Lager – literature – zones of silence
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.46.03Słowa kluczowe:
Lager, Polish lager prose, zones of silenceAbstrakt
The article reconstructs the most important issues on the map of Polish lager prose, those that are ignored, inconvenient for readers or authors, and sometimes for both. The author of the essay also presents the zones of silence that resulted not from the threat of violation of social taboos and political prohibitions, but from the negligence of researchers. They characterize the most important tasks faced by scholars of Polish lager prose.
Pobrania
Bibliografia
Agamben Giorgio, Co zostaje z Auschwitz. Archiwum i świadek (Homo sacer III), trans. S. Królak, Sic!, Warsaw 2008.
Google Scholar
Agamben Giorgio, Homo sacer. Suwerenna władza i nagie życie, trans. S. Królak, Prószyński i S-ka, Warsaw 2008.
Google Scholar
Ankersmit Frank, “Pamiętając Holocaust: żałoba i melancholia”, trans. E. Domańska, in: ibid., Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii, Universitas, Krakow 2004,pp. 403–426.
Google Scholar
Ben-Naftali Oma, Tuval Yogev, “Punishing international crimes committed by the persecuted. The kapo trials in Israel (1950s-1960s)”, Journal of International Criminal Justice 2006 (March), pp. 128–178.
Google Scholar
Besançon Alain, Przekleństwo wieku. O komunizmie, narodowym socjalizmie i jedyności Zagłady, trans. J. Guze, Czytelnik, Warsaw 2000.
Google Scholar
Bojarska Katarzyna, “Sztuka, która krzywdzi? Granice gestu krytycznego wobec bolesnej pamięci (a cenzura)”, Konteksty 2013, issue 3, p. 116–124.
Google Scholar
Bojarska Katarzyna, Wydarzenia po Wydarzeniu. Białoszewski – Richter – Spiegelman, IBL PAN, Warsaw 2012.
Google Scholar
Borowski Tadeusz, “Muzyka w Herzenburgu” in: ibid., Proza 2, S. Buryła (ed.), Wydawnictwo Literackie, Krakow 2004, p. 224–247.
Google Scholar
Borwicz Michał Maksymilian, Uniwersytet zbirów, Centralna Żydowska Komisja Historyczna, Krakow 1946.
Google Scholar
Brot Rivka, “The Gray Zone of Collaboration and the Israeli Courtroom”, in: Jewish Honor Courts: Revenge, Retribution, and Reconciliation in Europe and Israel after the Holocaust, JockuschLaura, Finder N. Gabriel (eds.), Wayne State University Press 2015, pp. 327–360.
Google Scholar
Browning R. Christopher, Pamięć przetrwania. Nazistowski obóz pracy oczami więźniów, trans. H. Postuła-Lewicka, Czarne, Wołowiec 2013.
Google Scholar
Brycht Andrzej, “Wycieczka: Auschwitz – Birkenau” in: ibid., Dancing w kwaterze Hitlera, PAX, Warsaw 1967, pp. 5–78.
Google Scholar
Brycht Andrzej, “Zmienna ogniskowa” in: ibid., Opowieści z tranzytu, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1986.
Google Scholar
Budrowska Kamila, Literatura i pisarze wobec cenzury PRL 1948–1958, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, Białystok 2009.
Google Scholar
Buryła Sławomir, Tematy (nie)opisane, Universitas, Krakow 2013.
Google Scholar
Buryła Sławomir, Wokół Zagłady. Szkice o literaturze Holocaustu, Universitas, Krakow 2016.
Google Scholar
Burzyńska R. Anna, “Wobec historii” in: ibid., Maska twarzy. Twórczość dramatyczna Stanisława Grochowiaka, Księgarnia Akademicka, Krakow 2011, pp. 229–278.
Google Scholar
Buser Verena, “Karl Demerer – przywódca elity obozowej w Blechhammer” in: Elity i przedstawiciele społeczności żydowskiej podczas II wojny światowej (1939–1945), M. Grądzka-Rejakand A. Namysło (eds.) (being printed).
Google Scholar
Chamayou Grégoire, Podłe ciała. Eksperymenty na ludziach w XVIII i XIX wieku, trans. J. Bodzińska, K.Thiel-Jańczuk, Słowo/Obraz terytoria, Gdańsk 2012.
Google Scholar
Chmielewska Katarzyna, “Mamy bombę i nie zawahamy się jej zakopać”, in: Zagłada w „Medalionach”. Tekst i konteksty, T. Żukowski (ed.), IBL PAN, Warsaw 2016, pp. 93–124.
Google Scholar
Chruścielski Piotr, “Ze Stutthofu do Stutthofu. Studium przypadku Paula W.”, «mieszkańca gminy Stutthof, więźnia nr 97431»”, Zeszyty Muzeum Stutthof 2016, issue 4, pp. 31–59.
