Trudności i wyzwania działań z zakresu promocji zdrowia wśród osób bezdomnych

Katarzyna Pawlak-Sobczak

doi:10.18778/0208-600X.79.04

Authors

Katarzyna Pawlak-Sobczak Pracownia Patologii Społecznych w Zakładzie Medycyny Zapobiegawczej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi, 90-419 Łódź, ul. Żeligowskiego 7/9 https://orcid.org/0000-0002-1574-4219

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.79.04

Keywords:

homeless people, health promotion, lifestyle, health

Abstract

Homelessness is the kind of crisis in a person’s life that has a very strong impact on the individual’s actions in all dimensions of health, on his daily choices and on the hierarchy of needs. The struggle for survival and the need to meet basic needs excludes focusing on one’s own health and taking care of its good condition, and even often promotes its deterioration. The problem of the health of homeless people and the lifestyle they have adopted most clearly shows that health promotion must not be limited to catchy media slogans or simple tips on how to live a healthy life. It requires taking into account a number of different variables and, above all, the whole social context.

The aim of the prepared article is to try to answer the question of the possibility and effectiveness of health promotion activities among excluded groups, for example among homeless people. On the basis of his own research conducted among homeless people in the shelters in city of Łódź and among employees of these institutions, the author tries to answer the question of what is the state of knowledge of homeless people about the health-promoting lifestyle, what health-related behaviors are characteristic for this group, but above all what factors influence lifestyle, including health choices, and shape the health of marginalized people.

References

Becker H. (2018), Outsiders. Studies in the Sociology of Deviance, Simon & Schuster, Nowy Jork.
Google Scholar

Cianciara D. (2011), Trzy dekady promocji zdrowia – czas działać, „Problemy Higieny i Epidemiologii”, t. 92(1), s. 7–13.
Google Scholar

Cockerham W.C., Ritchey F.J. (1997), Dictionary of Medical Sociology, Greenwood Press, Westport–London.
Google Scholar

Dębski M. (2008), Kondycja zdrowotna osób bezdomnych, [w:] M. Dębski, S. Retowski (red.), Psychospołeczny profil osób bezdomnych w Trójmieście, Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Google Scholar

Giddens A. (2010), Socjologia, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Goffman E. (1981), Człowiek w teatrze życia codziennego, przeł. H. Datner-Śpiewak, P. Śpiewak, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Google Scholar

Goffman E. (2005), Piętno. Rozważania o zranionej tożsamości, przeł. A. Dzierżyńska, J. Tokarska-Bakir, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk.
Google Scholar

Goffman E. (2006), Rytuał interakcyjny, przeł. A. Szulżycka, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Grossmann R., Scala K. (1997), Promocja zdrowia a rozwój organizacyjny. Tworzenie siedlisk dla zdrowia, przeł. B. Woynarowska i in., Instytut Matki i Dziecka, Warszawa.
Google Scholar

LaLonde M. (1981), A New Perspective on the health of Canadians, Minister of Supply and Services, Ottawa.
Google Scholar

Lemert E. (1972), Human Deviance, Social Problems and Social Control, Prentice Hall, Englewood Cliffs.
Google Scholar

Łódzki Urząd Wojewódzki w Łodzi (ŁUW) (2019), Rejestr miejsc, w których gminy województwa łódzkiego udzielają tymczasowego schronienia w schroniskach dla osób bezdomnych, schroniskach dla osób bezdomnych z usługami opiekuńczymi, noclegowniach oraz ogrzewalniach, http://www.pomoc.lodzkie.eu/page/index.php?str=351 (dostęp: 10.04.2021).
Google Scholar

Mankoff M. (1971), Societal reaction and career deviance: A critical analysis, „The Sociological Quaterly”, t. 12(2), s. 204–218.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1533-8525.1971.tb01351.x

Merton R.K. (2002), Teoria socjologiczna i struktura społeczna, przeł. E. Morawska, J. Wertenstein-Morawski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Google Scholar

Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łodzi (MOPS) (2019), Podsumowanie badania liczby ludzi bezdomnych – edycja 2019, https://mops.uml.lodz.pl/informacje/podsumowanie-badania-liczby-ludzi-bezdomnych-edycja-2019/ (dostęp: 20.03.2021).
Google Scholar

Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej (MRiPS) (2019), Wyniki ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych – edycja 2019, https://www.gov.pl/web/rodzina/wyniki-ogolnopolskiego-badania-liczby-osob-bezdomnych-edycja-2019 (dostęp: 29.03.2021).
Google Scholar

Nowakowska A. (2008), Społeczne postrzeganie bezdomności. Zjawisko stereotypizacji, [w:] M. Dębski, K. Stachura (red.), Oblicza bezdomności, Uniwersytet Gdański, Gdańsk.
Google Scholar

Olech P., Ługowski K. (2006), Problematyka zdrowia osób bezdomnych – perspektywa specjalistów pomocy społecznej i służby zdrowia, [w:] E. Bełdowska, E. Szczypior, M. Dębski, Ł. Browarczyk, P. Olech, K. Ługowski (red.), Kompendium bezdomność a zdrowie, „Pomost. Pismo Samopomocy”, Regionalne Centrum Informacji i Wspomagania Organizacji Pozarządowych, Gdańsk.
Google Scholar

Ostrowska A. (1999), Styl życia a zdrowie. Z zagadnień promocji zdrowia, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Piekut-Brodzka D.M. (2006), Bezdomność, Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Warszawa.
Google Scholar

Piekut-Brodzka D.M. (2013), Bezdomność na Mazowszu. Raport z badania, Instytut Pracy i Spraw Socjalnych, Warszawa.
Google Scholar

Puchalski K. (2008), Uwarunkowania aktywności zdrowotnej w kontekście promocji zdrowia – szkic socjologicznego modelu, [w:] I. Heszen, J. Życińska (red.), Psychologia zdrowia w poszukiwaniu pozytywnych inspiracji, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej Academica, Warszawa, s. 205–222.
Google Scholar

Sadowski Z. (1994), Promocja zdrowia – szansa i konieczność, „Promocja zdrowia. Nauki Społeczne i Medycyna”, nr 3–4, s. 13–35.
Google Scholar

Skrzypek M., Marzec A. (2018), Społeczna perspektywa interpretacyjna w promocji zdrowia i zdrowiu publicznym, „Hygeia Public Health”, t. 53(3), s. 232–240.
Google Scholar

Słońska Z. (2015), Wkład polskiej socjologii w rozwój promocji zdrowia. Od socjologii medycyny do socjologii w promocji zdrowia, [w:] A. Ostrowska, M. Skrzypek (red.), Socjologia medycyny w Polsce z perspektywy półwiecza. Nurty badawcze, najważniejsze osiągnięcia, perspektywy rozwoju, Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN, Warszawa.
Google Scholar

Sokołowska M. (1986), Socjologia medycyny, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa.
Google Scholar

Sztompka P. (2002), Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków.
Google Scholar

Taylor S. (2007), Sociology, Social Research and Health, [w:] S. Taylor, D. Field (red.), Sociology of Health and Health Care, Blackwell Publishing, Oxford, s. 3–24.
Google Scholar