Intellectual limitation of freedom? The issues of libertas in the nationalistic reception of Italian fascism in the Second Polish Republic (based on the examples of journalistic publications)
DOI:
https://doi.org/10.18778/1505-9057.45.03Słowa kluczowe:
fascism, nationalism, ideology, freedom, interwar periodAbstrakt
The limiting of personal freedom in interwar Italy resulted directly from the fascist approach to the state-individual relationship. The idea of leaving the citizens the broadest individual freedom, and limiting state law activities to the minimum was completely alien to fascist ideologies. The goal of the article was to consider how the problem of freedom in a fascist state was treated by right-wing supporters of that ideology in Poland. For the analysis, I use, e.g. the journalism of W. Jabłonkowski (Amica Italia), R. Rybarski (articles published in Myśl Narodowa), A. Łaszowski (Analiza łez krokodylich), K. Zbyszewski (a column series Ryżową szczotką), A. Nowaczyński (Sempre avanti), J. Waldorff (Sztuka pod dyktaturą), and F. Goetel (Pod znakiem faszyzmu). As the interpretative context, I also used the poetry of A.M. Swinarski, and a play by Nowaczyński entitled Cezar i człowiek.
Pobrania
Bibliografia
Amica Italia. Polscy prawnicy wobec włoskiego faszyzmu 1922–1939. Wybór pism, Maciej Marszał (ed.), Księgarnia Akademicka, Krakow 2004.
Google Scholar
As [Antoni Słonimski], “Sztuki o Koperniku i Villonie”, Wiadomości Literackie 1937, issue 26, p. 5.
Google Scholar
Bednarczuk Monika, “Metafory faszyzmu (o polskich konceptualizacjach włoskiej doktryny)”, Przegląd Humanistyczny 2011, issue 1, pp. 17–31.
Google Scholar
Berlin Isaiah, Dwie koncepcje wolności i inne eseje, J. Jedlicki (ed.), trans. H. Bartosiewicz et al., Res Publica, Warsaw 1991.
Google Scholar
Borejsza Jerzy Wojciech, Mussolini był pierwszy…, Czytelnik, Warsaw 1989.
Google Scholar
Borejsza Jerzy Wojciech, Rzym a wspólnota faszystowska, Książka i Wiedza, Warsaw 1981.
Google Scholar
Doktryny polityczne XIX i XX wieku, K. Chojnicka i W. Kozub-Ciembroniewicz (eds.), Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Krakow 2000.
Google Scholar
Domagalska Małgorzata, Antysemityzm dla inteligencji? Kwestia żydowska w publicystyce Adolfa Nowaczyńskiego na łamach „Myśli Narodowej” (1921–1934) i „Prosto z mostu” (1935–1939) (na tle porównawczym), Żydowski Instytut Historyczny, Warsaw 2004.
Google Scholar
Gentile Emilio, Początki ideologii faszystowskiej (1918–1925), trans. Tomasz Wituch, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warsaw 2011.
Google Scholar
Grott Bogumił, Dylematy polskiego nacjonalizmu. Powrót do tradycji czy przebudowa narodowego ducha, Wydawnictwo Von Borowiecky, Warsaw 2014.
Google Scholar
Grott Olgierd, Faszyści i narodowi socjaliści w Polsce, Zakład Wydawniczy Nomos, Krakow 2007.
Google Scholar
Eatwell Roger, Faszyzm. Historia, trans. Tomasz Oljasz, Dom Wydawniczy Rebis, Poznan 1999.
Google Scholar
Estetyka dyskursu nacjonalistycznego w Polsce 1926–1939, U. Schmid (ed.), Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warsaw 2014.
Google Scholar
Eysymont Henryk, “O ideał ustroju. Polemika z powodu artykułu ‘Monarchia czy państwo narodowe’”, Myśl Narodowa 1936, issue 19, pp. 291–292.
Google Scholar
Faszyzm, in: Encyklopedia białych plam, t. 6, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2001, pp. 61–122.
Google Scholar
Frycz Karol Stefan, “Na widowni”, Myśl Narodowa 1939, issue 18, pp. 265–266.
Google Scholar
Goetel Ferdynand, Dzieła wybrane, t. 5: Pisma polityczne. „Pod znakiem faszyzmu” oraz szkice rozproszone 1921–1955, Maciej Urbanowski (ed.), Wydawnictwo Arcana, Krakow 2006.
Google Scholar
Jabłonowski Władysław, Amica Italia. Rzecz o faszyzmie. Wrażenia i rozważania, Księgarnia Świętego Wojciecha, Poznan 1926.
Google Scholar
Jabłonowski Władysław, “Italia żyjąca”, Myśl Narodowa 1937, issue 19, pp. 292–294.
Google Scholar
Jesionowski Alfred, “Zbrojenie kulturalne Italii”, Prosto z mostu 1938, issue 10, p. 7.
Google Scholar
Korolec Jan, “Czy słowo zaklęcia będzie wypowiedziane po polsku”, Prosto z mostu 1935, issue 3, p. 4.
Google Scholar
Kotowski Albert S., Narodowa Demokracja wobec nazizmu i Trzeciej Rzeszy, Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2007.
Google Scholar
Kozub-Ciembroniewicz Wiesław, Doktryna i system władzy Włoch faszystowskich na tle porównawczym, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Krakow 2010.
Google Scholar
Kwiatkowski Jerzy, Dwudziestolecie międzywojenne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warsaw 2000.
