Community Religion and Individualistic Religiousness – Antagonism or a Complementary Approach?
DOI:
https://doi.org/10.18778/0208-600X.48.08Keywords:
religion, community, individualisation, reflexivityAbstract
The paper comprises a theoretical outline of the concept of individuality and community in relation to religion as such. With regard to classical and contemporary sociology and, in particular, to the sociology of religion, it depicts religious reality and individual-social activity undertaken for religious motives in an individual and social dimension. An important methodological and epistemological key to the analysis is the perception of sociology in the dimension of its reflectiveness. Religion and religiousness as well a sociologist’s approach to these dimensions of transcendent reality from an individually-socially expressed perspective refers in part to the idea of reflective sociology. The paper points to how the individual and social needs to express a religious need merge and exclude one another. Religion is a reflection of the natural need of self-determination (even if it refers to a higher authority of religious nature) as well as of the need to undertake activity based on the experience of community. In both cases there is a reference to transcendence. The goal of the paper is to delineate a horizon and an idea emerging in its background that community and individuality, despite the difficulty regarding their correlation, complement two realities of religious life rather than comprising two coexistent antagonised worlds. The analysis focuses primarily on the perception of this complementarity within the experience and expression-related forms of identity and modes of expression that constitute and are displayed by an individual and to a lesser extent on the beliefs and forms expressed by social groups and communities.
References
Barthes R. (2012), Światło obrazu. Uwagi o fotografii (fragmenty), [w:] M. B o g u n i a-B o r o w s k a, P. S z t o m p k a (red.), Fotospołeczeństwo. Antologia tekstów z socjologii wizualnej, Wydawnictwo Znak, Kraków, s. 405‒420.
Google Scholar
Beckford J. (2006), Teoria społeczna a religia, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Google Scholar
Berger P. L. (1983), Sekularyzacja a problem wiarygodności religii, [w:] F. A d a m s k i (red.), Socjologia religii. Wybór tekstów, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, Kraków, s. 374‒385.
Google Scholar
Berger P. L., Luckmann T. (2010), Społeczne tworzenie rzeczywistości. Traktat z socjologii wiedzy, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Carrier H. (1997), Dizionario della cultura. Per l’analisi culturale e l’inculturazione, Libreria Editrice Vaticana, Città del Vaticano.
Google Scholar
Dilthey W. (2008), Rozumienie, [w:] P. Ś p i e w a k (red.), Klasyczne teorie socjologiczne. Wybór tekstów, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 97‒123.
Google Scholar
Durkheim É. (2010), Elementarne formy życia religijnego. System totemiczny w Australii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Durkheim É. (2011a), O podziale pracy społecznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Durkheim É. (2011b), Zasady metody socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Elias N. (2008), Społeczeństwo jednostek, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Franciszek (papież) (2013), Lumen fidei. Światło wiary, „Gość Niedzielny”, (dodatek), Katolicka Agencja Informacyjna, 14 lipca.
Google Scholar
Fromm E. (1970), Ucieczka od wolności, Czytelnik, Warszawa.
Google Scholar
Gallino L. (1993), Sociologia della religione, [w:] L. G a l l i n o (ed.), Dizionario di Sociologia, TEA. I dizionari UTET, Milano, s. 541‒551.
Google Scholar
Giddens A. (2004), Socjologia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Glock Ch. Y., Stark R. (1965), Religion and Society in Tension, Rand Mcnally, Chicago.
Google Scholar
Gouldner A. W. (2010), Kryzys zachodniej socjologii, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Google Scholar
Kaufmann J.-C. (2004), Ego. Socjologia jednostki. Inna wizja człowieka i konstrukcji podmiotu, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar
Maffesoli M. (2012), Rytm życia, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Google Scholar
Mariański J. (2010), Religia w społeczeństwie ponowoczesnym, Oficyna Naukowa, Warszawa.
Google Scholar
Marański J. (2013a), Bricolage, [w:] M. M a r c z e w s k i (red.), Podstawowe pojęcia socjo- logii religii w eksplikacji ks. Janusza Mariańskiego, Polihymnia, Lublin, s. 179‒180.
Google Scholar
Mariański J. (2013b), Kościół katolicki w Polsce w przestrzeni życia publicznego. Studium socjologiczne, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń.
Google Scholar
Mariański J. (2013c), Wartości i normy moralne w świadomości katolików Diecezji Zielonogór- sko-Gorzowskiej, [w:] E. J a r m o c h, W. Z d a n i e w i c z (red.), Postawy religijno-społeczne mieszkańców Diecezji Zielonogórsko-Gorzowskiej, Wydawnictwo Diecezji Zielonogórsko- -Gorzowskiej, Warszawa – Zielona Góra, s. 52‒84.
Google Scholar
Parsons T. (2009), System społeczny, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Google Scholar
Pawluczuk W. (2000), Religia, [w:] W. K w a ś n i e w i c z i in. (red.), Encyklopedia socjologii, t. 3, O‒R, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 288‒294.
Google Scholar
Prüfer P. (2011), Katolicka nauka społeczna a socjologia. Interdyscyplinarne sprzężenie, Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zielona Góra.
Google Scholar
Prüfer P. (2013), Wyobraźnia, terapia, społeczeństwo. Analiza socjologiczno-etyczna, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków.
Google Scholar
Robertson R. (2012), Główne zagadnienia analizy religii, [w:] W. P i w o w a r s k i (red.), Socjologia religii. Antologia tekstów, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków, s. 176‒206.
Google Scholar
Sirboni S. (1999), La religione a scuola e il rispetto delle coscienze, [w:] E. B r o v e d a n i (ed.), La morale sociale. Riposta alle domande più provocatorie, Edizioni San Paolo, Milano, s. 94‒97.
Google Scholar
Stark R., Bainbridge W. B. (2012), Zaangażowanie religijne – ogólny zarys teorii, [przeł. T. Kunz], [w:] W. P i w o w a r s k i (red.), Socjologia religii. Antologia tekstów, Zakład Wydawniczy NOMOS, Kraków, s. 122‒150.
Google Scholar
Szacki J. (2004), Historia myśli socjologicznej. Wydanie nowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Szacki J. (2005), Indywidualizm i kolektywizm, [w:] W. K w a ś n i e w i c z i in. (red.), Encyklo- pedia socjologii, Suplement, Oficyna Naukowa, Warszawa, s. 84‒91.
Google Scholar
Sztompka P. (2013), Socjologia. Analiza społeczeństwa. Nowe poszerzone wydanie, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar
Tönnies F. (2008), Wspólnota i stowarzyszenie. Rozprawa o komunizmie i socjalizmie jako empirycznych formach kultury, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar
Turner J. H. (1998), Socjologia. Koncepcje i ich zastosowanie, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań.
Google Scholar
Wach J. (1961), Socjologia religii, Wydawnictwo Książka i Wiedza, Warszawa.
Google Scholar
Weber M. (2010), Etyka protestancka a duch kapitalizmu. Protestanckie sekty a duch kapitalizmu, Wydawnictwo Aletheia, Warszawa.
Google Scholar
DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323528135
White S. (2008), Równość, Wydawnictwo Sic!, Warszawa.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

