Nierówności w zdrowiu w świetle wyników projektu „problem zgłaszalności kobiet na badania cytologiczne w Polsce. Próba analizy socjomedycznej”

Włodzimierz Piątkowski; Anna Sadowska; Marcin Stanisław Bobiński; Wiesława Bednarek

doi:10.18778/0208-600X.55.09

Autor

Włodzimierz Piątkowski Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra Nauk Humanistycznych, Samodzielna Pracownia Socjologii Medycyny; Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Filozofii i Socjologii, Instytut Socjologii, Zakład Socjologii Medycyny i Rodziny
Anna Sadowska Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Filozofii i Socjologii, Instytut Socjologii, Zakład Socjologii Medycyny i Rodziny; Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra Nauk Humanistycznych, Samodzielna Pracownia Socjologii Medycyny
Marcin Stanisław Bobiński Uniwersytet Medyczny w Lublinie, I Wydział Lekarski, I Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii
Wiesława Bednarek Uniwersytet Medyczny w Lublinie, I Wydział Lekarski, I Katedra i Klinika Ginekologii Onkologicznej i Ginekologii

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.55.09

Słowa kluczowe:

nierówności społeczne, profilaktyka ginekologiczna, socjologia medycyny

Abstrakt

Niska zgłaszalność kobiet na bezpłatne badania cytologiczne oferowane w ramach „Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy” (PPPWWRSM) stanowi zagadnienie wymagające pogłębionej analizy. Przedstawiony projekt jest jednym z pierwszych reprezentatywnych badań socjologicznych, dotyczących tej problematyki. Głównym celem projektu były opis oraz interpretacja postaw kobiet wobec profilaktycznych badań cytologicznych, a także diagnoza przyczyn unikania/odkładania w czasie takich badań. Z uwagi na złożoność przedmiotu badań, zastosowano dwa rodzaje analizy: jakościową i ilościową. Przeprowadzono 80 wywiadów swobodnych, z których wnioski wykorzystano na etapie przygotowania narzędzia do badań o charakterze ilościowym. Wywiady bezpośrednie (CAPI) zostały zrealizowane jesienią 2014 r. na ogólnopolskiej reprezentatywnej próbie 500 kobiet w wieku 25–59 lat (populacja objęta PPPWWRSM). Efektem badań jest wiedza dotycząca zachowań zdrowotnych Polek oraz ich społecznych uwarunkowań. Na szczególną uwagę zasługują odmienne wzorce postępowania, wynikające ze zróżnicowania społeczno-kulturowego (m.in. wiek, miejsce zamieszkania, wykształcenie), przejawiające się w korzystaniu z opieki ginekologicznej, wiedzy na temat profilaktyki i jej źródeł oraz motywacji do podejmowania aktywności prozdrowotnej.

Bibliografia

Cockerham W. C. (2004), Medical Sociology, 9th ed., Pearson, Upper Saddle River.
Google Scholar

Daykin N., Naidoo J. (2005), Feminist Critiques of Health Promotion, [w:] R. Bunton, S. Nettleton, Burrows R. (eds.), The Sociology of Health Promotion. Critical Analyses of Consumption, Lifestyle and Risk, Routledge, London–New York–Paris.
Google Scholar

Estes C. L., Linkins K. W. (2000), Critical Perspective in Health and Aging, [w:] G. L. Albrecht, R. Fitzpatrick, S. C. Scrimshaw (eds.), The Handbook of Social Sciences and Medicine, Sage Publications, London.
Google Scholar

Kempińska-Mirosławska B. (2012), Szczepionka na raka szyjki macicy – skuteczna profilaktyka czy płonne nadzieje na fali medialnego szumu?, [w:] M. Gałuszka, M. Wieczorkowska (red.), Społeczne, kulturowe i polityczne uwarunkowania ryzyka zdrowotnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, Łódź, s. 211–237.
Google Scholar

Mumford E. (1983), Medical Sociology. Patients, Providers and Policies, Random House, New York.
Google Scholar

Nettleton S. (2009), The Sociology of Health and Illness, 2nd ed., Polity Press, Cambridge.
Google Scholar

Ostrowska A. (2011), Profilaktyka zdrowotna: interpretacje, definicje sytuacji, racjonalności (przypadek profilaktyki ginekologicznej kobiet), „Studia Socjologiczne”, nr 3 (202), s. 73–94.
Google Scholar

Sowa A. (2011), Społeczne uwarunkowania stanu zdrowia w Polsce, „Zdrowie Publiczne i Zarządzanie”, T. IX, nr 2, s. 28–37.
Google Scholar

Spaczyński M., Nowak-Markwitz E., Januszek-Michalecka L., Karowicz-Bilińska A. (2009), Profil socjalny kobiet i ich udział w Programie Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w Polsce, „Ginekologia Polska”, nr 80, s. 833–838.
Google Scholar

Synowiec-Piłat M. (2012a), Kampanie społeczne na rzecz pacjentów onkologicznych i ich najbliższych. Główne obszary działania, [w:] M. Synowiec-Piła t, A. Olchowska-Kotala (red.), Socjologia i psychologia dla pacjenta – wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 66–83.
Google Scholar

Synowiec-Piłat M. (2012b), Realizacja idei upodmiotowienia na rzecz zdrowia w kampaniach społecznych dotyczących problematyki onkologicznej, [w:] M. Synowiec-Piłat, A. Olchowska-Kotala (red.), Socjologia i psychologia dla pacjenta – wybrane zagadnienia, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń, s. 84–105.
Google Scholar