google Scholar

Glinkowski W. (2008) Transcendencja codzienności. Miejsca – spotkania – obsesje, Łódź, Wydawnictwo Fundacja ANIMA.
Google Scholar

Negri A. (1991) Educazione ed integrazione estetica w: L’educazione estetica oggi, G. Sforza (ed.), Roma, Bulzoni Editore, pp. 36–53.
Google Scholar

Nowotniak J. (2005) Przestrzenie ambiwalencji kulturowej w polskiej rzeczywistości edukacyjnej in: Kultura jako fundament wspólnoty edukacyjnej, A. Sajdak (ed.), Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, pp. 59–66.
Google Scholar

Olbrycht K. (2019) Edukacja kulturalna jako edukacja wzrastania w człowieczeństwie, Katowice, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Pankowska K. (red.) (2010) Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak.
Google Scholar

Pankowska K. (2010) Wstęp. Wychowanie estetyczne dziś – nowa rzeczywistość, nowe zadania in: Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej, K. Pankowska (ed.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak, pp. 9–19.
Google Scholar

Piejka A. (2009) Europejski sposób bycia człowiekiem. Komitet Prognoz „Polska 2000Plus”, „Ruch Pedagogiczny”, no. 1–2, pp. 89–94.
Google Scholar

Piejka A. (2010) Sprawozdanie z konferencji „Osobowa tożsamość Europejczyka”, Mądralin 1–2 grudnia 2009, „Kwartalnik Pedagogiczny”, no. 1, pp. 178–188.
Google Scholar

Piejka A. (2023) Kultura pokoju w myśli pedagogicznej Ireny Wojnar. Główne inspiracje, „Kwartalnik Pedagogiczny”, no. 1(267), pp. 47–63.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/2657-6007.kp.2023-1.4

Prokopiuk J. (2011) Utopia i profecja, czyli dwie dusze Friedricha Schillera. Wstęp in: Pisma teoretyczne : „Listy o estetycznym wychowaniu człowieka” i inne rozprawy, F. Schiller, trans. J. Prokopiuk, Warszawa, Wydawnictwo Aletheia, pp. 5–39.
Google Scholar

Read H. (1958) Education Through Art, London, Faber and Faber, 1958.
Google Scholar

Read H. (1976) Wychowanie przez sztukę, trans. A. Trojanowska-Kaczmarska, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, Ossolineum.
Google Scholar

Sajdak A. (red.) (2005) Kultura jako fundament wspólnoty edukacyjnej, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Schiller F. (1954), On the Aesthetic Education of Man, trans. Reginald Snell, New Haven: Yale University Press.
Google Scholar

Torowska J. (2010) Aktualność koncepcji wychowania przez sztukę Herberta Reada in: Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej, K. Pankowska (ed.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak, pp. 51–65.
Google Scholar

Volpicelli I. (2001) Modelli e teorie dell’educzaione nella pedagogia dell’Ottocento, Napoli, Editore Tecnodid.
Google Scholar

Wojnar I. (1976) Teoria wychowania estetycznego – zarys problematyki, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Wojnar I. (1976) Wizja człowieka uskrzydlonego. Wstęp in: Wychowanie przez sztukę, H. Read, trans. A. Trojanowska-Kaczmarska, Wrocław–Warszawa–Kraków, Ossolineum, pp. 9–15.
Google Scholar

Wojnar I. (2010) Wychowanie estetyczne dziś. W czterdziestą rocznicę śmierci Herberta Reada in: Sztuka i wychowanie. Współczesne problemy edukacji estetycznej, K. Pankowska (ed.), Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Żak, pp. 15–22.
Google Scholar

Wojnar I. (2016) Humanistyczne przesłanki niepokoju, Warszawa, Dom Wydawniczy Elipsa.
Google Scholar

Zalewska-Pawlak M. (2001) Rola sztuki w wychowaniu. Polska tradycja pedagogiczna, Łódź, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Ziołowicz A. (2011) Poszukiwanie wspólnoty. Estetyka dramatyczności a więź międzyludzka w literaturze polskiego romantyzmu, Kraków, Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.
Google Scholar

SGH (2024) Wartości Unii Europejskiej – renesans czy kryzys?, strona internetowa konferencji, https://www.sgh.waw.pl/wydarzenia/wartosci-unii-europejskiej-renesans-czy-kryzys (access: 14.05.2024).
Google Scholar