Krytyczna analiza dyskursu w świetle założeń socjologii fenomenologicznej (dylematy teoretyczno-metodologiczne)

Barbara Jabłońska

doi:10.18778/1733-8069.9.1.04

Autor

Barbara Jabłońska Uniwersytet Jagielloński, Instytut Socjologii, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków

DOI:

https://doi.org/10.18778/1733-8069.9.1.04

Słowa kluczowe:

krytyczna analiza dyskursu, socjologia fenomenologiczna, świat społeczny, konteksty społeczne, społecznie podzielana wiedza, dylematy teoretyczno-metodologiczne

Abstrakt

Celem artykułu jest zarysowanie problematyki krytycznej analizy dyskursu (KAD) w odniesieniu do ram teoretycznych socjologii fenomenologicznej. Kluczowym zadaniem podjętych tu rozważań jest ukazanie teoretycznego zaplecza krytycznej analizy dyskursu w świetle Schützowskiej tradycji myślenia, z której w pewnym zakresie czerpią współcześni badacze KAD-u, jak również omówienie najważniejszych dylematów, jakie wiążą się z badaniem tak zwanego świata społecznego, stanowiącego nie tylko podstawowe pojęcie socjologii fenomenologicznej, lecz także hasło wywoławcze współczesnych studiów nad dyskursem w odmianie krytycznej. Całości rozważań przyświeca założenie o eklektycznym charakterze studiów nad dyskursem w ujęciu krytycznym, przyczyniającym się do powstawania dylematów na poziomie teoretycznym i metodologicznym.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Barbara Jabłońska - Uniwersytet Jagielloński, Instytut Socjologii, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków

Barbara Jabłońska, dr, adiunkt w Zakładzie Socjologii Teoretycznej w Instytucie Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, autorka publikacji naukowych, m.in. z zakresu problematyki dyskursu publicznego i politycznego. Jej zainteresowania badawcze to: krytyczna analiza dyskursu, teorie komunikacji, kultura polityczna, metody jakościowe w badaniach społecznych, socjologia muzyki.

Bibliografia

Blumer Herbert (2007) Interakcjonizm symboliczny: Perspektywa i metoda. Przełożyła Grażyna Woroniecka. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Google Scholar

Chilton Paul (2008) Brakujące ogniwo KAD: moduły, amalgamaty i instynkt krytyczny [w:] Anna Duszak, Norman Fairclough, red., Krytyczna analiza dyskursu. Kraków: Universitas, s. 61–102.
Google Scholar

Costelloe Timothy M. (1996) Between the Subject and Sociology: Alfred Schutz’s Phenomenology of the Life-World. „Human Studies”, vol. 19, no. 3, s. 247–266.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/BF00144021

van Dijk Teun (1993) Principles of critical discourse analysis. „Discourse & Society”, vol. 4, no. 2, s. 249–283.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0957926593004002006

van Dijk Teun red., (2001) Dyskurs jako struktura i proces. Przełożył Grzegorz Grochowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

van Dijk Teun (2003) The Discourse-Knowledge Interface [w:] Gilbert Weiss, Ruth Wodak, eds., Critical Discourse Analysis. Theory and Interdisciplinarity. New York: Palgrave Macmillan, s. 85–109.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9780230514560_5

van Dijk Teun (2005) Contextual knowledge management in discourse production. A CDA perspective [w:] Ruth Wodak, Paul Chilton, eds., A New Agenda in (Critical) Discourse Analysis. Theory, Methodology and Interdisciplinarity. Amsterdam‒Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, s. 70–99.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1075/dapsac.13.07dij

van Dijk Teun (2006) Badania nad dyskursem [w:] Aleksandra Jasińska-Kania i in., red., Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 1020–1046.
Google Scholar

van Dijk Teun (2009) Society and Discourse. How Social Contexts Influence Text and Talk. Cambridge: Cambridge University Press.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/CBO9780511575273

Harrington Austin (2000) Alfred Schutz and the “Objectifying Attitude”. „Sociology”, vol. 34, no. 4, s. 727–740.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1017/S0038038500000444

Jabłońska Barbara (2012) Władza i wiedza w krytycznych studiach nad dyskursem – szkic teoretyczny. „Studia Socjologiczne”, nr 1 (204), s. 75–92.
Google Scholar

Kacperczyk Anna (2005) Zastosowanie koncepcji społecznych światów w badaniach empirycznych [w:] Elżbieta Hałas, Krzysztof T. Konecki, red., Konstruowanie jaźni i społeczeństwa. Europejskie warianty interakcjonizmu symbolicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 167–189.
Google Scholar

Konecki Krzysztof T. (2010) W stronę socjologii jakościowej: badanie kultur, subkultur i światów społecznych [w:] Jacek Leoński, Magdalena Fiternicka-Gorzko, red., Kultury, subkultury i światy społeczne w badaniach jakościowych. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, s. 17–37.
Google Scholar

Krasnodębski Zdzisław, red., (1989) Fenomenologia i socjologia. Zbiór tekstów. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Kvale Steinar (2010) Prowadzenie wywiadów. Przełożyła Agata Dziuban. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Nellen Klaus (1989) „Język” i „świat przeżywany” w myśli Husserla [w:] Zdzisław Krasnodębski, Klaus Nellen, red., Świat przeżywany. Fenomenologia i nauki społeczne. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 130–152.
Google Scholar

Phillips Nelson, Cynthia Hardy (2002) Discourse Analysis. Investigating Processes of Social Construction. Thousand Oaks, London, New Delhi: Sage.
Google Scholar

Rapley Tim (2010) Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów. Przełożyła Anna Gąsior-Niemiec. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Schütz Alfred (1985a) Don Kichot i problem rzeczywistości. Przełożyła Dorota Lachowska. „Literatura na świecie”, nr 2, s. 246–268.
Google Scholar

Schütz Alfred (1985b) Światły obywatel. Esej o społecznym zróżnicowaniu wiedzy. Przełożyła Dorota Lachowska. „Literatura na świecie”, nr 2, s. 269–284.
Google Scholar

Schütz Alfred (2006) Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania. Przełożyła Dorota Lachowska [w:] Aleksandra Jasińska-Kania i in., red., Współczesne teorie socjologiczne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 867–893.
Google Scholar

Schütz Alfred (2007) Świat społeczny i teoria działania społecznego. Przełożył Piotr Sztompka [w:] Piotr Sztompka, Marek Kucia, red., Socjologia. Lektury. Kraków: Wydawnictwo Znak, s. 64–70.
Google Scholar

Schütz Alfred (2008) O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej. Przełożyła Barbara Jabłońska. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Google Scholar

Soin Maciej (1987) Problem znaczenia i rozumienia w fenomenologii Alfreda Schütza. „Kultura i Społeczeństwo”, nr 2, s. 3–18.
Google Scholar

Titscher Stefan i in. (2000) Methods of Text and Discourse Analysis. London, Thousand Oaks, New Delhi: Sage.
Google Scholar

Weiss Gilbert, Ruth Wodak, red., (2003) Critical Discourse Analysis. Theory and Interdisciplinarity. New York: Palgrave Macmillan.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9780230288423

Wodak Ruth (2009) The Discourse of Politics in Action. Politics as Usual. New York: Palgrave Macmillan.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9780230233683