„Balladyna”, czyli o próbie karnawalizacji literatury romantycznej

Anna Kurska

doi:10.18778/1505-9057.27.05

Autor

Anna Kurska Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Historii Literatury do 1918 roku

DOI:

https://doi.org/10.18778/1505-9057.27.05

Słowa kluczowe:

Słowacki, drama, carnivalization, Ariostan irony

Abstrakt

The article presents Juliusz Słowacki’s attempts to free Balladyna from the pathos of the patriotic form. The poet achieves this by exploiting and confronting diverse strategies: Shakespearean and Ariostan irony as well as the carnivalization poetics. Not only do they allow Słowacki to expand his artistic freedom, but the drama also breaks free of the cultural shackles of pathos and solemnity. Moreover, these strategies make the drama more appealing owing to laughter which violates the ‘sacred’ status of a Romantic work. In Balladyna, Słowacki offers a carnivalistic formula of ‘play-literature’, challenging the stereotypical notions and expectations of the readership and striving to revolutionize native art. By means of irony and laughter, the poet distances himself from the ideas of Polish Romanticism, creating a new model of a literary work that aesthetically goes beyond the 19^th century.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Bachtin M., Problemy poetyki Dostojewskiego, przekł. N. Modzelewska, Warszawa 1970.
Google Scholar

Bachtin M., Twórczość Franciszka Rabelais’go a kultura ludowa średniowiecza i renesansu, przekł. A. i A. Goreniowie, oprac., wstęp, komentarze i weryfikacja przekładu S. Balbus, Kraków 1975.
Google Scholar

Bizan M., Hertz P., Glosy do „Balladyny”, [w:] J. Słowacki, Balladyna, Warszawa 1959.
Google Scholar

Brach-Czaina J., Szczeliny istnienia, Kraków 1999, s. 189–591.
Google Scholar

Csato E., Szkice o dramatach Słowackiego: „Maria Stuart” – „Balladyna” – „Beatryx Cenci” – „Fantazy”, Warszawa 1960.
Google Scholar

Grochowski P., Śmiech karnawałowy w tradycyjnych inscenizacjach obrzędowych, [w:] Teoria karnawalizacji. Konteksty i interpretacje, pod red. A. Stoffa, A. Skubaczewskiej-Pniewskiej, wyd. 2 popr. i uzup., Toruń 2011, s. 157–180.
Google Scholar

Huizing J., Homo ludens. Zabawa jako źródło kultury, przekł. M. Kurecka, W. Wirpsza, Warszawa 1985.
Google Scholar

Karnawalizacja. Tendencje ludyczne w kulturze współczesnej, red. J. Grad, H. Mamzer, Poznań 2004.
Google Scholar

Kalinowska M., Antymisteryjność „Kordiana”(w kręgu romantycznej ironiczności), [w:] Dramat polski. Interpretacje. Część 1: Od wieku XV do Młodej Polski, pod red. J. Ciechowicza i Z. Majchrowskiego, wstęp i posłowie D. Ratajczakowej, Gdańsk 2001, s. 191–205.
Google Scholar

Kalinowska M., Mowa i milczenie: romantyczne antynomie samotności, Warszawa 1989.
Google Scholar

Krasiński Z., Kilka słów o Juliuszu Słowackim, „Tygodnik Literacki” 1841, nr 21, 22, 23, 24.
Google Scholar

Kubacki W., „Balladyna”, baśń polityczna, [w:] J. Słowacki, Balladyna, oprac. i wstępem poprzedził W. Kubacki, Warszawa 1955, s. 7–225.
Google Scholar

Kurska A., Fragment i całość w dramaturgii Słowackiego, [w:] Słowacki teatralny, red. K. Kurek, Poznań 2006, s. 85–126.
Google Scholar

Libera L., Zraniona iluzja. O „Balladynie” Juliusza Słowackiego i „Kocie w butach” Ludwiga Tiecka, Zielona Góra 2007.
Google Scholar

Ławski J., Teatr śmierci w „Balladynie”. Opanowywanie i ekspresja ironii, [w:] Ironia i mistyka. Doświadczenia graniczne wyobraźni poetyckiej Juliusza Słowackiego, Białystok 2005, s. 350–383.
Google Scholar

Maciejewski J., „Balladyna, czyli „świat przez pryzma przepuszczony”, [w:] Trzy szkice romantyczne. O „Dziadach”, „Balladynie”, Epilogu „Pana Tadeusza”, Poznań 1967, s. 153–199.
Google Scholar

Masłowski M., Koncept roli w dramatach Słowackiego, „Pamiętnik Literacki” 2001, z. 3, s. 65–75.
Google Scholar

Maślanka J., Literatura a dzieje bajeczne, Warszawa 1984.
Google Scholar

Motycka A., Postmodernizm a kryzys kulturowy, [w:] Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów, red. S. Czerniak, A. Szahaj, Warszawa 1996, s. 319–338.
Google Scholar

Nowicka E., O metaforze teatralnej w dramatach Juliusza Słowackiego, [w:] Słowacki teatralny, red. K. Kurek, Poznań 2006, s. 127–152.
Google Scholar

Płaszczewska O., Błazen i błazeństwo w dramacie romantycznym. Studium komparatystyczne, Kraków 2002.
Google Scholar

Na schodach Klio. Jedenaście ćwiczeń z myśli o dramacie historycznym, red. D. Ratajczakowa, I. Kiec, Poznań 1999.
Google Scholar

Rymkiewicz J.M., Aleksander Fredro jest w złym humorze, Warszawa 1982.
Google Scholar

Skuczyński J., Balladyna, czyli „z chłopa król”, „Ruch Literacki” 1987, z. 2, s. 99–110.
Google Scholar

Słowacki J., Balladyna, oprac. M. Inglot, wyd. 5 zmienione, Wrocław 1976, BN I 51.
Google Scholar

Stoff A., W poszukiwaniu aksjologicznego modelu karnawału i karnawalizacji, [w:] Teoria karnawalizacji. Konteksty i interpretacje, red. A. Stoff, A. Skubaczewska-Pniewska, Toruń 2000, s. 69–100.
Google Scholar

Szahaj A., Ponowoczesność – czas karnawału. Postmodernizm – filozofia błazna?, [w:] Postmodernizm a filozofia. Wybór tekstów, red. S. Czerniak, A. Szahaj, Warszawa 1996, s. 381–392.
Google Scholar

Szmydtowa Z., Ariostyczna droga Słowackiego, [w:] Poeci i poetyka, Warszawa 1964, s. 352–387.
Google Scholar

Szturc W., Juliusz Słowacki, „Balladyna”, [w:] Dramat polski. Interpretacje. Część 1: Od wieku XV do Młodej Polski, pod red. J. Ciechowicza i Z. Majchrowskiego, wstęp i posłowie D. Ratajczakowej, Gdańsk 2001, s. 232–254.
Google Scholar

Weintraub W., „Balladyna”, czyli zabawa w Szekspira, „Pamiętnik Literacki” 1970, z. 4, s. 45–89.
Google Scholar

Ziemińska K., „Balladyna” jako „kobieca tragedia” Juliusza Słowackiego, [w:] Problemy tragedii i tragizmu. Studia i szkice, red. H. Krukowska, J. Ławski, Białystok 2005, s. 445–460.
Google Scholar

Ziołowicz A., Dramat i romantyczne „Ja”. Studium podmiotowości w dramaturgii polskiej doby romantyzmu, Kraków 2002.
Google Scholar