Google Scholar
Lew Anna, “Fascynacja czy akceptacja? Włoski faszyzm w poglądach Władysława Jabłonkowskiego”, in: Narodowa Demokracja XIX–XXI wiek. Dzieje ruchu politycznego, t. 1: Koncepcje – ludzie, Tomasz Sikorski, Adam Wątor (eds.), Wydawnictwo Adam Marszałek, Toruń 2012.
Google Scholar
Łaszowski Alfred, “Analiza łez krokodylich”, Prosto z mostu 1937, issue 47, p. 2.
Google Scholar
Łuczycki Zdzisław, Jak ja wyobrażam sobie faszyzm polski, Drukarnia „Ziemiańska”, Lublin 1926.
Google Scholar
Marszał Maciej, “Polskie elity wobec włoskiego faszyzmu 1922–1939”, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G, Ius 2011, issue 58, pp. 121–137.
Google Scholar
Meller Arkadiusz, “‘Sztuka pod dyktaturą’ Jerzego Waldorffa – szkic o relacjach między faszyzmem a kulturą na przykładzie Włoch Benito Mussoliniego”, Historia i Polityka 2009/2010, issue 2/3, pp. 105–121; Akademicka Platforma Czasopism [online:] http://apcz.pl/czasopisma/index.php/HiP/article/view/HiP.2010.007/1357 (accessed on: 10.02.2016).
Google Scholar
Nowaczyński Alfred, Cezar i człowiek, Gebethner i Wolff, Warsaw 1937.
Google Scholar
Nowaczyński Alfred, “Ofensywa. Caliban zabił Ariela”, Myśl Narodowa 1930, issue 45, p. 715.
Google Scholar
Nowaczyński Alfred, “Ofensywa. Sempre Avanti”, Prosto z mostu 1939, issue 10, p. 8.
Google Scholar
Peretiakowicz Alfred, Państwo faszystowskie: bilans rządów pięcioletnich, Dom Książki Polskiej, Warsaw 1927.
Google Scholar
Piasecki Stanisław, “Trzy morza a nie jedno”, Prosto z mostu 1939, issue 27, p. 1.
Google Scholar
Piestrzyński Ryszard, “Państwo absolutystyczne i jego zwyrodnienie”, Myśl Narodowa 1933, issue 13, 161–163.
Google Scholar
Podemski Piotr, Giovinezza. Młodzież i mit młodości w faszystowskich Włoszech, Wydawnictwo DiG, Warsaw 2010.
Google Scholar
Rembieliński Jan, “Na widowni”, Myśl Narodowa 1934, issue 1, pp. 10–11.
Google Scholar
Rudnicki Szymon, Obóz Narodowo-Radykalny. Geneza i działalność, Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warsaw 1985.
Google Scholar
Rybarski Roman, “Polityka gospodarcza faszyzmu”, Gazeta Warszawska Poranna 1926, issue 190.
Google Scholar
Reprint: Amica Italia. Polscy prawnicy wobec włoskiego faszyzmu 1922–1939. Wybór pism, M. Marszał (ed.), Księgarnia Akademicka, Cracow 2004, pp. 51–58.
Google Scholar
Rybarski Roman, “O dyktaturach”, Myśl Narodowa 1927, issue 21, 381–382.
Google Scholar
Rybarski Roman, “O państwie policyjnym”, Myśl Narodowa 1933, issue 20, 273–275.
Google Scholar
Sondel-Cedarmas Joanna, Nacjonalizm włoski. Geneza i ewolucja doktryny politycznej (1896–1923), Księgarnia Akademicka, Krakow 2013.
Google Scholar
Swinarski Artur Maria, Eja! Eja! Alala!, Instytut Wydawniczy „Arena”, Warsaw 1926.
Google Scholar
Urbanek Mariusz, Waldorff. Ostatni baron Peerelu, Wydawnictwo Iskry, Warsaw 2008.
Google Scholar
Urbanowski Maciej, Oczyszczenie: szkice o literaturze polskiej XX wieku, Wydawnictwo Arcana, Krakow 2002.
Google Scholar
Urbanowski Maciej, Od Brzozowskiego do Herberta. Studia o ideach literatury polskiej XX wieku, Wydawnictwo LTW, Warsaw 2013.
Google Scholar
Waldorff Jerzy, “Sztuka pod dyktaturą. Architektura”, Prosto z mostu 1938, issue 8, p. 2.
Google Scholar
Waldorff Jerzy, “Sztuka pod dyktaturą. Caffe Greco”, Prosto z mostu 1938, issue 14, p. 2.
Google Scholar
Waldorff Jerzy, “Sztuka pod dyktaturą. D’Annunzio – Marinetti”, Prosto z mostu 1937, issue 55, p. 3.
Google Scholar
Waldorff Jerzy, “Sztuka pod dyktaturą. Muzyka”, Prosto z mostu 1937, issue 57/58, p. 12.
Google Scholar
Waldorff Jerzy, “Sztuka pod dyktaturą. Rzeźba włoska”, Prosto z mostu 1938, issue 6, p. 3.
Google Scholar
Waldorff Jerzy, “Sztuka pod dyktaturą. Teatr włoski”, Prosto z mostu 1938, issue 17, p. 3.
Google Scholar
Zbyszewski Karol, “Ryżową szczotką. Blok zdrowego sensu”, Prosto z mostu 1938, issue 39, p. 8.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
