Świadomość ryzyka wynikającego z procesu umasowienia szkolnictwa wyższego i sposoby radzenia sobie z nim – perspektywa studencka

Mateusz Rutkowski

doi:10.18778/0208-600X.78.03

Autor

Mateusz Rutkowski Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Socjologii, ul. Fosa Staromiejska 1A, 87-100 Toruń https://orcid.org/0000-0001-7141-8656

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.78.03

Słowa kluczowe:

umasowienie, szkolnictwo wyższe, studia, ryzyko, kulturowa teoria ryzyka

Abstrakt

Jednym z kluczowych problemów szkolnictwa wyższego, z którym aktualnie boryka się Polska, jest jego umasowienie. Ważne stają się pytania o to, jak studenci funkcjonują w obliczu dotykających ich wad umasowienia szkolnictwa wyższego. Najistotniejsze z nich dotyczy działań, jakich się podejmują, aby przeciwdziałać takiemu stanowi. W celu uzyskania odpowiedzi na powyższe pytanie przeprowadzono badanie jakościowe wśród polskich studentów z uniwersytetów i politechnik, w którym metodą badawczą był klasyczny wywiad swobodny. Po przeprowadzonej analizie materiału badawczego można wyróżnić trzy działania, które stosują studenci, aby przeciwdziałać ryzykom, a są to kolejno: zdobywanie dodatkowego doświadczenia zawodowego, ciągłe dokształcanie się przy pomocy różnych kursów oraz przebranżawianie się.

Bibliografia

Antonowicz D. (2015), O nieoczekiwanych konsekwencjach procesu ekspansji szkolnictwa wyższego w Polsce, „Nauka”, nr 4, s. 145–159.
Google Scholar

Beck U. (2004), Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, przeł. S. Cieśla, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Beck U. (2012), Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, przeł. B. Baran, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Bielska B. (2015), „Magisterkę kupię”. Sprzedawanie i kupowanie prac dyplomowych jako element studenckiej kultury nieuczciwości, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń.
Google Scholar

Buchner-Jeziorska A. (2011), Studia wyższe – bez szans na sukces?!, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica”, nr 39, s. 17–31.
Google Scholar

Centrum Badania Opinii Społecznej, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii (CBOS, KBPN) (2014), Młodzież 2013 http://www.cinn.gov.pl/portal?id=15&res_id=673746 (dostęp: 29.05.2021).
Google Scholar

Centrum Badania Opinii Społecznej, Krajowe Biuro ds. Przeciwdziałania Narkomanii (CBOS, KBPN) (2016), Młodzież 2016. Prezentacja wybranych wyników badania https://www.cbos.pl/PL/wydarzenia/57_konferencja/Mlodziez_2016_prezentacja_Fundacji_CBOS.pdf (dostęp: 29.05.2021).
Google Scholar

Chorab M. (2016), Funkcjonowanie studentów we współczesnej rzeczywistości uniwersyteckiej, „Pedagogika Szkoły Wyższej”, nr 2, s. 127–142 https://doi.org/10.18276/psw.2016.2-10
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/psw.2016.2-10

Długosz P. (2013), Efekt odwrócenia – przypadek polskiego systemu edukacji, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3(63), s. 89–110.
Google Scholar

Dore R. (1980), The Diploma Disease Revisited, „The IDS Bulletin”, t. 11(2) https://www.ids.ac.uk/files/dmfile/Dore11.2final.pdf (dostęp: 29.05.2021).
Google Scholar

Douglas M. (2007), Czystość i zmaza, przeł. M. Bucholc, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Douglas M., Wildavsky A. (1983), Risk and culture: an essay on the selection of technological and environmental dangers, University of California Press, Berkeley https://doi.org/10.1525/9780520907393
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1525/9780520907393

Dziedziczak-Foltyn A. (2009), O reformowaniu szkolnictwa wyższego w Polsce w latach 1989–2009 i towarzyszącej temu debacie publicznej, „Przegląd Socjologiczny”, t. 58(3), s. 51–76.
Google Scholar

Giddens A. (2008), Konsekwencje nowoczesności, przeł. E. Klekot, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar

Giddens A. (2010), Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny (GUS) (2000), Szkoły wyższe i ich finanse w 1999 r., Warszawa.
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny (GUS) (2007), Szkoły wyższe i ich finanse w 2006 r., Warszawa.
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny (GUS) (2014), Szkoły wyższe i ich finanse w 2013 r., Warszawa.
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny (GUS) (2017), Szkoły wyższe i ich finanse w 2016 r., Warszawa.
Google Scholar

