Music and acoustics in radio dramas, namely in the radio adaptations of Tadeusz Różewicz’s plays
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.52.26Keywords:
Tadeusz Różewicz, Radio Plays, Dramas, Music, Acoustics, RadioAbstract
The object of my interest is music co-creating the so-called “acoustic kitchen” in radio drama adaptations of Tadeusz Różewicz’s works. There is no doubt that both in older versions of radio dramas, including Świadkowie albo nasza mała stabilizacja from the 60’s, as well as in the latest ones (eg Pułapka from 2016), music is an important component of the setting; it creates the scenery and atmosphere, illustrates the internal states of the characters, and portrays their emotions and interrelationships. It also plays a traditional delimitational role, separating individual acts and scenes, dismembering the text and establishing smooth transitions between its parts. For the researcher of the radio versions of plays intended for the theater stage, as in the case of Różewicz, it is extremely important to determine the location of musical elements in the (radio) drama, to look at the principles of selection of these motifs and the way they are joined together, as well as to reflect on their origin; in other words, to determine to what extent the musical choices result from the will of the author of a play, and how much they are derived from the invention of the radio drama’s producers. In my interpretation, I follow the musical and acoustic suggestions included in the stage directions and the way they are used by the authors of the dramas, such as: Akt przerywany, Białe małżeństwo, Kartoteka, Kartoteka rozproszona, Odejście Głodomora, Pogrzeb po polsku, Pułapka, Stara kobieta wysiaduje, Świadkowie albo nasza mała stabilizacja, Wyszedł z domu. I will address the question of how the notes given by the author were taken into account in the radio versions of his plays and how the producers of the adaptation made the decision themselves to introduce muical and acoustic elements not marked by the author in the stage directions.
Downloads
References
Adorno Theodor Wiesengrund, Filozofia nowej muzyki, przeł. Fryderyka Wayda, słowem wstępnym opatrzył Stefan Jarociński, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974.
Google Scholar
Bachura Joanna, Pawlik Aleksandra, Słuchowisko i jego „anatomia”, w: Elżbieta Pleszkun-Olejniczakowa, Joanna Bachura, Aleksandra Pawlik, Dwa Teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011, s. 141–179.
Google Scholar
Bardijewska Sława, Nagie słowo. Rzecz o słuchowisku, Wydawnictwo Elipsa, Warszawa 2001.
Google Scholar
Girgel Anna, Jeszcze raz o dialogu Tadeusza Różewicza z Paulem Celanem, „Ruch Literacki” 2003, Rok XLIV, z. 2 (257), s. 181–195.
Google Scholar
Godlewska Ewa, Czym jest słuchowisko?, „Dialog” 2009, Rok LIV, z. 7/8, s. 142–148.
Google Scholar
Jarzębowski Zbigniew, Słuchowiska szczecińskiego radia: studia z pogranicza literatury i sztuki radiowej, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2009.
Google Scholar
Kunz Tomasz, Strategie negatywne w poezji Tadeusza Różewicza: od poetyki tekstu do poetyki lektury, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2005.
Google Scholar
Lissa Zofia, Nowe szkice z estetyki muzycznej, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Kraków 1975.
Google Scholar
Lissa Zofia, Wybór pism estetycznych, oprac. Zbigniew Skowron, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2008.
Google Scholar
Łukasiewicz Jacek, TR, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2012.
Google Scholar
Majchrowski Zbigniew, „Poezja jak otwarta rana” (czytając Różewicza), Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1993.
Google Scholar
Niziołek Grzegorz, Ciało i słowo: szkice o teatrze Tadeusza Różewicza, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2004.
Google Scholar
Pleszkun-Olejniczakowa Elżbieta, Intencje interpretacyjne wpisywane w słuchowiska za pomocą słów i dźwięków, w: Dwa Teatry. Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011, s. 256–265 .
Google Scholar
Pleszkun-Olejniczakowa Elżbieta, Słowa, głosy, dźwięki w słuchowiskach radiowych, w: Dwa Teatry Studia z zakresu teorii i interpretacji sztuki słuchowiskowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2011, s. 266–276.
Google Scholar
Płażewski Jerzy, Język filmu, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 2008.
Google Scholar
Różewicz Tadeusz, Akt przerywany, Białe małżeństwo, Odejście Głodomora, Stara kobieta wysiaduje, Śmieszny staruszek, Świadkowie albo nasza mała stabilizacja, Wyszedł z domu, w: Tadeusz Różewicz, Teatr niekonsekwencji, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 1979, s. 251–278, s. 365–423, s. 475–511, s. 279–318, s. 135–165, s. 99–134, s. 197–250.
Google Scholar
Różewicz Tadeusz, Kartoteka, w: Tadeusz Różewicz, Kartoteka. Kartoteka rozrzucona, wstęp Zbigniew Majchrowski, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1997, s. 27–76.
Google Scholar
Różewicz Tadeusz, Pogrzeb po polsku, w: Tadeusz Różewicz, Dramat 2 (Utwory zebrane), Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2005, s. 5–29.
Google Scholar
Różewicz Tadeusz, Pułapka, w: Tadeusz Różewicz, Dramat 3 (Utwory zebrane), Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 2005, s. 213–291.
Google Scholar
Różewicz Tadeusz, Tramwajem-wierszem do parku-wiersza. Rozmawiała Teresa Krzemień, w: Tadeusz Różewicz, Wbrew sobie. Rozmowy z Tadeuszem Różewiczem, oprac. Jan Stolarczyk, Wydawnictwo Biuro Literackie, Wrocław 2011, s. 133–134.
Google Scholar
Szczukowski Dariusz, Tadeusz Różewicz wobec niewyrażalnego, Wydawnictwo Universitas, Kraków 2008.
Google Scholar
Tuszewski Jerzy, Paradoks o słowie i dźwięku. Rozważania o sztuce radiowej, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2005.
Google Scholar
Zwolińska Barbara, Słuchowiska adaptacyjne i oryginalne jako gatunki sztuki radiowej (na przykładzie dramatów Tadeusza Różewicza i słuchowisk Feliksa Netza), w: Radio w badaniach naukowych i praktyce akademickiej, red. M. Białek, M. Iwanowska, Wydawnictwo Centrum Prawa Bankowego i Informacji Sp. z o.o., Warszawa 2018, s. 51–66 .
Google Scholar
Zwolińska Barbara, Twórczość Tadeusza Różewicza w radiu. Studium przypadku, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2018.
Google Scholar
Żmichowska Narcyza, Poganka, Wydawnictwo Univeristas, Kraków 2002.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.