Ikonograficzne metamorfozy „złotych” mitów w malarstwie europejskim od piętnastego do siedemnastego wieku

Klaudia Kościan

doi:10.18778/1505-9065.17.2.21

Authors

Klaudia Kościan Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9065.17.2.21

Keywords:

myths, colour, gold, painting, metamorphosis, iconography, sources

Abstract

In this paper we analysed the Greek myths exclusively in terms of presence of the motifs of gold, both as the main narrative thread, and as an attribute of the selected characters. Firstly, we found the sources of inspiration for the painters, which came not only from the ancient literary tradition, but most of all from the modern encyclopaedic sources, as well as compendiums of symbols and hieroglyphs. Secondly, we analysed several selected paintings of Italian, French and Dutch masters ranging from fifteenth to seventeenth century for gold as a symbol of the hybris, victory and desire. Finally, we answered to the question of what the diversity of gold symbolism consisted. The gold ant its colour is therefore the essence of considerations, not only because of the gold’s status in the old culture, but also because of the metamorphosis of its symbolic meanings in modern Europe.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Klaudia Kościan, Uniwersytet Łódzki

Klaudia Kościan jest studentką drugiego roku filologii romańskiej pierwszego stopnia na Uniwersytecie Łódzkim. Jej zainteresowania koncentrują się wokół dawnego malarstwa europejskiego i jego związków z literaturą. W roku akademickim 2021-2022 została laureatką konkursu na wewnątrzuniwersytecki grant naukowy dla studentów, w ramach którego powstała niniejsza praca. Podjęte już na drugim roku badania z zakresu historii sztuki, literatury antycznej i jej recepcji w okresie XV-XVII wieku stanowić będą podstawę do zredagowania pracy licencjackiej w języku francuskim z zakresu dawnej kultury w Zakładzie Literaturoznawstwa Romańskiego w Instytucie Romanistyki UŁ.

References

Le Blason des couleurs en armes, Paris, Anthoine Houïc, 1582
Google Scholar

Conti, Natale, Mythologiae sive explicationum fabularum libri decem, Venise, Alde, 1551
Google Scholar

Conti, Natale, Mythologie, ou Explications des fables, œuvre d’eminente doctrine, et agreable lecture, Paris, Pierre Chevalier, 1627
Google Scholar

Cartari, Vincenzo, Le immagini colla spozizione degli Dei degli Antichi, Venise, Marcolini, 1556
Google Scholar

De Vulson de la Colombière, Marc, La Science héroïque traitant de la noblesse, de l’origine des armes, Paris, Sebastien Cramoissy et Gabriel Cramoissy, 1664
Google Scholar

Gyraldi, Lilio Gregorio, Historia de diis gentium, Bâle, Oporinus, 1548
Google Scholar

Hygin, Fables, texte établi et traduit par Jean-Yves Boriaud, Paris, Les Belles Lettres, 1997
Google Scholar

Ovide, Les Métamorphoses, t. 1 (liv. I-V), texte établi et traduit par Georges Lafaye, Paris, Les Belles Lettres, 2019
Google Scholar

Ovide, Les Métamorphoses, t. 2 (liv. VI-X), texte établi et traduit par Georges Lafaye, Paris, Les Belles Lettres, 2008
Google Scholar

Ovide, Les Métamorphoses, t. 3 (liv. XI-XV), texte établi par Henri Le Bonniec, texte établi et traduit par Georges Lafaye, Paris, Les Belles Lettres, 1930
Google Scholar

[Ovide] Quinze livres de la Métamorphose d’Ovide interpretez en rime françois delo la phrase latine, par François Habert […], Paris, Jacques Kerver, 1557
Google Scholar

Owidiusz, Przemiany, przeł. Bruno Kiciński. Tekst i przypisy opracował wstępem i notą wydawniczą opatrzył Aleksander Krawczuk, Unia Wydawnicza „Verum”, Warszawa 1995
Google Scholar

Ripa, Cesare, Iconologia, Padova, Pietro Paulo Tozzi, 1619
Google Scholar

Saint Augustin, De la cité du Dieu, II, 2.20. XX : URL: http://agoraclass.fltr.ucl.ac.be/concordances/augustin_civ_dei_02/texte.htm, dostęp 29.08.2022.
Google Scholar

Valérian, Jean Pierre, Les Hieroglyphiques, Lyon, Paul Frellon, 1615
Google Scholar

Balavoine, Claudie, « Des Hieroglyphica de Pierio Valeriano à L’Iconologia de Cesare Ripa, ou le changement de statut du signe iconique », in Repertori de parole e immagini. Esperienze cinquecentesche e moderni data bases, éd. Paola Barocchi, Lina Bolzoni, Pisa, Scuola Normale Superiore, 1997, s. 49-98
Google Scholar

Behagel-Dindorf, Anne, « La symbolique des noms de couleurs au fil des âges en France », in Lexique et motivation ; perspectives ethnolinguistiques, sous la dir. de Véronique de Colombel et Nicole Tersis, Leuven, Peteers-Leuven, 2002, s. 201-221
Google Scholar

Camporesi, Piero, Laboratoria zmysłów, przeł. Joanna Ugniewska, Słowo / Obraz teryroria, Gdańsk 2005, rozdział I Hieroglif rozszkoszy, s. 5-33
Google Scholar

