Istnieje nowsza wersja tego artykułu opublikowanego 30-09-2023. Przeczytaj wersję najnowszą.

Wzory nauki. Radzenie sobie z niepowodzeniami szkolnymi i ich znaczenie dla praktyk edukacyjnych w dorosłości

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.86.06

Słowa kluczowe:

niepowodzenia szkolne, edukacja dorosłych, nierówności społeczne, uczenie się przez całe życie, kapitał kulturowy

Abstrakt

Biorąc pod uwagę czynniki społeczno-demograficzne zjawisko uczestnictwa w edukacji dorosłych cechuje się dużym stopniem nierówności. Jednym z celów polityk publicznych jest zwiększenie poziomu udziału osób dorosłych w różnych formach edukacji oraz dostępności do uczenia się dla różnych grup społecznych. W artykule koncentrujemy się na grupie osób dorosłych uczących się w sposób pozaformalny, ale zwracamy także uwagę na różnice w ich postawach, sposobach uczenia się i korzyściach jakie osiągają z podejmowania aktywności edukacyjnej. Celem analiz jest uchwycenie znaczenia przeszłych doświadczeń, tych z okresu edukacji obowiązkowej, dla uczenia się w dorosłości. W szczególności niepowodzenia szkolne i sposoby radzenia sobie z nimi odgrywają tu dużą rolę. Analiza objęła także znaczenie kontekstu rodziny pochodzenia, w tym kapitału kulturowego oraz stylów rodzicielskich. Udało się nam zidentyfikować, znajdujące się na dwóch krańcach kontinuum, wzorce dotyczące uczenia się przez całe życie – wzorzec „skumulowanej przewagi” oraz wzorzec „skumulowanych niekorzyści”, jak również odstępstwa od nich.

Bibliografia

Alheit P. (2011), Podejście biograficzne do całożyciowego uczenia się, “Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, vol. 3, no. 55, pp. 7–21.
Google Scholar

Ball S. (2003), Class strategies and the education market: The middle classes and social advantage, Routledge Falme.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203218952

Baumrind D. (1966), Effects of authoritative parental control on child behavior, “Child Development”, vol. 37, no. 4, pp. 887–907.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.2307/1126611

Boeren E. (2016), Lifelong Learning Participation in a Changing Policy Context. An Interdisciplinary Theory, Palgrave Macmillan.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1057/9781137441836

Boeren E. (2017), Understanding adult lifelong learning participation as a layered problem, “Studies in Continuing Education”, vol. 39, no. 2, pp. 161–175.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/0158037X.2017.1310096

Bourdieu P. (1984), Distinction: A Social Critique of the Judgement of Taste, Cambridge University Press, Harvard.
Google Scholar

Bourdieu P., Passeron J., Nice R. (1990), Reproduction in Education, Society and Culture (Theory, Culture & Society), Sage Publications.
Google Scholar

Christie M., Carey M., Robertson A., Grainger P. (2015), Putting transformative learning theory into practice, “Australian Journal of Adult Learning”, vol. 55, no. 1, pp. 9–30.
Google Scholar

Czarnecki K.M. (1998), Źródła trudności i niepowodzeń uczniów klas początkowych w uczeniu się pojęć szkolnych, [in:] J. Łysek (ed.), Niepowodzenia szkolne, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Kraków.
Google Scholar

Czarnik S., Górniak J., Jelonek M., Kasparek K. (2022), Bilans Kapitału Ludzkiego 2022/2021. Raport z badania ludności w wieku 18–69 lat, Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, Warszawa.
Google Scholar

Dąbrowski M., Żytko M. (eds.) (2007), Badanie umiejętności podstawowych uczniów klas trzecich szkoły podstawowej. Raport z badań. Cz. I, Centralna Komisja Egzaminacyjna.
Google Scholar

Desjardins R., Rubenson K., Milana M. (2006), Unequal chances to participate in Adult learning: International perspectives, UNESCO International Institute for Educational Planning.
Google Scholar