Google Scholar
Connell Raewyn W.. Gender and Power Society, the Person, and Sexual Politics, Allen & Unwin, Stanford 1987.
Google Scholar
Connerton Paul, “Pamięć społeczna” in: ibid., Jak społeczeństwa pamiętają, trans. M. Napiórkowski, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warsaw 2012.
Google Scholar
Czaja Dariusz, Lekcje ciemności, Czarne, Wołowiec 2009.
Google Scholar
Czerski Alexander, Nieśmiertelni. Powieść, Wydawnictwo Massadah, Tel Aviv 1964.
Google Scholar
Dauksza Agnieszka, “Przenajświętsza Materia. O kolekcjonerstwie i zbieractwie w pisarstwie Kornela Filipowicza”, Teksty Drugie 2012, issue 4, pp. 267–282.
Google Scholar
Drewnowski Tadeusz, “Prowokacje B.”, Miesięcznik Literacki 1966, issue 3, pp. 51–54.
Google Scholar
Filipkowski Piotr, Historia mówiona i wojna. Doświadczenie obozu koncentracyjnego w perspektywie narracji biograficznych, Funna, Wrocław 2010.
Google Scholar
Filipkowski Piotr, “O (nie)możliwym nonkonformizmie w instytucji totalnej. Od doświadczenia obozowego do teorii socjologicznej (i z powrotem)”, Stan Rzeczy 2015, issue 2, p. 97–126.
Google Scholar
Gajewska Agnieszka, “Zagłada w kosmosie” in: tejże, Zagłada i gwiazdy. Przeszłość w prozie Stanisława Lema, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2016, pp. 165–214.
Google Scholar
Gładysz Antoni, Obóz śmierci, Wydawnictwo Łódzkie, Łódź 1962.
Google Scholar
Górnicki Gerard, “Ucieczka z Himmelkommando”, in: ibid., Portret kota, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1961, pp. 93–107.
Google Scholar
Gross Tomasz Jan, Złote żniwa. Rzecz o tym, co się działo na obrzeżach zagłady Żydów, Znak, Krakow 2011.
Google Scholar
Heger Heinz, Mężczyźni z różowym trójkątem. Świadectwo homoseksualnego więźnia obozu koncentracyjnego z lat 1939–1945, trans. A. Roseau, ŻIH, Warsaw 2016.
Google Scholar
Jagoda Zenon, Kłodziński Stanisław, Masłowski Jan, Oświęcim nieznany, Wydawnictwo Literackie, Krakow 1981.
Google Scholar
Janion Maria, “Zagadka Zofii Kossak-Szczuckiej” in: Porzucić etyczną arogancję. Ku reinterpretacji podstawowych pojęć humanistyki w świetle wydarzenia Szoa, B. Polak, T. Polak (eds.),Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011, pp. 55–70.
Google Scholar
Januszkiewicz Michał, Horyzonty nihilizmu. Gombrowicz – Borowski – Różewicz, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2009.
Google Scholar
Justa Krystyna, Z bagna i kamieni, „Książka” Spółdzielnia Wydawnicza, Warsaw 1948.
Google Scholar
Kamiński Andrzej Józef, Koszmar niewolnictwa, Obozy koncentracyjne od 1896 do dziś. Analiza, trans. H. Zarychta and the author, Przedświt, Warsaw 1990.
Google Scholar
Karwowska Bożena, “Womens Luxury Items in Concetration Camps” in: Women and the Holocaust New Perspectives and Challenges, A. Petö, L. Hecht, K. Krasuska (eds.), IBL PAN, Warsaw2015, pp. 64–76.
Google Scholar
Karwowska Bożena, Introduction to: Ciało. Seksualność. Obozy zagłady, Universitas, Krakow 2009, pp. 5–13.
Google Scholar
Kaźmierczak Marek, Auschwitz w Internecie. Przedstawienia Holokaustu w kulturze popularnej, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2012.
Google Scholar
Kępiński Antoni, Rytm życia, Wydawnictwo Literackie, Krakow 1994.
Google Scholar
Kompisch Kathrin, Sprawczynie, trans. S. Kupisz, N. Badiyan-Siekierzyska, Prószyński i S-ka, Warsaw 2012.
Google Scholar
Kossak Zofia, Z otchłani. Wspomnienia z lagru, Wydawnictwo Księgarni Wł. Nagłowskiego, Częstochowa–Warsaw 1946.
Google Scholar
Kowalczyk Izabela, Podróż w przeszłość. Interpretacje najnowszej historii w polskiej sztuce krytycznej, SWPS, Warsaw 2010.
Google Scholar
Krupa Bartłomiej, Wspomnienia obozowe jako specyficzna odmiana pisarstwa historycznego, Universitas, Krakow 2006.
