Instytut Historii Uniwersytetu Łódzkiego w realiach PRL. Wybrane zagadnienia

Krzysztof Lesiakowski

doi:10.18778/1644-857X.18.01.08

Autor

Krzysztof Lesiakowski Uniwersytet Łódzki, Wydział Filozoficzno-Historyczny, Instytut Historii, Katedra Historii Polskii Świata po 1945 roku https://orcid.org/0000-0002-6176-6064

DOI:

https://doi.org/10.18778/1644-857X.18.01.08

Słowa kluczowe:

Uniwersytet Łódzki, Instytut Historii, historycy polscy, studenci w Polsce

Abstrakt

Instytut Historyczny (IH) Uniwersytetu Łódzkiego został utworzony 24 czerwca 1948 r. Pierwsze lata jego działalności przypadły na okres stalinizmu. Kadra i studenci zostali wtedy poddani propagandzie i byli angażowani w różne akcje polityczne, a badaniom i dydaktyce narzucono metodologię marksistowsko-leninowską. Swój sprzeciw wobec tych praktyk studenci IH wyrazili w 1956 r. i dlatego w kolejnych latach nastąpiło wiele korzystnych zmian. Jedną z nich była możliwość wyjazdów pracowników do archiwów i bibliotek w krajach zachodnich. Niestety w 1968 r. Instytut doświadczył wielu politycznych wstrząsów. Następstwem uruchomionej wtedy kampanii antysemickiej było zwolnienie z pracy i wyjazd z Polski czterech pracowników IH. W kolejnych latach funkcjonowanie Instytutu i życie studentów ponownie poddano silnej presji politycznej. Jej wyrazem były np. obowiązkowe praktyki robotnicze dla studentów I roku. Dopiero gdy w 1980 r. powstał Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” w Instytucie sytuacja się zmieniła. Studenci i pracownicy zaczęli walczyć o swoje interesy. Ci pierwsi uczestniczyli nawet w trwającym blisko miesiąc strajku okupacyjnym (styczeń–luty 1981 r.). Po wprowadzeniu stanu wojennego dwóch studentów zostało internowanych, poza tym pracownikom i studentom zabroniono prowadzenia wszelkiej niezależnej działalności. Niektórzy z nich podjęli jednak aktywność w podziemiu. Jawna działalność niezależna została na nowo podjęta dopiero w maju 1988 r. Powstał wtedy w IH samorząd studencki. Studenci i pracownicy włączyli się też w przemiany, które nastąpiły w 1989 r. Jeden z adiunktów został nawet posłem na Sejm (tzw. Sejm kontraktowy).

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Łodzi [APŁ], Komitet Łódzki Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej [KŁ PZPR] 1435.
Google Scholar

Archiwum Państwowe w Łodzi [APŁ], Komitet Uczelniany Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej [KU PZPR] 62, 92.
Google Scholar

Archiwum Uniwersytetu Łódzkiego [AUŁ], Akta osobowe 4186, 4203.
Google Scholar

Archiwum Uniwersytetu Łódzkiego [AUŁ], Dział Nauczania 187.
Google Scholar

Archiwum Uniwersytetu Łódzkiego [AUŁ], Dział Nauki 231.
Google Scholar

Archiwum Uniwersytetu Łódzkiego [AUŁ], Wydział Filozoficzno-Historyczny 707, 739, 761, 765, 768.
Google Scholar

Archiwum Uniwersytetu Łódzkiego [AUŁ], Wydział Humanistyczny 3.
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Łodzi [AIPN Łd], Ld 0040/1345, Ld 0050/76, t. 3, Ld 0081/1, Ld 0081/10, Ld 00324/1, Ld 0255/1, Ld 0255/4, 0255/6, Ld 02255/4, 0313/12, Ld 047/551, Pf 10/51, Pf 10/52, Pf 10/310, Pf 10/525, Pf 10/706/1, Pf 10/737, Pf 10/807, 10/836, Pf 13/440, t. V.
Google Scholar

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie – Biuro Udostępniania [AIPN BU], 00169/79/2, 0248/257/7.
Google Scholar

Katedra Historii Polski i Świata po 1945 r. – Uniwersytet Łódzki [KHPŚ UŁ], Materiały nieopracowane.
Google Scholar

Banaś K., Gawryszczak M., Lesiakowski K., Strajk studencki w Łodzi styczeń–luty 1981 r. Okruchy pamięci, zapisy źródłowe, ikonografia, Łódź–Warszawa 2016.
Google Scholar

Bąkowicz S., Mój uniwersytet. Wspomnienia byłego studenta, Łódź 2008.
Google Scholar