Godłów-Legiędź J. (2016), Szkolnictwo wyższe w procesie transformacji ustrojowej w Polsce a jakość kształcenia, „Studia Prawno-Ekonomiczne”, t. XCVIII, s. 197–219.
Google Scholar

Green F., McIntosh S., Vignoles A. (1999), Overeducation and Skills – Clarifying the Concepts, Centre for Economic Performance, London.
Google Scholar

Gromkowska-Melosik A. (2009), Plagiat. Konteksty edukacyjne i społeczno-kulturowe, „Nauka”, nr 2, s. 61–79.
Google Scholar

Gutkova S. (2012), Wywiad w badaniach jakościowych, [w:] D. Jemielniak (red.), Badania jakościowe, t. II, Metody i narzędzia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 111–130.
Google Scholar

Kampka F. (2011), Zaufanie jako sposób ograniczania ryzyka, [w:] K. Stobińska, F. Kampka, W. Połeć (red.), Ryzyko – między kulturą strachu a kalkulowaną niepewnością, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, s. 27–44.
Google Scholar

Klauziński S. (2014), Plastikowi studenci. Zapisują się na studia tylko po legitymację i 50 proc. ulgi http://wyborcza.pl/1,76842,17188288,Plastikowi_studenci__Zapisuja_sie_na_studia_tylko.html (dostęp: 29.05.2021).
Google Scholar

Little W.A. (1997), The Diploma Disease twenty years on: an introduction, „Assessment in Education: Principles, Policy & Practice”, t. 4(1), s. 5–22 https://doi.org/10.1080/0969594970040101
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/0969594970040101

McCabe D.L., Treviño L.K., Butterfield K.D. (2001), Cheating in Academic Institutions: A Decade of Research, „Ethics & Behavior”, t. 11(3), s. 219–232 https://doi.org/10.1207/S15327019EB1103_2
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1207/S15327019EB1103_2

Michalak J. (2004), Refleksje nad pojęciem ryzyka, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny”, t. LXVI(1), s. 119–131.
Google Scholar

Misztal B. (2000), Prywatyzacja wyższego wykształcenia w Polsce. Wyzwania w świetle transformacji systemowej, [w:] B. Misztal (red.), Prywatyzacja szkolnictwa wyższego w Polsce. Wyzwania w świetle transformacji systemowej, Universitas, Kraków, s. 15–39.
Google Scholar

Pietrzyk M. (2014), Na krakowskich uniwersytetach przybywa plastikowych studentów http://www.dziennikpolski24.pl/artykul/3624574,na-krakowskichuniwersytetach-przybywaplastikowych-studentow,id,t.html (dostęp: 29.05.2021).
Google Scholar

Rozmus A., Kurek-Ochmańska O. (2015), Dynamika szkolnictwa wyższego w okresie transformacji, [w:] M.S. Szczepański, K. Szafraniec, A. Śliz (red.), Szkolnictwo wyższe, uniwersytet, kształcenie akademickie w obliczu koniecznej zmiany, Komitet Socjologii Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, s. 41–61.
Google Scholar

Stobińska K. (2011), Społeczny kontekst i percepcja ryzyka, [w:] K. Stobińska, F. Kampka, W. Połeć (red.), Ryzyko – między kulturą strachu a kalkulowaną niepewnością, Wydawnictwo SGGW, Warszawa, s. 9–26.
Google Scholar

Tansey J., Rayner S. (2009), Cultural Theory and Risk, [w:] L.R. Heath, H.D. O’Hair (red.), Handbook of Risk and Crisis Communication, Routledge, New York.
Google Scholar

Thieme J.K. (2009), Szkolnictwo wyższe. Wyzwania XXI wieku. Polska – Europa – USA, Difin, Warszawa.
Google Scholar

Wei T., Chesnut S.R., Barnard-Brak L., Schmidt M. (2014), University Students’ Perceptions of Academic Cheating: Triangulating Quantitative and Qualitative Findings, „Journal of Academic Ethics”, t. 12(4), s. 287–298 https://doi.org/10.1007/s10805-014-9219-x
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1007/s10805-014-9219-x

Wypler W. (2014), Oszukiwanie podczas sprawdzianów wiedzy a samoocena i tendencja do usprawiedliwiania zachowania u studentów, „Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja”, t. 24, s. 109–141.
Google Scholar