Wokół profilaktyki onkologicznej. Charakterystyka uwarunkowań zachowań zdrowotnych kobiet objętych „Populacyjnym Programem Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy”. Komunikat z badań

Włodzimierz Piątkowski; Anna Sadowska

doi:10.18778/0208-600X.58.09

Autor

Włodzimierz Piątkowski Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Wydział Filozofii i Socjologii, Instytut Socjologii, Zakład Socjologii Zdrowia, Medycyny i Rodziny; Uniwersytet Medyczny w Lublinie, Wydział Nauk o Zdrowiu, Samodzielna Pracownia Socjologii Medycyny
Anna Sadowska

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-600X.58.09

Słowa kluczowe:

socjologia zdrowia, zachowania zdrowotne, profilaktyka, kobiety

Abstrakt

Przedmiotem analizy są zachowania zdrowotne kobiet w wieku 25–59 lat i ich uwarunkowania, stanowiące jednocześnie kontekst społeczny profilaktyki raka szyjki macicy w Polsce. Wśród interesujących nas zjawisk można wymienić: zadowolenie z życia (w tym: zdrowia, pracy, rodziny, życia seksualnego), warunki udanego i szczęśliwego życia, charakter i źródła wsparcia społecznego, doświadczanie trudnych sytuacji życiowych, obciążenie obowiązkami domowymi i rodzinnymi, potoczne definicje zdrowia, zachowania prozdrowotne i stan zdrowia (oceny w oparciu o diagnozy uzyskane od lekarzy). W badaniach uwzględniono także pytania dotyczące dostępności i korzystania z usług medycznych (lekarz rodzinny, lekarz specjalista, stomatolog), badań genetycznych związanych z ryzykiem wystąpienia choroby nowotworowej oraz porad lekarza ginekologa i profilaktyki cytologicznej.
Podstawę dla sformułowanych wniosków stanowią wyniki ogólnopolskich, reprezentatywnych badań przeprowadzonych w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki przyznanego na realizację projektu pt. „Problem zgłaszalności kobiet na badania cytologiczne w Polsce. Próba analizy socjomedycznej”. Badania o charakterze ilościowym (wywiady kwestionariuszowe, CAPI) przeprowadzono na próbie 500 kobiet w wieku 25–59 lat w celu odzwierciedlenia cech populacji generalnej kobiet objętej Populacyjnym Programem Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy.

Bibliografia

CBOS (2012), Polacy o swoim zdrowiu oraz prozdrowotnych zachowaniach i aktywnościach, Komunikat z badań nr BS/110/2012, Warszawa.
Google Scholar

CBOS (2013), Wartości i normy. Komunikat z badań nr BS/111/2013, Warszawa.
Google Scholar

CBOS (2014), Co stanowi o udanym życiu?, Komunikat z badań nr 167/2014, Warszawa.
Google Scholar

Cockerham W. (2013), Social causes of health and disease, Polity Press, Cambridge.
Google Scholar

Gniazdowski A. (1990) Wprowadzenie, [w:] A. Gniazdowski (red.), Zachowania zdrowotne. Zagadnienia teoretyczne, próba charakterystyki zachowań społeczeństwa polskiego, Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr med. Jerzego Nofera, Łódź, s. 1–2.
Google Scholar

Lorenc B., Chełstowski A. (2012), Cytologia – wyniki omnibusa, Millward Brown SMG/ KRC, Warszawa.
Google Scholar

Łuszczyńska A., Bukowska-Durawa A. (2011), Dlaczego Polki nie robią badań cytologicznych?, Badania przeprowadzone na zlecenie Firmy Siemens, Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej, Warszawa.
Google Scholar

Nettleton S. (2006), The sociology of health and illness, Polity Press, Cambridge, s. 169–202.
Google Scholar

Ostrowska A. (1997), Prozdrowotne style życia, [w:] H. Domański, A. Rychard (red.), Elementy nowego ładu, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa, s. 209–222.
Google Scholar

Ostrowska A. (2011), Profilaktyka zdrowotna: interpretacje, definicje sytuacji, racjonalności (Przypadek profilaktyki ginekologicznej kobiet), „Studia Socjologiczne”, nr 3 (202), s. 73–94.
Google Scholar

Piątkowski W., Sadowska A., Bobiński M.S., Bednarek W. (2015), Nierówności w zdrowiu w świetle wyników projektu „Problem zgłaszalności kobiet na badania cytologiczne w Polsce. Próba analizy socjomedycznej”, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Sociologica, nr 55, s. 149–165.
Google Scholar

Puchalski K., Korzeniowska E. (2004), Dlaczego nie dbamy o własne zdrowie. Rola potocznych racjonalizacji w wyjaśnianiu zachowań zdrowotnych, [w:] W. Piątkowski (red.), Zdrowie, choroba, społeczeństwo. Studia z socjologii medycyny, Wydawnictwo UMCS, Lublin, s. 107–126.
Google Scholar

Puska P. (2002), Successful prevention of non-communicable diseases: 25 year experiences with North Karelia Project in Finland, “Public Health Medicine”, Vol. 4, No. 1, s. 5–7.
Google Scholar

Słońska Z. (2008), Nowe oblicze medykalizacji: redefinicja i marginalizacja promocji zdrowia, [w:] W. Piątkowski, B. Płonka-Syroka (red.), Socjologia i antropologia medycyny w działaniu, Oficyna Wydawnicza Arboretum, Wrocław, s. 83–94.
Google Scholar

Thomas R.K. (2003), Society and health. Sociology for health professionals, Kluwer Academic/ Plenum Publishers, New York–Boston, s. 179–276.
Google Scholar