Detective Fryga on track. Henryk Nagiel’s "Tajemnica Nalewek" ("Mystery of Nalewki") and "Sęp" ("Vulture")
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.50.06Keywords:
19th century, crime novel, mystery novel, Henryk NagielAbstract
Nagiel’s novels have not attracted researchers’ attention, except for some references to works devoted to the development of mystery novels in Poland, the image of Warsaw in Polish literature of the 19th century, or the history of Polish immigrant society press. When writing his crime novels – Tajemnica Nalewek and Sęp – the author followed the example of foreign novels, mainly English and French ones. The main character of his crime novels, detective Fryga, is not the scientist type who investigates data in his quiet office, library or laboratory. He resembles Vidocq and one of his literary counterparts, the character of Gaboriau’s novel – policeman Lecoq. In his investigation, he owes a lot to coincidence and luck; he is active, energetic and creative, trying to speed up events, he takes the initiative in the fight against crime. In Nagiel’s novels, mystery not only is connected with the motif of crime, the secret behind the crime and an attempt to solve it, but also seems to be an inherent element of the world. The world created by Nagiel is dark, complex and anxiety-provoking. Solving the crime stories and punishing culprits mean the triumph of justice, social order and convention, but they do not eliminate the sense of threat.
Downloads
References
Bachórz Józef, Polska powieść tajemnic w pierwszym ćwierćwieczu jej istnienia, w: Formy literatury popularnej, pod red. Aleksandry Okopień-Sławińskiej, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa 1973, s. 115–135.
Google Scholar
Bachórz Józef, Powieść tajemnic, w: Słownik literatury popularnej, pod red. T. Żabskiego, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2006, s. 485–488.
Google Scholar
Bujnicki Tadeusz, Między „Nocą z 3-go na 4-ty Grudnia” a „Liściem akacji” Walerego Przyborowskiego czyli początki polskiej powieści kryminalnej, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2013, t. 13, s. 49–66.
Google Scholar
Caillois Roger, Odpowiedzialność i styl. Eseje, wybór Macieja Żurowskiego, sł. wstępne Jana Błońskiego, przekł. Jan Błoński et al., Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1967.
Google Scholar
Cegielski Tadeusz, Detektyw w krainie cudów. Powieść kryminalna i narodziny nowoczesności 1841–1941, Wydawnictwo W.A.B, Warszawa 2015.
Google Scholar
Detko Jan, Warszawa naturalistów, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1980.
Google Scholar
Eco Umberto, Superman w literaturze masowej. Powieść popularna: między retoryką a ideologią, przeł. Joanna Ugniewska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1996.
Google Scholar
Ihnatowicz Ewa, „Tajemnice Nalewek”. Funkcjonalizacja konwencji przewodnika po mieście w polskiej powieści tajemnic końca XIX w. Studium przypadku, w: Człowiek – społeczeństwo – źródła. Studia dedykowane Profesor Jadwidze Hoff, pod red. Szczepana Kozaka, Dariusza Opalińskiego, Janusza Polaczka, Szymona Wieczorka, Wioletty Zawitkowskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2014, s. 482–493.
Google Scholar
Kaczyński Paweł, Gaboriau i jego polski naśladowca, Kazimierz Chłędowski, w: Literatura kryminalna. Na tropie źródeł, pod red. A. Gemry, Wydawnictwo EMG, Kraków 2015, s. 389–401.
Google Scholar
Lasić Stanko, Poetyka powieści kryminalnej. Próba analizy strukturalnej, przeł. Magdalena Petryńska, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1976.
Google Scholar
Lesicz-Stanisławska Katarzyna, Miejskie tajemnice. Paryż Eugeniusza Sue a Warszawa Adolfa Dygasińskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Seria Scripta Humana” 2014, t. 3: Eugeniusz Sue. Życie – twórczość – recepcja, wyd. specjalne, red. Dorota Kulczycka, Aneta Narolska, s. 263–276.
Google Scholar
Nagiel Henryk, Sęp. Romans kryminalny, korekta i red. Arkadiusz Dybowski, Wydawnictwo CM, Warszawa 2014.
Google Scholar
Nagiel Henryk, Tajemnice Nalewek, korekta i red. A. Lech, Wydawnictwo CM, Warszawa 2013.
Google Scholar
Olszewska Maria Jolanta, Opowieść o mrocznej stronie miasta – Henryk Nagiel „Tajemnice Nalewek”, w: Zbrodnie, sensacje i katastrofy w prasie polskiej do 1914 roku, red. Krzysztof Stępnik, Monika Gabryś, Wydawnictwo WSPA, Lublin 2010, s.139–151.
Google Scholar
Paczkowski Andrzej, Prasa polonijna w latach 1870–1939. Zarys problematyki, Biblioteka Narodowa, Warszawa 1977.
Google Scholar
Płaza Maciej, Anioł dziwnych opowieści, w: Edgar Allan Poe, Opowieści miłosne, śmiertelne i tajemne, wybrał, oprac. i posł. opatrzył Maciej Płaza, przeł. Bolesław Leśmian et al., Vesper, Poznań 2010.
Google Scholar
Powązka Elżbieta, Solecka Teresa, Katabaza dandysa. O „Tajemnicach Paryża”, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego. Seria Scripta Humana” 2014, t.3: Eugeniusz Sue. Życie – twórczość – recepcja, wyd. specjalne, red. Dorota Kulczycka, Aneta Narolska, s. 59–96.
Google Scholar
Sawicka Elżbieta, Henryk Nagiel i tajemnice Nalewek, w: Warszawa pozytywistów, pod red. Janiny Kulczyckiej-Saloni i Ewy Ihnatowicz, Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich PAN, Warszawa 1992.
Google Scholar
Siewierski Jerzy, Powieść kryminalna, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1979.
Google Scholar
Stachura-Lupa Renata, Pisać jak Gaboriau. O „Po nitce do kłębka” Kazimierza Chłędowskiego, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2013, t. 13, s. 19–32.
Google Scholar
Thorward Jürgen, Godzina detektywów. Rozwój i kariera kryminalistyki, przeł. Krystyna i Kazimierz Jaegermanowie, Jerzy Dumański, Jan Markiewicz, posłowiem opatrzył Jan Markiewicz, wyd. 2, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1993.
Google Scholar
Żabski Tadeusz, Proza jarmarczna XIX wieku. Próba systematyki gatunkowej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1993.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.