Miejsca i nie-miejsca w perspektywie badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast

Krzysztof Bierwiaczonek

doi:10.18778/0208-600X.64.04

Authors

Krzysztof Bierwiaczonek Instytut Socjologii, Wydział Nauk Społecznych, Uniwersytet Śląski

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.64.04

Keywords:

place, non-place, public space

Abstract

The article presents choosen author’s and co’authors results of researches of public spaces conducted in polish cities. The attention is focused on these city spaces which acquire the status of a place. Results of the researches show that this process concern especially central and historical city’s spaces and some recreational areas. The theoretical basis of the article are theories of public space as well as classical (Tuan, Libura) and contemporary (Massey, Castello) concepts of place. Contemporary concepts of place focus on the dynamics, negotiative and sometimes conflictuality of the processes of place creation. The consumer character of place is also included in such point of view. Such an interpretation means that typical non-places (Auge), eg shopping centers, can become places for some residents of contemporary cities.

References

Augé M. (2010). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Przeł. R. Chyłkowski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Bańka A. (2002). Społeczna psychologia środowiskowa. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Bierwiaczonek K. (2012). Społeczne wyobrażenia i oceny przestrzeni publicznych, [w:] K. Bierwiaczonek, B. Lewicka, T. Nawrocki, Rynki, malle i cmentarze. Przestrzeń publiczna miast śląskich w ujęciu socjologicznym. Wydawnictwo Nomos, Kraków, s. 119–150.
Google Scholar

Bierwiaczonek K. (2016). Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar

Bierwiaczonek K., Dymnicka M., Kajdanek K., Nawrocki T. (2017). Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Bierwiaczonek K., Nawrocki T. (2012). Teoretyczne spojrzenie na przestrzeń publiczną, [w:] K. Bierwiaczonek, B. Lewicka, T. Nawrocki, Rynki, malle i cmentarze. Przestrzeń publiczna miast śląskich w ujęciu socjologicznym. Wydawnictwo Nomos, Kraków, s. 23–64.
Google Scholar

Bierwiaczonek K., Nawrocki T. (2017). Przestrzeń publiczna a tożsamość miejsca, miasta, mieszkańców, [w:] K. Bierwiaczonek, M. Dymnicka, K. Kajdanek, T. Nawrocki, Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 49–79.
Google Scholar

Buczyńska-Garewicz H. (2006). Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni. Universitas, Kraków.
Google Scholar

Carr S., Francis M., Rivlin L. G., Stone A. M. (2009). Public Space. University Press, Cambridge.
Google Scholar

Castello L. (2010). Rethinking the Meaning of Place. Conceiving Place in Architecture – Urbanism. Ashgate Publishing Limited, Furnham.
Google Scholar

Dymnicka M. (2013). Przestrzeń publiczna a przemiany miasta. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Dymnicka M. (2017a). Tożsamości miejskie, [w:] K. Bierwiaczonek, M. Dymnicka, K. Kajdanek, T. Nawrocki, Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 15–48.
Google Scholar

Dymnicka M. (2017b). Przestrzenie publiczne a tożsamość miasta, [w:] K. Bierwiaczonek, M. Dymnicka, K. Kajdanek, T. Nawrocki, Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 274–314.
Google Scholar

Gehl J. (2014). Miasta dla ludzi. Przeł. S. Nogalski. Wydawnictwo RAM, Kraków.
Google Scholar

Gnieciak M. (2013). Przestrzeń w narracjach osobistych i eksperckich, [w:] K. Wódz (red.), Zapomniane miejsca, zapomniani ludzie. Restrukturyzacja ekonomiczna a zmiana kulturowa. Wydawnictwo Śląsk, Katowice, s. 85–109.
Google Scholar

Karpińska G. (2000). Miejsce wyodrębnione ze świata. Przykład łódzkich kamienic czynszowych, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, T. 38, Łódź.
Google Scholar

Klekotko M., Navarro C. J., Clark T. N., Silver D. (2015). Wymiary i charakter kulturowy miasta, [w:] M. Klekotko, C. J. Navarro (red.), Wymiary kulturowe polskich miast i miasteczek. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 13–60.
Google Scholar

Lewicka M. (2012). Psychologia miejsca. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Libura H. (1990). Percepcja przestrzeni miejskiej. Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Google Scholar

Lofland L. H. (2007). The Public Realm. Exploring the City’s Quintessential Social Territory. Aldine Transaction, a division of Transaction Publishers, London.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9781405165518.wbeosp122

Lorens P. (2010). Definiowanie współczesnej przestrzeni publicznej, [w:] P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Wydawnictwo Urbanista, Gdańsk, s. 6–20.
Google Scholar

Massey D. (1991). A global sense of place, “Marxism Today” (Jule).
Google Scholar

Nieszczerzewska M. (2005). Miasta nie-miasta, „Kultura i Społeczeństwo”, T. 49 (styczeń–marzec), s. 17–35.
Google Scholar

Norberg-Schulz Ch. (1980). Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture. Rizzoli, New York.
Google Scholar

Rewers E. (2010). Miasto-twórczość. Wykłady krakowskie. Akademia Sztuk Pięknych im. J. Matejki, Wydział Architektury Wnętrz, Kraków.
Google Scholar

Seamon D. (2012). Place, Place Identity, and Phenomenology: A Triadic Interpretation Based on J. G. Bennett’s Systematics, [w:] H. Casakin, F. Bernardo (eds.), The role of place identity in the perception, understanding, and design of built environments. Bentham Science Publishers Ltd., s. 3–21.
Google Scholar

Smagacz-Poziemska M. (2015). Czy miasto jest niepotrzebne? (Nowe) przestrzenie życiowe młodych mieszkańców miasta. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar

Szczepański M. S., Wódz. J. (2003). Wstęp, czyli o przestrzeni publicznej i jej aktorach, [w:] M. S. Szczepański, J. Wódz (red.), Miejska przestrzeń publiczna w dobie transformacji. Dąbrowa Górnicza i Tychy. Stan obecny i perspektywy przyszłości. Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza–Tychy.
Google Scholar

Tuan Y.-F. (1987). Przestrzeń i miejsce. Przeł. A. Morawińska. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar