Powojenne losy żołnierzy 1. Dywizji Pancernej dowodzonej przez Generała Stanisława Maczka w Polsce. Wstępna analiza porównawcza

Machteld Venken; Krzysztof M. Zalewski

doi:10.18778/0208-600X.41.10

Authors

Machteld Venken Ludwig Boltzmann Institute for European History and Public Spheres
Krzysztof M. Zalewski Instytut Slawistyki Polskiej Akademii Nauk

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.41.10

Keywords:

ex-combatants, collective memory, biographical interviews, comparative analysis

Abstract

Although the fact that General Stanisław Maczek is a character rooted in Polish collective memory, we know little about the individual war experiences of soldiers of the First Polish Armoured Division. Thanks to new research programs in Poland we have access to a growing number of interviews conducted with people who survived World War II, but did so as civilians. The goal of our research project is to study a social group with common war experiences: former soldiers of the First Polish Armoured Division. The First Polish Armoured Division arouse in Great-Britain in 1942. From August 1944 until April 1945, it fought on battlefields in northern France, Belgium, the Netherlands and the German city Willemshaven. It stayed in northern Germany until the demobilisation of 1947. After the war, former soldiers settled in various countries, among others in Poland and in Belgium, countries with very different political systems. Biographical interviews show clearly that the war was a breaktrough in the lives of all narrators. In this preliminary analysis, we concentrate on four interpretative tropes: time and space, transnationality, loyality conflicts and narrative changes on war memory.

References

Assorodobraj N. (1966), Początki klasy robotniczej: problem rąk roboczych w przemyśle polskim epoki stanisławowskiej, Warszawa: PWN.
Google Scholar

Czyżewski M., Piotrowski A., Rokuszewska-Pawelek A. (red.) (1996), Biografia a tożsamość narodowa, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Engelking B. (1994), Zagłada i pamięć: doświadczenie Holocaustu i jego konsekwencje opisane na podstawie relacji autobiograficznych, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Filipkowski P. (2010), Historia mówiona i wojna: doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Heer H., Pollak A., Wodak R. (red.) (2008), The Discursive Construction of History: Remembering the Wehrmacht’s War of Annihilation, Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Google Scholar

Kaźmierska K. (1999), Doświadczenia wojenne Polaków a kształtowanie tożsamości etnicznej. Analiza narracji kresowych, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Koszutski S. (1972), Wspomnienia z różnych pobojowisk, Londyn: Wydawnictwo Przeglądu Kawalerii i Broni Pancernej.
Google Scholar

Kutzner J., Rutkiewicz A. (2011), Polacy z Wehrmachtu w Polskiej 1. Dywizji Pancernej Gen. Maczka, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”.
Google Scholar

Kutzner J., Tym J.S. (2011), Polska 1. Dywizja Pancerna w Normandii, Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”.
Google Scholar

Kwiatkowski P.T. (2008), Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Google Scholar

Maczek S. (1990), Od podwody do czołga, Lublin–Londyn: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Majewski T. i in. (red.) (1947), 1. Dywizja Pancerna w walce, Bruksela: La Colonne, reprint 2002.
Google Scholar

Majka J. (2008), Brygada motorowa płk. Maczka. 10 Brygada Kawalerii 1937–1939, Warszawa: Wydawnictwo Libra.
Google Scholar

Melchior M. (1990), Społeczna tożsamość jednostki: w świetle wywiadów z Polakami pochodzenia żydowskiego urodzonymi w latach 1944–1955, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Mieczkowski Z., Wyganowski S., Zakowski W. (2003), Żołnierze Generała Maczka Fundacja Upamiętnienia Pierwszej Polskiej Dywizji Pancernej Generała Stanisława Maczka, Warszawa– Londyn: Fundacja Upamiętnienia Pierwszej Polskiej Dywizji Pancernej Generała Stanisława Maczka.
Google Scholar

Mieczkowski Z. (red.) (1989), Pomniki Pierwszej Dywizji Pancernej. Monuments of the Polish ArMonuments of the Polish Armoured Division, London: Fundacja Veritas.
Google Scholar

Mieczkowski Z. (2001), Horyzonty wspomnień, Warszawa: nakł. aut.
Google Scholar

Neitzel S., Welzer H. (2012), Soldaten. On Fightung, Killing and Dying, London: Simon and Schester.
Google Scholar

Nijakowski L.M. (2010), Regionalne zróżnicowanie pamięci o II wojnie światowej, [w:] Kwiatkowski P.T., Nijakowski L.M., Szacka B. i in., Między codziennością a wielką historią, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”, s. 200–237.
Google Scholar

Psuty K. (2007), Moje wojenne wspomnienia, Brodnica: nakł. aut.
Google Scholar

Skibiński F. (1979), Axel, Warszawa: Książka i Wiedza.
Google Scholar

Szacka B., Sawisz A. (1990), Czas przeszły i pamięć społeczna: przemiany świadomości historycznej inteligencji polskiej 1965–1988, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Szpociński A. (red.) (2005), Wobec przeszłości: pamięć przeszłości jako element kultury współczesnej, Warszawa: Instytut im. Adama Mickiewicza.
Google Scholar

Thomson A. (1994), Anzac Memories. Living with the Legend. Melbourne, Oxford: Oxford University Press.
Google Scholar

Tym J.S. (2009), 1. Dywizja Pancerna. Organizacja i wyszkolenie, Piekary Śląskie: Wydawnictwo ZP.
Google Scholar

Van Poucke G. (1990), La première division blindée polonaise en Belgique, septembre 1944, Union des fraternelles de l’Armée secrète, Brussels: Pygmalion.
Google Scholar

Venken M. (2007), Konstrukcja i recepcja pamięci zbiorowej wśród polskich dywizjonistów w Belgii. Zimna wojna w praktyce, „Przegląd Polonijny”, s. 41–62.
Google Scholar

Venken M. (2011), Straddling the Iron Curtain? Immigrants, Immigrant Organisations, War MemoImmigrants, Immigrant Organisations, War Memories, Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar

Verbeke R. (1984), De Eerste Poolse Pantserdivisie en de bevrijding van Vlaanderen in september 1944, Poperinge: LOUR.
Google Scholar

Wawrzyniak J. (2009), ZBoWiD i pamięć drugiej wojny światowej 1949–1969, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Google Scholar

Zaremba M. (2005), Komunizm, legitymizacja, nacjonalizm. Nacjonalistyczna legitymizacja władzy komunistycznej w Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Google Scholar

Zuziak J. (2000), 1. Dywizja Pancerna generała Stanisława Maczka we wspomnieniach, cz. 1–2, Warszawa: Akademia Obrony Narodowej.
Google Scholar