Google Scholar
Krupiński Piotr, Ciało, historia, kultura. Pisarstwo Mariana Pankowskiego i Leo Lipskiego wobec tabu, Wydawnictwo Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2011.
Google Scholar
Krupiński Piotr, „Dlaczego gęsi krzyczały”? Zwierzęta i Zagłada w literaturze polskiej XX i XXI wieku, IBL PAN, Warsaw 2016.
Google Scholar
Krzyżanowski R. Jerzy, “O pisarstwie A. B.”, Kultura (Paris) 1967, issue 3, pp. 135–138.
Google Scholar
Kucia Marek, Auschwitz jako fakt społeczny. Historia, współczesność i świadomość społeczna KL Auschwitz w Polsce, Universitas, Krakow 2005.
Google Scholar
Kulesza Dariusz, “Ciało ludzkie w polskiej literaturze obozowej” in: ibid., W poszukiwaniu istoty rzeczy. Studia i portrety, Wydawnictwo Alter Studio, Białystok 2015, pp. 137–151.
Google Scholar
Kulesza Dariusz, Dwie prawdy. Zofia Kossak i Tadeusz Borowski wobec obrazu wojny w polskiej prozie lat 1944–1948, Trans Humana, Białystok 2006.
Google Scholar
Kummer Kazimierz, “Bal” in: ibid., Namiętności, Wydawnictwo Morskie, Gdańsk–Bydgoszcz 1972.
Google Scholar
Kuwałek Robert, Obóz zagłady w Bełżcu, Państwowe Muzeum na Majdanku, Lublin 2010.
Google Scholar
Langer L. Lawrence, Świadectwa Zagłady w rumowisku pamięci, trans. M. Szuster, ŻIH, Warsaw 2015.
Google Scholar
Levi Primo, Pogrążeni i ocaleni, trans. S. Kasprzysiak, Wydawnictwo Literackie, Krakow 2007.
Google Scholar
Liszka Katarzyna, “Agamben. Czy możliwe jest «wyjście z obozu»?” in: ibid., Etyka i pamięć o Zagładzie, IBL PAN, Warsaw 2016, pp. 86–119.
Google Scholar
Łysak Tomasz, “Formatowanie świadectwa” in: ibid., Od kroniki do filmu postraumatycznego – filmy dokumentalne o Zagładzie, IBL PAN, Warsaw 2016.
Google Scholar
Majchrowski Zbigniew, “«Po co to całe okrucieństwo»?” in: I. Iredyński, Kreacja. Dramaty, IBL PAN, Warsaw 2014, pp. 7–30.
Google Scholar
Mikołajek Tadeusz, “Dom” in: ibid., Ślepe gwiazdy, Ossolineum, Wrocław 1976, pp. 712–728.
Google Scholar
Mizerkiewicz Tomasz, “Doświadczenie i komizm – o literaturze wojenno-okupacyjnej” in: ibid., Nić śmiesznego. Studia o komizmie o literaturze polskiej XX i XIX wieku, Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2007, pp. 103–135.
Google Scholar
Mojsak Kajetan, Groteska w polskiej prozie narracyjnej 1945–1968, IBL PAN, Warsaw 2014.
Google Scholar
Morawiec Arkadiusz, Literatura w lagrze, lager w literaturze. Fakt – temat – metafora, Wydawnictwo Akademii Humanistyczno-Ekonomicznej, Łódź 2009.
Google Scholar
Niziołek Grzegorz, Polski teatr Zagłady, Krytyka Polityczna, Warsaw 2013.
Google Scholar
Odojewski Włodzimierz, “Syzyf, czyli bliski bogom” in: ibid., Kwarantanna, Czytelnik, Warsaw 2009.
Google Scholar
Orzeł Wargskog Olga, “Granice godności. Granice literatury” in: Porzucić etyczną arogancję. Ku reinterpretacji podstawowych pojęć humanistyki w świetle wydarzenia Szoa, B. A. Polak,T. Polak (eds.), Wydawnictwo Naukowe UAM, Poznań 2011, pp. 31–54.
Google Scholar
Ostrowska Joanna, Afterword to: Mężczyźni z różowym trójkątem. Świadectwo homoseksualnego więźnia obozu koncentracyjnego z lat 1939–1945, trans. A. Roseau, ŻIH, Warsaw 2016,pp. 130–149.
Google Scholar
Ostrowska Joanna, “Zapomniane ofiary nazizmu – figura prostytutki obozowej i jej wyparcie w dyskursie poholokaustowym” in: Auschwitz i Holokaust. Dylematy i wyzwania polskiej edukacji, P. Trojański (ed.), Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau, Oświęcim 2008, pp. 285–292.
Google Scholar
Ostrowski Marek, Literatura obozowa w jej funkcji „oral history” a propaganda PRL, Primum Verbum, Łódź 2013, pp. 195–198.