Dudzikowa M., Wawrzyniak‑Beszterda R. (eds.) (2010), Doświadczenia szkolne pierwszego rocznika reformy edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne, tom 1, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Kraków.
Google Scholar

Fitzmaurice H., Flynn M., Hanafin J. (2021), Parental involvement in homework: A qualitative Bourdieusian study of class, privilege, and social reproduction, “International Studies in Sociology of Education”, vol. 30, no. 4, pp. 440–461.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/09620214.2020.1789490

Guo S. (2010), Toward recognitive justice: Emerging trends and challenges in transnational migration and lifelong learning, “International Journal of Lifelong Education”, vol. 29, no. 2, pp. 149–167.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02601371003616533

Hoggan C., Kloubert T. (2020), Transformative Learning in Theory and Practice, “Adult Education Quarterly”, vol. 70, no. 3, pp. 295–307.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1177/0741713620918510

Illeris K. (2007), How We Learn: Learning and Non-Learning in School and Beyond, Routledge, London.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4324/9780203939895

Ioannidou A., Desjardins R. (2020), The political economy of adult learning systems: some institutional features that promote adult learning participation, “Journal for Research on Adult Education”, vol. 43, no. 2.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s40955-020-00159-y

Kilpi-Jakonen E., Vono de Vilhena D., Blossfeld H.P. (2015), Adult learning and social inequalities: Processes of equalisation or cumulative disadvantage?, “International Review of Education”, vol. 61, no. 4, pp. 529–546.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s11159-015-9498-5

Kojs W. (1998), Wokół pojęcia niepowodzeń szkolnych, [in:] J. Łysek (ed.), Niepowodzenia szkolne, Oficyna Wydawnicza “Impuls”, Kraków, pp. 15–23.
Google Scholar

Kwieciński Z. (2002), Nieuniknione funkcje alfabetyzacji w dorosłości, UMK, Toruń–Olsztyn.
Google Scholar

Lareau A. (2000), Home Advantage: How social class and parental intervention in elementary education, Rowman & Littlefield Publishers.
Google Scholar

Mikiewicz P. (2005), Społeczne światy szkół średnich – od trajektorii marginesu do trajektorii elit, Dolnośląska Szkoła Wyższa, Wrocław.
Google Scholar

Okoń W. (2004), Nowy słownik pedagogiczny, Żak, Warszawa.
Google Scholar

Papaioannou E., Gravani M., (2018), Empowering vulnerable adults through second-chance education: a case study from Cyprus, “International Journal of Lifelong Education”, vol. 37, no. 4, pp. 1–16.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02601370.2018.1498140

Petelewicz M., Pieńkosz J., Piotrowska K., Sobestjański K., Stankowska J., (2023), Raport z badania „Uczenie się dorosłych Polaków”, Instytut Badań Edukacyjnych, Warszawa.
Google Scholar

Roosmaa E., Saar E., (2016), Adults who do not want to participate in learning: a cross-national European analysis of their perceived barriers, “International Journal of Lifelong Education’, vol. 36, no. 3, pp. 1–24.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/02601370.2016.1246485

Shuller T., Watson D., (2009), Learning through life. Inquiry into the Future for Lifelong learning, NIACE, Leicester.
Google Scholar

UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization) (2016), Recommendation on Adult Learning and Education, UNESCO, Paris.
Google Scholar

Yu S., Liu Y., Guo R., (2022), “How does my family affect me?” The family cultural capital impact on Chinese junior high school students’ academic achievement, “Thinking Skills and Creativity”, vol. 46.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.tsc.2022.101146

Opublikowane

30-09-2023

Wersje

Jak cytować

Petelewicz, M., & Pieńkosz, J. (2023). Wzory nauki. Radzenie sobie z niepowodzeniami szkolnymi i ich znaczenie dla praktyk edukacyjnych w dorosłości. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, (86), 91–111. https://doi.org/10.18778/0208-600X.86.06