„Jedna z najdonioślejszych epok w życiu Żydów”. Kongres Żydów Amerykańskich w Filadelfii (15–18 grudnia 1918 roku)

Dariusz Jeziorny

doi:10.18778/1644-857X.17.02.07

Autor

Dariusz Jeziorny Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Powszechnej Najnowszej https://orcid.org/0000-0002-3724-7213

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.17.02.07

Słowa kluczowe:

Żydzi w USA, Kongres Żydów Amerykańskich, kwestia palestyńska, syjonizm, prawa mniejszości

Abstrakt

Kongres Żydów Amerykańskich jako organizacja mająca na celu reprezentowanie wszystkich Żydów zamieszkujących Stany Zjednoczone zapoczątkował swoją działalność od zjazdu w Filadelfii. W dniach 15–18 grudnia 1918 r. doszło do spotkania 400 delegatów reprezentujących wszystkie żydowskie stronnictwa polityczne i grupy społeczne w USA. Budził on ogromne nadzieje, ponieważ przed Żydami otwierały się nowe możliwości co do rozwiązania kwestii palestyńskiej, głównego projektu syjonistów, a także zagwarantowania równych praw mniejszościom żydowskim w Europie Środkowo-Wschodniej. W artykule została udzielona odpowiedź na pytania o to, jak doszło do zwołania Kongresu Żydów Amerykańskich. Jak ustosunkowały się do niego główne ugrupowania polityczne Żydów w USA? Co było przedmiotem obrad? Jakie decyzje podjęto? A następnie w jaki sposób je zrealizowano i jakie były dalsze losy inicjatywy zapoczątkowanej w Filadelfii? Odpowiedzi na powyższe kwestie pozwolą sformułować wniosek co do tego, jaką wagę miał grudniowy kongres w dziejach Żydów w USA oraz czy wypełnił stawiane przed nim zadania.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Komitet Narodowy Polski, teczka 159. [Archiwum Akt Nowych w Warszawie].
Google Scholar

Papers Relating to the Foreign Relations of the United States. Paris Peace Conference, vol. III, Washington 1943.
Google Scholar

Dmowski R., Polityka polska i odbudowanie państwa, t. II, Warszawa 1989.
Google Scholar

Hankey M., The Supreme Control at the Paris Peace Conference 1919. A Commentary, London 1963.
Google Scholar

„Boston Globe” 1918–1919.
Google Scholar

„Chicago Daily Tribune” 1918–1919.
Google Scholar

„Los Angeles Times” 1918–1919.
Google Scholar

„New York Times” 1918–1919.
Google Scholar

„Washington Post” 1918–1919.
Google Scholar

Best G.D., To Free a People. American Jewish Leaders and the Jewish Problem in Eastern Europe 1890–1914, Westpork 1982.
Google Scholar

Bouffałł B., Ochrona mniejszości w prawie narodów, Warszawa 1928.
Google Scholar

Cohen G., Jews in the Making of America, Boston 1924.
Google Scholar

Daniels J., The Wilson Era. Years of War and After, New York 1946.
Google Scholar

Epstein M., Jewish Labour in USA. An Industrial, Political and Cultural History of Jewish Labour Movement. 1914–1952, vol. II, New York 1969.
Google Scholar

Glazer N., The Jews, [w:] Ethnic Leadership in America, ed. J. Higham, Baltimore–London 1979, s. 19–35.
Google Scholar

Goren A.A., New York Jews and the Quest for Community. The Kehillah Experiment 1908–1922, New York–London 1970.
Google Scholar

Hertzberg A., Hirt-Manheimer A., Żydzi. Istota i charakter narodu, Warszawa 2001.
Google Scholar

Jaworski W., Syjoniści wobec rządu polskiego w okresie międzywojennym, Sosnowiec 2002.
Google Scholar

Jeziorny D., Akcja amerykańskich organizacji żydowskich na rzecz międzynarodowej ochrony praw mniejszości (1918–1919), „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica 59, 1997, s. 5–19.
Google Scholar

Jeziorny D., Londyn wobec ochrony mniejszości żydowskich w Europie Środkowo-Wschodniej (1918–1919), Łódź 2016.
Google Scholar

Kapiszewski A., Stosunki polsko-żydowskie w Stanach Zjednoczonych Ameryki, [w:] Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, red. H. Kubiak, E. Kusielewicz, T. Gromada, Wrocław 1988, s. 609–672.
Google Scholar

Lerski J., Dmowski, Paderewski and American Jews. A Documentary Compilation, „Polin” 1986, s. 95–116.
Google Scholar

Loeffler J., Nationalism without a Nation? On the Invisibility of American Jewish Politics, „The Jewish Quarterly Review” 2015, vol. CV, No. 3, s. 367–398.
Google Scholar

Mason A.T., Brandeis. A Free Man’s Life, New York 1946.
Google Scholar

Parkes J., The Emergence of the Jewish Problem. 1879–1939, London–New York–Toronto 1946.
Google Scholar

Pastusiak L., Prezydenci, wyd. 2, t. II, Warszawa 1989.
Google Scholar

Patek A., Żydzi w drodze do Palestyny 1934–1944, Kraków 2009.
Google Scholar

Pogroms: Anti-Jewish Violence in Modern Russian History, eds J.D. Klier, S. Lambroza, Cambridge 1992.
Google Scholar

Poliakov L., Historia antysemityzmu, t. II, Kraków 2008.
Google Scholar

Polonsky A., Dzieje Żydów w Polsce i Rosji, Warszawa 2014.
Google Scholar

Racial and Cultural Minorities. Analysis of Prejudice and Discrimination, rev. eds G.E. Simpson, J.M. Yinger, New York 1958.
Google Scholar

Riga L., Kennedy J., Tolerant Majorities, Loyal Minorities and „Ethnic Reversals”: Constructing Minority Rights at Versailles 1919, „Nations and Nationalism” 2009, vol. XV, No. 3, s. 461–482.
Google Scholar

Sklare M., The Jewish Community in America, New York 1974.
Google Scholar

Unterman A., Żydzi. Wiara i życie, Łódź 1989.
Google Scholar

https://en.wikipedia.org/wiki/American_Jewish_Congress.
Google Scholar

https://pl.wikipedia.org/wiki/B’nai_B’rith.
Google Scholar