From manuscript to first printed edition. On the early variants of the poem “Ranny” by Tadeusz Różewicz

Marzena Woźniak-Łabieniec

doi:10.18778/1505-9057.55.11

Autor

Marzena Woźniak-Łabieniec Ph.D. hab., Professor of University of Lodz, University of Lodz, Chair of Polish Literature of the 20th and 21st Century, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź https://orcid.org/0000-0003-3280-1411

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.55.11

Słowa kluczowe:

Tadeusz Różewicz – poezja, archiwum literackie, rękopisy, tygodnik „Odrodzenie”

Abstrakt

Tadeusz Różewicz był poetą, dla którego twórczość literacka, zwłaszcza poetycka traktowana była jak nie do końca zamknięty proces. Wielokrotnie zmieniał swe wiersze w kolejnych wydaniach. Tematem artykułu jest wiersz Ranny, którego zachowało się kilka wersji, a który wszedł do pierwszego tomu poetyckiego Niepokój (1947). Przedmiotem opisu są cztery pierwsze wersje wiersza – jego ewolucja, począwszy od rękopisu zachowanego w archiwum brata pisarza (Stanisława Różewicza), poprzez dwa maszynopisy zachowane w Archiwum czasopisma „Odrodzenie” po pierwodruk z tegoż pisma. Zmiany wprowadzane przez poetę, który w swych działaniach okazuje się wiernym uczniem awangardy, zmierzają do realizacji idei jego mistrza Juliana Przybosia: minimum słów, maksimum treści.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Marzena Woźniak-Łabieniec - Ph.D. hab., Professor of University of Lodz, University of Lodz, Chair of Polish Literature of the 20th and 21st Century, ul. Pomorska 171/173, 90-236 Łódź

Marzena Woźniak-Łabieniec, dr hab., prof. UŁ, historyk literatury polskiej, zajmuje się przede wszystkim problematyką związaną z cenzurą PRL i wpływem systemowej kontroli publikacji na życie literackie, a także liryką dwudziestowieczną i najnowszą, zwłaszcza pod kątem jej związków z klasycyzmem i szeroko rozumianą tradycją. Autorka m.in. książek: Obecny nieobecny. Krajowa recepcja Czesława Miłosza w krytyce literackiej lat pięćdziesiątych w świetle dokumentów cenzury (Łódź 2012), Klasyk i metafizyka. O twórczości Jarosława Marka Rymkiewicza (Kraków 2002) oraz kilkudziesięciu artykułów o poezji XX i XXI wieku, przede wszystkim w kontekście związków z neoklasycyzmem i tradycją (m. in. o Leśmianie, J.M. Rymkiewiczu, Cz. Miłoszu, Z. Herbercie, W. Szymborskiej oraz poezji po 1990 roku). Współredagowała kilka książek historycznoliterackich, m.in. dwa tomy szkiców Twórczość Zbigniewa Herberta (Kraków 2001) i Dlaczego Herbert. Wiersze, komentarze, interpretacje (WUŁ, Łódź 2004) oraz zbiór „Lancetem, a nie maczugą”. Cenzura wobec literatury i jej twórców w latach 1945–1965 (IBL, Warszawa 2012). Przewodniczy Komisji Badań Genetycznych i Dokumentacyjnych nad Literaturą przy Łódzkim Oddziale PAN.

Bibliografia

Drzewucki Janusz, “Opis wiersza ‘Opis wiersza’ Tadeusza Różewicza”, Twórczość 2016, issue 10, pp. 97–103.
Google Scholar

Jaworski Stanisław, Piszę, więc jestem. O procesie twórczym w literaturze, Universitas, Krakow 1993.
Google Scholar

Kruszewski Wojciech, “‘Niepokój’ Tadeusza Różewicza. Notatki do historii projektu artystycznego”, in: Ewangelia odrzuconego. Szkice w 90. Rocznicę urodzin Tadeusza Różewicza, J.M. Ruszar (ed.), Wydawnictwo Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2011, pp. 39–54.
Google Scholar

Kruszewski Wojciech, Rękopisy i formy, Wydawnictwo KUL, Lublin 2010.
Google Scholar

Natanson Jacek, Tygodnik Odrodzenie (1944–1950), PWN, Warsaw 1987.
Google Scholar

Przekraczanie granic. O twórczości Tadeusza Różewicza, Wojciech Browarny, Joanna Orska, Adam Poprawa (eds.), Universitas, Krakow 2007.
Google Scholar

Różewicz Tadeusz, Margines, ale…, Biuro Literackie, Wrocław 2010.
Google Scholar

Różewicz Tadeusz, Niepokój, Ossolineum, Wrocław 1980.
Google Scholar

Różewicz Tadeusz, Niepokój. Wybór wierszy, PIW, Warsaw 1963.
Google Scholar

Różewicz Tadeusz, “Tożsamość (wspomnienie o Karolu Kuryluku)”, in: Różewicz Tadeusz, Proza 2, Wydawnictwo Literackie, Krakow 1990, pp. 70–82.
Google Scholar

Skrendo Andrzej, “Nota edytorska”, in: T. Różewicz, Wybór poezji, BN, Wrocław 2016.
Google Scholar

Szymański Wiesław Paweł, „Odrodzenie” i „Twórczość” w Krakowie (1945–1950), Ossolineum, Wrocław 1981.
Google Scholar

Wbrew sobie. Rozmowy z Tadeuszem Różewiczem, Jan Stolarczyk (ed.), Biuro Literackie, Wrocław 2011.
Google Scholar