Posiadane zasoby osobiste (optymizm i poczucie własnej skuteczności) a ocena jakości życia. Analiza współzależności

Małgorzata Pietras-Mrozicka

doi:10.18778/0208-600X.57.02

Authors

Małgorzata Pietras-Mrozicka Uniwersytet Łódzki, Wydział Ekonomiczno-Socjologiczny, Katedra Socjologii Ogólnej, Instytut Socjologii

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.57.02

Keywords:

quality of life, subjective and objective dimensions, dispositional optimism, self- efficacy, personal resources, interdependence analysis

Abstract

Individual factors influencing the assessment of subjective and objective dimensions of the quality of life should be analysed in the research aimed at quality of life assessment. This article is of interdisciplinary nature, as it focuses on both sociological and psychological views. Its aim is to find out whether there is any interdependence between the quality of life with its aspects and the personal resources of individuals whose quality of life was assessed; that is dispositional optimism and self-efficacy. For that purpose the existing data referring to quality of life assessment of varied groups of people have been analysed. The groups consisted of healthy people, ill people and those remaining in difficult living conditions (homelessness and imprisonment). The level of dispositional optimism and self-efficacy of all participants of the research analyzed was also assessed. Adequate psychological tools were used to measure the levels of personal resources: General Self-Efficacy Scale (GSES) and Life Orientation Test-Revised (LOT-R). The results of the analysis have proved the existing, but not necessarily direct, interdependence between the variables. The more indirect influence of optimism on subjective and objective aspects of the quality of life has been noticed. Living conditions affect the way personal resources are formed and developed or reduced during lifetime. The analysis may indicate further directions for the development of the health, family, social policy.

References

Bishop G. D., (2000), Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Astrum, Wrocław.
Google Scholar

Cockerham W. C. (2000), Sociology of mental disorder, Upper Saddle River, Prentice Hall, New York.
Google Scholar

Cramm J. M., Strating M. M. H., Roebroeck M. E., Nieboer A. P. (2013), The Importance of General Self-Efficacy for the Quality of Life of Adolescents with Chronic Conditions, Social Indicators Research, (113), s. 551–561.
Google Scholar

Czapiński J. (2012), Ekonomia szczęścia i psychologia bogactwa, „Nauka” 1, s. 51–88.
Google Scholar

Czapiński J. (2013), Indywidualna jakość i styl życia. Diagnoza Społeczna 2013. Warunki i Jakość Życia Polaków – Raport, “Contemporary Economics”, t. 7, s. 162–267.
Google Scholar

Czapiński J. (2013), Wstęp. Diagnoza Społeczna 2013, Warunki i Jakość Życia Polaków – Raport, “Contemporary Economics”, t. 7, s. 13–15.
Google Scholar

de Castro E. K., Ponciano C., Meneghetti B., Kreling M., Chem C. (2012), Quality of Life, Self-Efficacy and Psychological Well-Being in Brazilian Adults with Cancer: A Longitudinal Study, “Psychology”, t. 3(4), s. 304–309.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.4236/psych.2012.34043

Dolińska-Zygmunt G., Mokrzyńska K. (2013), Personal quality of life factors among imprisoned repeat offenders, “Polish Journal of Applied Psychology”, 11(4), s. 109–122.
Google Scholar

Ferguson S. J., Ba Hons, Goodwin A. D. (2010), Optimism and well-being in older adults: The mediating role of social support and perceived control, “Aging and Human Development”, Vol. 71(1), s. 43–68.
Google Scholar

Główny Urząd Statystyczny (2013), Jakość życia, kapitał społeczny, ubóstwo i wykluczenie w Polsce, Warszawa, s. 7–33.
Google Scholar

Gulyas J. (2013), Hopes and fears – components of subjective well-being, [w:] Z. Rusnak, K. Ostasiewicz (red.), Quality of life and sustainable development, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 308, s. 57–68.
Google Scholar

Heszen I., Sęk H. (2007), Psychologia zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Hobfoll S. (2006), Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Google Scholar

Johnson J. C. (2002), The Contributions of Optimism and Pessimism to Physical and Psychological Well-being Among Adults with Type 2 Diabetes, West Virginia University, ProQuest.
Google Scholar

Juczyński Z. (2006), Health-related quality of life: Theory and measurement, Acta Universitatis Lodziensis. Folia Psychologica 10, s. 3–15.
Google Scholar

Kaczmarek Ł. (2004), Wpływ aktywności twórczej na poziom pozytywnego afektu w kontekście problematyki radzenia sobie ze stresem, [w:] H. Sęk, Ł. Kaczmarek (red.), W stronę psychologii pozytywnej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, s. 5–11.
Google Scholar

Kawczyńska-Butrym Z. (2002), Zdrowie – choroba jako kategoria opisu położenia społecznego, [w:] W. Piątkowski, A. Titkow, W stronę socjologii zdrowia, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 222–236.
Google Scholar

Kulikowski K. (2014), Psychologiczny i medyczny kontekst jakości życia osób z chorobami reumatycznymi, „Reumatologia”, 52, 3, s. 200–206.
Google Scholar

Majkowicz M., Zdun-Ryżewska A. (2009), Ocena jakości życia w zaburzeniach psychicznych – koncepcje, badania, narzędzia pomiaru, „Psychiatria w Praktyce Klinicznej”, t. 2(2), s. 100–114.
Google Scholar

Mazanec S. R., Daly B. J., Douglas S. L., Lipson A. R. (2010), The relationship between optimism and quality of life in newly diagnosed cancer patients, “Cancer Nurs.”, 33(3), s. 235–243.
Google Scholar

