Miejsca i nie-miejsca w perspektywie badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.64.04Słowa kluczowe:
miejsce, nie-miejsce, przestrzeń publicznaAbstrakt
W artykule zaprezentowane są wybrane wyniki autorskich i współautorskich badań nad przestrzeniami publicznymi polskich miast. Uwaga skoncentrowana zostanie na tych przestrzeniach miejskich, które nabywają status miejsca. Taka sytuacja, jak wskazują wyniki badań, dotyczy szczególnie centralnych i historycznych przestrzeni miejskich oraz atrakcyjnych terenów rekreacyjnych.W warstwie teoretycznej w artykule znajdą się odwołania zarówno do teorii miejskiej przestrzeni publicznej, jak i klasycznych (Tuan, Libura) oraz współczesnych (Massey, Castello) ujęć teorii miejsca. W tych ostatnich zwraca się uwagę na dynamikę, negocjacyjność, a czasem konfliktowość procesów tworzących miejsce. Nie pomija się także komercyjnego i konsumpcyjnego charakteru miejsca. Taka interpretacja powoduje, że typowe nie-miejsca (Augé), np. centra handlowe, mogą dla niektórych mieszkańców współczesnych miast stawać się miejscami.
Bibliografia
Augé M. (2010). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności. Przeł. R. Chyłkowski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Bańka A. (2002). Społeczna psychologia środowiskowa. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar
Bierwiaczonek K. (2012). Społeczne wyobrażenia i oceny przestrzeni publicznych, [w:] K. Bierwiaczonek, B. Lewicka, T. Nawrocki, Rynki, malle i cmentarze. Przestrzeń publiczna miast śląskich w ujęciu socjologicznym. Wydawnictwo Nomos, Kraków, s. 119–150.
Google Scholar
Bierwiaczonek K. (2016). Społeczne znaczenie miejskich przestrzeni publicznych. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Google Scholar
Bierwiaczonek K., Dymnicka M., Kajdanek K., Nawrocki T. (2017). Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar
Bierwiaczonek K., Nawrocki T. (2012). Teoretyczne spojrzenie na przestrzeń publiczną, [w:] K. Bierwiaczonek, B. Lewicka, T. Nawrocki, Rynki, malle i cmentarze. Przestrzeń publiczna miast śląskich w ujęciu socjologicznym. Wydawnictwo Nomos, Kraków, s. 23–64.
Google Scholar
Bierwiaczonek K., Nawrocki T. (2017). Przestrzeń publiczna a tożsamość miejsca, miasta, mieszkańców, [w:] K. Bierwiaczonek, M. Dymnicka, K. Kajdanek, T. Nawrocki, Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 49–79.
Google Scholar
Buczyńska-Garewicz H. (2006). Miejsca, strony, okolice. Przyczynek do fenomenologii przestrzeni. Universitas, Kraków.
Google Scholar
Carr S., Francis M., Rivlin L. G., Stone A. M. (2009). Public Space. University Press, Cambridge.
Google Scholar
Castello L. (2010). Rethinking the Meaning of Place. Conceiving Place in Architecture – Urbanism. Ashgate Publishing Limited, Furnham.
Google Scholar
Dymnicka M. (2013). Przestrzeń publiczna a przemiany miasta. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar
Dymnicka M. (2017a). Tożsamości miejskie, [w:] K. Bierwiaczonek, M. Dymnicka, K. Kajdanek, T. Nawrocki, Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 15–48.
Google Scholar
Dymnicka M. (2017b). Przestrzenie publiczne a tożsamość miasta, [w:] K. Bierwiaczonek, M. Dymnicka, K. Kajdanek, T. Nawrocki, Miasto. Przestrzeń. Tożsamość. Studium trzech miast – Gdańsk. Gliwice. Wrocław. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa, s. 274–314.
Google Scholar
Gehl J. (2014). Miasta dla ludzi. Przeł. S. Nogalski. Wydawnictwo RAM, Kraków.
Google Scholar
Gnieciak M. (2013). Przestrzeń w narracjach osobistych i eksperckich, [w:] K. Wódz (red.), Zapomniane miejsca, zapomniani ludzie. Restrukturyzacja ekonomiczna a zmiana kulturowa. Wydawnictwo Śląsk, Katowice, s. 85–109.
Google Scholar
Karpińska G. (2000). Miejsce wyodrębnione ze świata. Przykład łódzkich kamienic czynszowych, „Łódzkie Studia Etnograficzne”, T. 38, Łódź.
Google Scholar
Klekotko M., Navarro C. J., Clark T. N., Silver D. (2015). Wymiary i charakter kulturowy miasta, [w:] M. Klekotko, C. J. Navarro (red.), Wymiary kulturowe polskich miast i miasteczek. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków, s. 13–60.
Google Scholar
Lewicka M. (2012). Psychologia miejsca. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar
Libura H. (1990). Percepcja przestrzeni miejskiej. Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
Google Scholar
Lofland L. H. (2007). The Public Realm. Exploring the City’s Quintessential Social Territory. Aldine Transaction, a division of Transaction Publishers, London.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.1002/9781405165518.wbeosp122
Lorens P. (2010). Definiowanie współczesnej przestrzeni publicznej, [w:] P. Lorens, J. Martyniuk-Pęczek (red.), Problemy kształtowania przestrzeni publicznych. Wydawnictwo Urbanista, Gdańsk, s. 6–20.
Google Scholar
Massey D. (1991). A global sense of place, “Marxism Today” (Jule).
Google Scholar
Nieszczerzewska M. (2005). Miasta nie-miasta, „Kultura i Społeczeństwo”, T. 49 (styczeń–marzec), s. 17–35.
Google Scholar
Norberg-Schulz Ch. (1980). Genius Loci: Towards a Phenomenology of Architecture. Rizzoli, New York.
Google Scholar
Rewers E. (2010). Miasto-twórczość. Wykłady krakowskie. Akademia Sztuk Pięknych im. J. Matejki, Wydział Architektury Wnętrz, Kraków.
Google Scholar
Seamon D. (2012). Place, Place Identity, and Phenomenology: A Triadic Interpretation Based on J. G. Bennett’s Systematics, [w:] H. Casakin, F. Bernardo (eds.), The role of place identity in the perception, understanding, and design of built environments. Bentham Science Publishers Ltd., s. 3–21.
Google Scholar
Smagacz-Poziemska M. (2015). Czy miasto jest niepotrzebne? (Nowe) przestrzenie życiowe młodych mieszkańców miasta. Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa.
Google Scholar
Szczepański M. S., Wódz. J. (2003). Wstęp, czyli o przestrzeni publicznej i jej aktorach, [w:] M. S. Szczepański, J. Wódz (red.), Miejska przestrzeń publiczna w dobie transformacji. Dąbrowa Górnicza i Tychy. Stan obecny i perspektywy przyszłości. Wyższa Szkoła Biznesu w Dąbrowie Górniczej, Dąbrowa Górnicza–Tychy.
Google Scholar
Tuan Y.-F. (1987). Przestrzeń i miejsce. Przeł. A. Morawińska. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
