Biografie Polaków na Litwie - poczucie tożsamości narodowej w narracjach uczniów, rodziców i nauczycieli polskich szkół

Dorota Jaworska-Matys

doi:10.18778/0208-600X.41.09

Authors

Dorota Jaworska-Matys Uniwersytet Gdański, Wydział Nauk Społecznych, Instytut Pedagogiki, Zakład Pedagogiki Społecznej

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.41.09

Keywords:

sense of national identity, patterns of Polishness, social function of narrative

Abstract

Description of communities of Polish schools in Lithuania, in the light of the narrative of its members reveals a complex picture of local strategies and techniques for the construction of national identity on the Lithuanian border culture. Analysis of the research material is focused on restoring the diversity of discourse on national identity and the description phenomena of its acquisition, presentation and argumentation. These patterns of identification: “Polishness is everything to me”, “Polishness is Polish culture”, “Polishness is freedom of choice”, “Polishness – I do not know...” shows the changes in the space of a few decades, under the influence of social and political events and wider cultural processes. Social functions of Polish narratives in Lithuania are associated with the message addressed to different audiences: members of own community, the majority of Lithuanian and Polish state. These relate to the recognition of a distinct indigenous form of Polishness in Lithuania and concern for its survival.

References

Alheit P. (2006), Biografia i mentalność. Narracyjne badanie relacji pokoleniowych w Niemczech Wschodnich, Polsce i Czechach, „Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja”, nr 3.
Google Scholar

Bardach J. (1988), O świadomości narodowej Polaków na Litwie i Białorusi w XIX–XX wieku, [w:] Wrzesiński W. (red.), Między Polską etniczną a historyczną, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Google Scholar

Bauman Z. (1994), Dwa szkice o moralności ponowoczesnej, Warszawa: Instytut Kultury.
Google Scholar

Bokszański Z. (2003), Tożsamości zbiorowe, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Boski P. (1992), O byciu Polakiem na obczyźnie, [w:] Boski P., Jarymowicz M., Malewska-Peyre H., Tożsamość a odmienność kulturowa, Warszawa: Instytut Psychologii PAN.
Google Scholar

Czyżewski M., Piotrowski A., Rokuszewska-Pawełek A. (red.) (1996), Biografia a tożsamość narodowa, Łódź: Katedra Socjologii Kultury UŁ.
Google Scholar

Dyczewski L. (1995), Kultura polska w procesie przemian, Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Google Scholar

Erikson E. (2004), Tożsamość a cykl życia, Poznań: Zysk i S-ka.
Google Scholar

Habermas J. (1993), Obywatelstwo a tożsamość narodowa, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Janion M. (2000), Do Europy tak, ale razem z naszymi umarłymi, Warszawa: Wydawnictwo Sic!.
Google Scholar

Kaźmierska K. (1996), Konstruowanie narracji o doświadczeniu wojennej biografii, [w:] Czyżewski M., Piotrowski A., Rokuszewska-Pawełek A. (red.), Biografia a tożsamość narodowa, Łódź: Katedra Socjologii Kultury UŁ.
Google Scholar

Koseła K. (2003), Polak i katolik, splątana tożsamość, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
Google Scholar

Lewowicki T. (1995), Problemy tożsamości narodowej – w poszukiwaniu sposobów uogólnionych ujęć kwestii poczucia tożsamości i zachowań z tym poczuciem związanych, [w:] Urlińska M. (red.), Edukacja a tożsamość etniczna, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Mendel M. (2001), Edukacja społeczna, Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Niewiara A. (2009), Kształty polskiej tożsamości. Potoczny dyskurs narodowy w perspektywie etno-lingwistycznej (XVI–XX w.), Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Google Scholar

Nowicka E. (2000), Polacy czy cudzoziemcy, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar

Nowicka E., Łodziński S. (1998), U progu otwartego świata, Kraków: Zakład Wydawniczy „Nomos”.
Google Scholar

Parfieniuk I. (2006), Nauczyciel w sytuacji dialogu kultur, Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
Google Scholar

Schütze F. (1997), Trajektoria cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej, „Studia Socjologiczne”, t. 144 (1).
Google Scholar

Sobecki M. (2007), Kultura symboliczna a tożsamość : studium tożsamości kulturowej Polaków na Grodzieńszczyźnie z perspektywy edukacji międzykulturowej, Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.
Google Scholar

Szerląg A. (2005), Narodowościowe zróżnicowanie litewskiej oświaty pod koniec XX wieku, [w:] Szerląg A. (red.), Wymiary współczesnej edukacji na Litwie, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Szpociński A. (2006), Formy przeszłości a komunikacja społeczna, [w:] Szpociński A., Kwiatkowski P., Przeszłość jako przedmiot przekazu, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe „Scholar”.
Google Scholar

Turowski J. (1996) Naród jako wspólnota ideologiczno-kulturowa, [w:] Wprowadzenie do pedagogiki, Jaworska T., Leppert R. (wybór), Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Google Scholar

Urlińska M. (red.) (1995), Edukacja a tożsamość etniczna, Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Venclova T. (1995), Litwo, ojczyzno nasza, [w:] Traba R. (red.), Tematy polsko-litewskie, Olsztyn: Wspólnota Kulturowa Borussia.
Google Scholar