Marzec ’68 w Łodzi, red. S.M. Nowinowski, Łódź 2010.
Google Scholar

Materiały na konferencję Zespołu Partyjnego Komitetu Nauk Historycznych PAN w Instytucie Historii UŁ, Łódź 1974.
Google Scholar

Śreniowska K., Moje życie, red. R. Stobiecki, J. Kolbuszewska, Łódź 2018.
Google Scholar

Michalak H., W sprawie programu PPS – artykuł dyskusyjny, „Robotnik” 1989, nr 4, s. 2.
Google Scholar

Banasiak S., Ewolucja struktur organizacyjnych, rozwój kadry oraz bazy materialnej instytutu, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica 31, 1988, s. 3–19.
Google Scholar

Banasiak S., Z dziejów Instytutu Historii, [w:] Uniwersytet Łódzki. Informator Instytutu Historii, Łódź 1998, s. 6–18.
Google Scholar

Eisler J., Polski rok 1968, Warszawa 2006.
Google Scholar

Kita J., Stobiecki R., Słownik biograficzny historyków łódzkich, Łódź 2000.
Google Scholar

Lesiakowski K., Łódź, [w:] Oblicza Marca 1968, red. K. Rokicki, S. Stępień, Warszawa 2004, s. 165–185.217
Google Scholar

Lesiakowski K., Więzienie śledcze przy ul. Gdańskiej 13, [w:] Budownictwo wojskowe w Łodzi, red. W. Jarno, P. Waingertner, Łódź 2016, s. 203–220.
Google Scholar

Marczak H., Wykaz osób internowanych w Ośrodku Odosobnienia w Łowiczu oraz osób z regionu łódzkiego internowanych w innych ośrodkach odosobnienia na terenie kraju, [w:] Internowani z regionu łódzkiego, red. M. Papis, Łódź–Łowicz 2002, s. 147–181.
Google Scholar

Mikosik J., Kierunek niezależność, [w:] W trybach systemu. Z dziejów łódzkiej opozycji studenckiej w latach 1968–1989, red. W. Maciejewski, A. Hohendorff, J. Mikosik, Warszawa 2016, s. 248–314.
Google Scholar

Musiał F., Podręcznik bezpieki. Teoria pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa w świetle wydawnictw resortowych Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PRL (1970–1989), Kraków 2007.
Google Scholar

Nowinowski S.M., Andrzeja Feliksa Grabskiego żywoty równoległe, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2007, nr 1, s. 234–269.
Google Scholar

Olejnik L., Prasa podziemna stanu wojennego w Łodzi (1981–1983). Wybrane problemy, „Rocznik Łódzki” 2016, t. LXV, s. 53–81.
Google Scholar

Olejnik L., Żydzi łódzcy w latach 1956–1972, [w:] Społeczność żydowska w PRL przed kampanią antysemicką lat 1967–1968 i po niej, red. G. Berendt, Warszawa 2009, s. 123–136.
Google Scholar

Osiągnięcia naukowe i dydaktyczne Instytutu Historii UŁ w latach 1948–1988, „Acta Universitatis Lodziensis”, Folia Historica 31, 1988, s. 3–135.
Google Scholar

Ossowski P., Czerwona Michalina. Michalina Tatarkówna-Majkowska. Prządka – działaczka – łodzianka, Łódź 2017.
Google Scholar

Puś W., Zarys historii Uniwersytetu Łódzkiego 1945–2015, Łódź 2015.
Google Scholar

Stobiecki R., Historia pod nadzorem. Spory o nowy model historii w Polsce (II połowa lat czterdziestych – początek lat pięćdziesiątych), Łódź 1993.
Google Scholar

Struktury i kadra kierownicza urzędów bezpieczeństwa publicznego w województwie łódzkim w latach 1945–1956, red. R. Rabiega, J. Żelazko, Łódź 2019 [w druku].
Google Scholar

Uniwersytet Łódzki. Informator Instytutu Historii, Łódź 1998.
Google Scholar

Wróbel J., Jerzy Kosiński a tajne służby, „Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989” 2007, nr 1, s. 197–233.
Google Scholar

Budzyński P., Studenckie Koło Naukowe Historyków Uniwersytetu Łódzkiego 1945–2016, Łódź 2017 [praca licencjacka przechowywana w IH UŁ].
Google Scholar

Ciota A., Działalność ZMP na Uniwersytecie Łódzkim w latach 1948–1956, Łódź 1982 [praca magisterska przechowywana w IH UŁ].
Google Scholar

https://ceraneum.uni.lodz.pl/o-patronie/biogram.
Google Scholar

https://ipn.gov.pl/download/…/BIOGRAMYODZNACZONYCHWDNIU17112017.pdf.
Google Scholar