Rola Kodeksu Napoleona w systematyzowaniu polskiej terminologii prawnej

Magdalena Wismont; Ewa Woźniak

doi:10.18778/0208-6077.54.05

Autor

Magdalena Wismont Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0003-2010-8214
Ewa Woźniak Uniwersytet Łódzki https://orcid.org/0000-0002-0784-6178

DOI:

https://doi.org/10.18778/0208-6077.54.05

Słowa kluczowe:

historia języka polskiego — XIX w., leksyka prawna, systematyzacja polskiej terminologii prawnej, Kodeks Napoleona

Abstrakt

Artykuł traktuje o wpływie XIX-wiecznych przekładów Kodeksu Napoleona na systematyzację ówczesnej polskiej terminologii prawnej. Francuska kodyfikacja miała przełomowe znaczenie dla prawodawstw całego świata, uznawana jest za podstawę nowoczesnego państwa. Autorki prezentują oddziaływanie tego zbioru praw na tworzącą się w XIX w. polską terminologię prawną. Dzięki przekładom Kodeksu Napoleona rozpoczęto systematyzację nomenklatury prawa, tzn. przyporządkowywanie nazwy do pojęcia prawnego, precyzyjne określanie semantyki terminu, porządkowanie terminów w relacjach nadrzędno-podrzędnych. W przekładach postulowano również konsekwencję w wyborach tłumaczeniowych. W tym sensie translacje Kodeksu Napoleona przybliżyły polski język prawny do stanu obowiązującego we współczesnej legislacji.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Bibliografia

Felber H., Budin G., 1994, Teoria i praktyka terminologii, tłum. C. Schatte, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Google Scholar

Lukszyn J. (red.), 1993, Tezaurus terminologii translatorycznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Google Scholar

Rosner A., 2007, Zmagania z językiem prawa. Przykład polskiego przekładu Kodeksu Napoleona w Księstwie Warszawskim, w: A. Niewiadomski, A. Mróz, R. Pawelec (red.), Współczesny język prawny i prawniczy, Warszawa: Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, s. 9–22.
Google Scholar

Rosner A., 2008, Pierwsze polskie tłumaczenia Kodeksu Napoleona, w: K. Sójka-Zielińska (red.), Kodeks Napoleona. Historia i współczesność, Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze LexisNexis, s. 271–294.
Google Scholar

Szczepankowska I., 2004, Język prawny I Rzeczypospolitej w „Zbiorze praw sądowych” Andrzeja Zamoyskiego, cz. I: Pojęcia prawne, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Google Scholar

Wielomski A., 2008, Krytyka Kodeksu Napoleona we Francji w XIX wieku, „Doktrina. Studia Społeczno-Polityczne” 5, s. 201–216.
Google Scholar

Wismont M., w druku, Z dziejów polskiej terminologii prawnej: opieka i jej wykonawcy w dziewiętnastowiecznych tłumaczeniach Kodeksu Napoleona, w: B. Malczewska, J. Woźniakiewicz (red.), Języki specjalistyczne w ujęciu diachronicznym i synchronicznym I.
Google Scholar

Woźniak E., 2018, O funkcji szeregów synonimicznych w dawnych polskich tekstach prawnych, „Poradnik Językowy” 7, s. 75–84.
Google Scholar

Woźniak E., Wismont M., 2016, „Stare” i „nowe” w polskiej terminologii prawnej 1 poł. XIX w. (na przykładzie terminologii dotyczącej rozwodów), „Issledovanija po Slavjanskim Jazykam” 21 (1), s. 1–20.
Google Scholar

Woźniak E., Zarębski R., 2016a, Kodeks Napoleona w dziejach języka urzędowego w Polsce — rekonesans badawczy, „Język Polski” 96 (1), s. 45–58.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31286/JP.96.1.5

Woźniak E., Zarębski R., 2016b, Kontynuacja vs innowacja. Drogi rozwoju polskiej terminologii administracyjno-prawnej po wprowadzeniu Kodeksu Napoleona, „Prace Filologiczne” 69, s. 535–547.
Google Scholar

Wróblewski B., 1948, Język prawny i prawniczy, „Prace Komisji Prawniczej” 3, Kraków: Polska Akademia Umiejętności.
Google Scholar

X.S. [Franciszek Ksawery Szaniawski], 1809, O tłumaczeniu Kodeksu Napoleona w języku polskim, „Pamiętnik Warszawski”, t. 3, s. 52–60, https://ebuw.uw.edu.pl (dostęp: 25.03.2019).
Google Scholar

Zajda A., 1990, Staropolska terminologia prawnicza (do 1500 r.), Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Zajda A., 2001, Studia z historii polskiego słownictwa prawniczego i frazeologii, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Zasady 2002, Zasady techniki prawodawczej, „Dziennik Ustaw RP” 100, poz. 908, https://isap.sejm.gov.pl (dostęp: 2.09.2019).
Google Scholar