Cerito, Stephania, « L’Ovide moralisé à l’aube de la Renaissance. De la prose brugeoise à la Bible des poëtes », Cahiers de Recherches Médiévales et Humanistes / Journal of Medieval and Humanistics Studies, 2015, no 3, s. 197-219 ; URL: https://journals.openedition.org/crm/13889#tocto1n5 dostęp 26.08.2022, https://doi.org/10.4000/crm.13889
Google Scholar

Damisch, Hubert, Le jugement de Pâris, Paris, Flammarion, 2011
Google Scholar

De Chantal, Louis, Poirier, Jean-Louis, Bibliothèque mythologique idéale, Paris, Les Belles Lettres, 2019
Google Scholar

De Tervarent, Guy, Attributs et symboles dans l’art profane. Dictionnaire d’un langage perdu (1450-1600), Genève 1997
Google Scholar

Disdero, Michel, Pulchiori detur, URL: https://www.academia.edu/54528071/Pulchriori_Detur dostęp 26.08.2022
Google Scholar

Gifford, E. Melanie, “Rubens’s Invention and Evolution: Material Evidence in The Fall of the Phaeton”, Journal of Historians of Netherlandish Art, Summer 2019, vol. 11, issue 2, s. 1-53 https://doi.org/10.5092/jhna.2019.11.2.1
Google Scholar

Jouffroy, Christian, « La Vierge au lait ou l’allaitement dans l’art chrétien », Medicina nei secoli, Journal of History of Medicine and Medical Humanities, 2021, 33/1, s. 71-120
Google Scholar

Kopaliński, Władysław, Słownik mitów i tradycji kultury, Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2021
Google Scholar

Koźluk, Magdalena, „Czerń i czerwień w Ikonologii Cezarego Ripy (1593)”, in Czarne i Czerwone w kulturze Europy red. Monika Malinowska, Krzysztof Tkaczyk, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2021, s. 43-58
Google Scholar

Koźluk, Magdalena, « L’Hypotypose dans les Métamorphoses d’Ovide », Acta Universitatis Lodziensis, Folia Litteraria Romanica, no 11 Hypotypose. Théorie et pratique de l’Antiquité à nos jours. Études réunies par Witold Konstanty Pietrzak, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2017, s. 7-23, https://doi.org/10.18778/1505-9065.11.02
Google Scholar

Néraudau, Jean-Pierre, Lectures d’Ovide, texte établi par Emmanuel Bury, Paris, Les Belles Lettres, 2003
Google Scholar

Néraudau, Jean Pierre, Les Métamorphoses. Les plus belles histoires illustrées par la peinture baroque, traduit par Georges Lafaye, Paris, Diane de Selliers, 2020
Google Scholar

Ossola, Carlo, L’Automne de la Renaissance, traduit par Gérard Marino, préface de Mario Praz, Paris, Les Belles Lettres, 2018
Google Scholar

Pastoureau, Michel, „Jak widziano kolory w średniowieczu”, in Średniowieczna gra symboli, przeł. Hanna Igalson-Tygielska, Oficyna Naukowa, Warszawa 2006, s. 128-148
Google Scholar

Pastoureau, Michel, Niebieski. Historia koloru, przeł. Maryna Ochab, Oficyna Naukowa, Warszawa 2013
Google Scholar

Pastoureau, Michel, Simonnet, Dominique, Le petit livre des couleurs, Paris, Éditions du Panama, 2005
Google Scholar

Possamaï, Marylène, Besseyre, Marianne, « L’Ovide moralisé illustré », Cahiers de Recherches Médiévales et Humanistes / Journal of Medieval and Humanistics Studies, 2015, no 3, s. 13-19 ; URL : https://journals.openedition.org/crm/13882; dostęp 26.08.2022, https://doi.org/10.4000/crm.13882
Google Scholar

Possamaï-Pérez, Marylène, « L’Ovide moralisé du XIVe siècle : mort ou renaissance des Métamorphoses d’Ovide ? », Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica, 2014, 9, s. 7-15
Google Scholar

Puda-Blokesz, Magdalena, „A złote jabłko stało się jabłkiem niezgody – o kulturowym i leksykograficznym wymiarze dwóch mitologizmów z komponentem nazywającym owoc”, Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis, Studia Linguistica, 2015, X, s. 146-162
Google Scholar

Raybould, Robin, An Introduction to the Symbolic Literature of The Renaissance, Canada, Trafford Publishing, 2005
Google Scholar

Seznec, Jean, La Survivance des dieux antiques, Paris, Flammarion, 1980
Google Scholar

Słownik łacińsko-polski, red. Marian Plezia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1999, t. IV
Google Scholar

Spica, Anne-Élisabeth, « Emblématique et allégorie (XVIe-XVIIe siècles) », in L’Allégorie de la Antiquité à la Renaissance, éd. Brigitte Pérez-Jean, Patricia Eichek-Loikine, Paris, Honoré Champion, 2004, s. 614-634
Google Scholar

Térence, t. 1, Andrienne-Eunuque, texte traduit et établi par Jules Marouzeau, Paris, Les Belles Lettres, 1947
Google Scholar

Vial, Hélène, La Métamorphose dans les Métamorphoses d’Ovide, Paris, Les Belles Lettres, 2010 https://doi.org/10.4000/books.lesbelleslettres.9234
Google Scholar

Zarucchi, Morgan, Jeanne, „The Gentileschi „Danaë”: A Narrative of Rape”, Woman’s Art Journal, 1998-1999, vol. 19, no 2, s. 13-16 https://doi.org/10.2307/1358400
Google Scholar