Proletariacka biografia i dzielenie postrzegalnego. Rozmywanie granic klasowych w okresie Rewolucji 1905

Wiktor Marzec

doi:10.18778/0208-600X.41.11

Authors

Wiktor Marzec Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Instytut Socjologii, Katedra Socjologii Kultury

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.41.11

Keywords:

partition of the sensible, 1905 Revolution, autodidact, proletarian biography, proletarian public sphere

Abstract

Drawing on Jacques Rancière’s concept of “partage du sensible”, this essay attempts to trace deep, implicit political change during the Revolution of 1905. The basic stake of politics is relocating the limits of what can be spoke and heard as a political claim and not a noise. The most corrupting change for regime of class subjectivities is performatively made in the realm of cultural practice, when read, learn and speak precisely those, who are not supposed to. In peripheral entanglement of social processes in the Kingdom of Poland this was not a matter of sedimented proletarian culture, but a direct intervention of political struggle. In biographies of proletarian militants and autodidacts creating the early proletarian public sphere these changes could be traced. The essay scrutinises three such biographies utilising further testimonies as an additional background. The aim is to sketch this ardent struggle of overcoming proletarian position of biological self-reproduction and performative redrawing of class boundaries instituting the cultural practices and circuits of knowledge. Therefore, these events have much more significance for the political than a failed revolution.

References

Hoggart R. (1976), Spojrzenie na kulturę robotniczą w Anglii, przeł. A. Ambros, Warszawa: PIW.
Google Scholar

Kauffman M. (1935), Przyczynki do historii Żydowskiej Organizacji PPS, „Niepodległość”, t. 12.
Google Scholar

Kujawa F., APŁ 1923, Wspomnienie z pobytu mego w byłej SDKPiL i KPP, Referat Historii Partii Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Łodzi.
Google Scholar

Kwapiński J. (1965), Moje wspomnienia 1904–1939, Paryż: Księgarnia Polska.
Google Scholar

Łęczycki F. (1969), Mojej ankiety personalnej punkt 35, Warszawa: Czytelnik.
Google Scholar

Marzec W., Zysiak A. (2009), Miasto, morderstwo, maszyna. Osobliwe przypadki we wczesnonowoczesnej Łodzi, [w:] Majewski T. (red.), Rekonfiguracje modernizmu: nowoczesność i kultura popularna, Warszawa: WAiP.
Google Scholar

Marzec W., Zysiak A. (2011), Młyn biopolityki. Topografie władzy peryferyjnego kapitalizmu na łódzkim osiedlu robotniczym, „Praktyka Teoretyczna”, nr 2/3, s. 65–86.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/prt.2011.2.5

Monasterska T. (1973), Narodowy Związek Robotniczy 1905–1920, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Pestkowski S. (1961), Wspomnienia rewolucjonisty, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Google Scholar

Rancière J. (1989), Nights of Labor. The Worker’s Dream in XIX-Century France, przeł. J. Drury, Philadelphia: Temple University Press.
Google Scholar

Rancière J. (2007), Dzielenie postrzegalnego. Estetyka i polityka, przeł. M. Kropiwnicki, J. Sowa, Kraków: Korporacja Ha!art.
Google Scholar

Rancière J. (2011), Staging the People. The Proletarian and His Double, przeł. D. Fernbach, New York–London: Verso.
Google Scholar

Rudnicki L. (1979), Stare i nowe, Warszawa: PIW.
Google Scholar

Samuś P. (1984), Dzieje SDKPiL w Łodzi, 1893–1918, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie.
Google Scholar

Scott J. (1991), The Evidence of Experience, „Critical Inquiry”, Vol. 17 (4).
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1086/448612

Singer B. (2009), „Sensacyjność” i świat wielkomiejskiej nowoczesności, przeł. zbiorowe, [w:] Majewski T. (red.), Rekonfiguracje modernizmu: nowoczesność i kultura popularna, Warszawa: WAiP.
Google Scholar

Szukiewicz M. (1939), Fragmenty mojej pracy partyjnej, „Kronika Ruchu Rewolucyjnego w Polsce. Organ Stowarzyszenia Więźniów Politycznych”, t. 5, nr 1 (17).
Google Scholar

Tomicki J. (1983), Polska Partia Socjalistyczna 1892–1948, Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Wapiński R. (1980), Narodowa Demokracja 1893–1939. Ze studiów nad dziejami myśli nacjonalistycznej, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo.
Google Scholar