‘Jedne z najdonioślejszych epok w życiu Żydów’. Kongres Żydów Amerykańskich w Filadelfii (15–18 grudnia 1918 roku)
DOI:
https://doi.org/10.18778/1644-857X.17.03.07Słowa kluczowe:
Żydzi w USA, Kongres Żydów Amerykańskich, kwestia palestyńska, syjonizm, prawa mniejszościAbstrakt
Kongres Żydów Amerykańskich jako organizacja mająca na celu reprezentowanie wszystkich Żydów zamieszkujących Stany Zjednoczone zapoczątkował swoją działalność od zjazdu w Filadelfii. W dniach 15–18 grudnia 1918 r. doszło do spotkania 400 delegatów reprezentujących wszystkie żydowskie stronnictwa polityczne i grupy społeczne w USA. Budził on ogromne nadzieje, ponieważ przed Żydami otwierały się nowe możliwości co do rozwiązania kwestii palestyńskiej, głównego projektu syjonistów, a także zagwarantowania równych praw mniejszościom żydowskim w Europie Środkowo-Wschodniej. W artykule została udzielona odpowiedź na pytania o to, jak doszło do zwołania Kongresu Żydów Amerykańskich. Jak ustosunkowały się do niego główne ugrupowania polityczne Żydów w USA? Co było przedmiotem obrad? Jakie decyzje podjęto? A następnie w jaki sposób je zrealizowano i jakie były dalsze losy inicjatywy zapoczątkowanej w Filadelfii? Odpowiedzi na powyższe kwestie pozwolą sformułować wniosek co do tego, jaką wagę miał grudniowy kongres w dziejach Żydów w USA oraz czy wypełnił stawiane przed nim zadania.
Pobrania
Bibliografia
Komitet Narodowy Polski / The Polish National Committee, file 159. [Archiwum Akt Nowych w Warszawie (The Central Archives of Modern Records in Warsaw)].
Google Scholar
Papers Relating to the Foreign Relations of the United States. Paris Peace Conference, vol. III, Washington 1943.
Google Scholar
Dmowski R., Polityka polska i odbudowanie państwa, vol. II, Warsaw 1989.
Google Scholar
Hankey M., The Supreme Control at the Paris Peace Conference 1919. A Commentary, London 1963.
Google Scholar
‘Boston Globe’ 1918–1919.
Google Scholar
‘Chicago Daily Tribune’ 1918–1919.
Google Scholar
‘Los Angeles Times’ 1918–1919.
Google Scholar
‘New York Times’ 1918–1919.
Google Scholar
‘Washington Post’ 1918–1919.
Google Scholar
Best G.D., To Free a People. American Jewish Leaders and the Jewish Problem in Eastern Europe 1890–1914, Westpork 1982.
Google Scholar
Bouffałł B., Ochrona mniejszości w prawie narodów, Warszawa 1928.
Google Scholar
Cohen G., Jews in the Making of America, Boston 1924.
Google Scholar
Daniels J., The Wilson Era. Years of War and After, New York 1946.
Google Scholar
Epstein M., Jewish Labor in USA. An Industrial, Political and Cultural History of Jewish Labor Movement. 1914–1952, vol. II, New York 1969.
Google Scholar
Glazer N., The Jews, [in:] Ethnic Leadership in America, ed. J. Higham, Baltimore–London 1979, pp. 19–35.
Google Scholar
Goren A.A., New York Jews and the Quest for Community. The Kehillah Experiment 1908–1922, New York–London 1970.
Google Scholar
Hertzberg A., Hirt-Manheimer A., Żydzi. Istota i charakter narodu, Warszawa 2001.
Google Scholar
Jaworski W., Syjoniści wobec rządu polskiego w okresie międzywojennym, Sosnowiec 2002.
Google Scholar
Jeziorny D., Akcja amerykańskich organizacji żydowskich na rzecz międzynarodowej ochrony praw mniejszości (1918–1919), ‘Acta Universitatis Lodziensis’, Folia Historica 59, 1997, pp. 5–19.
Google Scholar
Jeziorny D., Londyn wobec ochrony mniejszości żydowskich w Europie Środkowo-Wschodniej (1918–1919), Łódź 2016.
Google Scholar
Kapiszewski A., Stosunki polsko-żydowskie w Stanach Zjednoczonych Ameryki, [in:] Polonia amerykańska. Przeszłość i współczesność, eds H. Kubiak, E. Kusielewicz, T. Gromada, Wrocław 1988, pp. 609–672.
Google Scholar
Lerski J., Dmowski, Paderewski and American Jews. A Documentary Compilation, ‘Polin’ 1986, pp. 95–116.
Google Scholar
Loeffler J., Nationalism without a Nation? On the Invisibility of American Jewish Politics, ‘The Jewish Quarterly Review’ 2015, vol. CV, No. 3, pp. 367–398.
Google Scholar
Mason A.T., Brandeis. A Free Man’s Life, New York 1946.
Google Scholar
Parkes J., The Emergence of the Jewish Problem. 1879–1939, London–New York–Toronto 1946.
Google Scholar
Pastusiak L., Prezydenci, 2nd ed., vol. II, Warszawa 1989.
Google Scholar
Patek A., Żydzi w drodze do Palestyny 1934–1944, Kraków 2009.
Google Scholar
Pogroms: Anti-Jewish Violence in Modern Russian History, eds J.D. Klier, S. Lambroza, Cambridge 1992.
Google Scholar
Poliakov L., Historia antysemityzmu, vol. II, Kraków 2008.
Google Scholar
Polonsky A., Dzieje Żydów w Polsce i Rosji, Warszawa 2014.
Google Scholar
Racial and Cultural Minorities. Analysis of Prejudice and Discrimination, rev. eds G.E. Simpson, J.M. Yinger, New York 1958.
Google Scholar
Riga L., Kennedy J., Tolerant Majorities, Loyal Minorities and ‘Ethnic Reversals’: Constructing Minority Rights at Versailles 1919, ‘Nations and Nationalism’ 2009, vol. XV, No. 3, pp. 461–482.
Google Scholar
Sklare M., The Jewish Community in America, New York 1974.
Google Scholar
Unterman A., Żydzi. Wiara i życie, Łódź 1989.
Google Scholar
https://en.wikipedia.org/wiki/American_Jewish_Congress.
Google Scholar
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.