Google Scholar
Piętka Bohdan, “Więźniowie z różowym trójkątem w KL Auschwitz”, Dzieje Najnowsze 2014, issue 2, pp. 25–53.
Google Scholar
Prenninger Alexander, Zapomniane ofiary: „Kryminaliści“ i „asocjalni“ więźniowie w społeczności obozu w Mauthausen. Materials from a conference entitled Nazi German Concentration Camps.New research projects and challenges in Poland and Austria. Vienna, 26–27 September 2016.
Google Scholar
Ratajczak Józef, “Cień trwa, cień drzew” in: ibid., Trawa. Opowiadania, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1971, pp. 166–191.
Google Scholar
Rosenbaum Ron, Wyjaśnianie Hitlera. W poszukiwaniu źródeł zła, trans. A. Siewior-Kuś, Prószyński i S-ka, Warsaw 2001.
Google Scholar
Rosenfeld H. Alvin, Kres Holokaustu, trans. R. Czekalska, A. Kuczkiewicz-Fraś, Księgarnia Akademicka, Krakow 2015.
Google Scholar
Rusiniak Martyna, Obóz zagłady Treblinka II w pamięci społecznej, Neriton, Warszawa 2008
Google Scholar
Ruszkowska Sonia, Każdemu własna śmierć. O przywracaniu podmiotowości ofiarom Zagłady, IBL PAN, Warsaw 2014.
Google Scholar
Sereny Gitta, W stronę ciemności. Rozmowy z komendantem Treblinki, trans. J. K. Milencki, Cyklady, Warsaw 2002.
Google Scholar
Shallcross Bożena, Rzeczy i Zagłada, Universitas, Krakow 2010.
Google Scholar
Stöcker-Sobelman Joanna, Kobiety Holokaustu. Feministyczna perspektywa w badaniach nad Shoah. Kazus KL Auschwitz-Birkenau, Trio, Warsaw 2012.
Google Scholar
Szmaglewska Seweryna, Dymy nad Birkenau, Spółdzielnia Wydawnicza Czytelnik, Warsaw 1946.
Google Scholar
Theweleit Klaus, Męskie fantazje, trans. M. Falkowski, M. Herer, PWN, Warsaw 2015.
Google Scholar
Thompson Paul, “Głos przeszłości. Historia mówiona”, trans. M. Kierzkowski in: Teoria wiedzy o przeszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia, Opowiadania, Wydawnictwo Poznańskie,Poznań 2010, pp. 281–294.
Google Scholar
Tkaczuk J. Wacław, “Inicjacja”, Więź 1967, issue 4, pp. 116–120.
Google Scholar
Tomkiewicz Monika, Semków Piotr, Profesor Rudolf Spanner 1895–1960. Naukowiec w III Rzeszy, Wydawnictwo Róża Wiatrów, Gdynia 2010.
Google Scholar
Tonini Carla, Czas nienawiści i czas troski. Zofia Kossak-Szczucka – antysemitka, która ratowała Żydów, trans. T. and W. Jekiel, ŻIH, Warsaw 2007.
Google Scholar
Ubertowska Aleksandra, Holokaust. Auto(tanto)grafie, IBL PAN, Warzaw 2014.
Google Scholar
Welzer Harald, Sprawcy. Dlaczego zwykli ludzie dokonują masowych mordów, trans. M. Kurowska, Scholar, Warsaw 2010.
Google Scholar
Werner Andrzej, Zwyczajna apokalipsa. Tadeusz Borowski i jego wizja świata obozów, 2nd edition, Czytelnik, Warsaw 1981.
Google Scholar
Weseli Agnieszka, “Homoseksualiści i homoseksualizm w KL Auschwitz-Birkenau w świetle «oświadczeń» byłych więźniów obozu”, Przegląd Historyczny 2007, issue, pp. 425–435.
Google Scholar
Wesołowska Danuta, Słowa z piekła rodem. Lagerszpracha, Impuls, Krakow 1996.
Google Scholar
Wolski Paweł, Tadeusz Borowski – Primo Levi. Paralela. Prze-pisywanie literatury Holocaustu, IBL PAN, Warsaw 2013.
Google Scholar
Wóycicka Zofia, Przerwana żałoba. Polskie spory wokół pamięci nazistowskich obozów koncentracyjnych i zagłady 1944–1950, Trio, Warsaw 2009.
Google Scholar
Wygodzki Stanisław, “Przywitanie wolności” in: ibid., W deszczu, PIW, Warsaw 1962.
Google Scholar
Zrozumieć Zagładę. Społeczna psychologia Holokaustu, L. S. Newman, R. Erber (eds.), trans. M. Budziszewska, A. Czarna, E. Dryll, A. Wójcik, PWN, Warsaw 2009.
Google Scholar