Michalska-Leśniewicz M., Gruszczyński W. (2010), Psychologiczne wyznaczniki jakości życia kobiet z rozpoznaną depresją, „Psychiatria Polska”, t. XLIV (4), s. 529–541.
Google Scholar

Milaniak I. J. (2014), Ocena wybranych wyznaczników jakości życia chorych po przeszczepieniu serca, Praca doktorska, Uniwersytet Jagielloński, Collegium Medicum, Kraków.
Google Scholar

Moos R. H., Schaefer J. A. (1993), Coping Resources and Process: Current Concepts and Measures, [w:] L. Goldberger, S. Breznits (red.), Handbook of Stress. Theoretical and Clinical Aspects, The Free Press, New York, s. 234–257.
Google Scholar

Ogińska-Bulik N., Juczyński Z. (2010), Osobowość, stres a zdrowie, Difin, Warszawa, s. 152–153.
Google Scholar

Ostrowska A. (2005), Samopoczucie psychiczne Polaków na tle Europejczyków, [w:] W. Piątkowski, W. A. Brodniak (red.), Zdrowie i choroba. Perspektywa socjologiczna, Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, Tyczyn, s. 167–183.
Google Scholar

Ostasiewicz W. (2000), Pursuit of well-being, [w:] W. Ostasiewicz (red.), Aspects of quality of life, Wrocław University of Economics Publishing House, Wrocław, s. 9–48.
Google Scholar

Ostasiewicz K. (2013), Quality of life and sustainable development, [w:] Z. Rusnak, K. Ostasiewicz (red.), Quality of life and sustainable development. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, 308, s. 9–26.
Google Scholar

Panek T., Czapiński J., Kotowska I. E. (2013), Metoda badania. Diagnoza Społeczna 2013 Warunki i Jakość Życia Polaków – Raport, “Contemporary Economics”, t. 7, s. 30–39.
Google Scholar

Pinquart M. ,Frohlich C. ,Silbereisen R. K. (2007, )Optimism, pessimism, and change of psychological well-being in cancer patients, “Psychology, Health and Medicine”, 12(4), s. 421–432.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1080/13548500601084271

Poprawa R. (2001), Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem, [w:] G. Dolińska-Zygmunt (red.), Podstawy psychologii zdrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław, s. 103–142.
Google Scholar

Rożnowska A. (2011), Subiektywne obszary jakości życia ludzi znajdujących się w różnej sytuacji życiowej w kontekście zrównoważonego rozwoju, „Problemy Ekorozwoju”, 6(1), s. 127–140.
Google Scholar

Schwarzer R. (1997), Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. Dotychczasowe podejścia teoretyczne i nowy model, [w:] I. Heszen-Niejodek, H. Sęk (red.), Psychologia Zdrowia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, s. 175–205.
Google Scholar

Seligman M. E. P. (2005), Prawdziwe szczęście, psychologia pozytywna a urzeczywistnienie naszych możliwości trwałego spełnienia, Media Rodzina, Poznań.
Google Scholar

Sęk H. (1991), Społeczna psychologia kliniczna, PWN, Warszawa.
Google Scholar

Stach R. (2006), Optymizm – Badania nad optymizmem jako mechanizmem adaptacyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Google Scholar

Tobiasz-Adamczyk B. (2005), Kilka uwag o socjologii choroby, [w:] W. Piątkowski, W. A. Brodniak (red.), Zdrowie i choroba. Perspektywa socjologiczna, Wyższa Szkoła Społeczno-Gospodarcza, Tyczyn, s. 27–37.
Google Scholar

Trejtowicz M. (2007), Dynamika dobrostanu psychicznego. Eksploracja danych z badań Diagnoza społeczna, „Psychologia Społeczna”, t. 2, 01(03), s. 66–81.
Google Scholar

Trzebiatowski J. (2011), Jakość życia w perspektywie nauk społecznych i medycznych – systematyzacja ujęć definicyjnych, „Hygeia Public Health”, 46(1), s. 25–31.
Google Scholar

Turosz M. A. (2011), Zasoby osobiste i deficyty a jakość życia studentów Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 92(2), s. 204–210.
Google Scholar

Weber-Rajek M., Ciechanowska K., Mieszkowski J., Niespodziński B., Wycech M., Perzyńska A. (2014), Wpływ zasobów psychicznych na jakość życia chorych po udarze niedokrwiennym mózgu, “Journal of Health Sciences”, 4(9), s. 51–60.
Google Scholar

Wnuk M., Marcinkowski J. T. (2012), Jakość życia jako pojęcie pluralistyczne o charakterze interdyscyplinarnym, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, 93(1), s. 21–26.
Google Scholar

Wrosch C., Scheier M. F. (2003), Personality and quality of life: The importance of optimism and goal adjustment, “Quality of Life Research”, 12(1), Kluwer Academic Publishers, s. 59–72.
Google Scholar

Wrzesińska A., Opuchlik K., Kocur J. (2008), Ocena umiejscowienia kontroli zdrowia oraz poziomu poczucia własnej skuteczności i optymizmu u chorych na stwardnienie rozsiane, „Postępy Psychiatrii i Neurologii”, 17(4), s. 313–318.
Google Scholar

Zadworna-Cieślak M., Ogińska-Bulik N. (2013), Zachowania zdrowotne osób w wieku senioralnym – rola optymizmu, „Psychogeriatria Polska”, 10(4), s. 145–156.
Google Scholar

Zielińska-Więczkowska H., Kędziora-Kornatowska K. (2010), Determinanty satysfakcji życiowej w późnej dorosłości – w świetle rodzimych doniesień badawczych, „Psychogeriatria Polska”, 7(1), s. 11–16.
Google Scholar