Kategoryzowanie świata a model sieciowy z perspektywy badań Beaty Rycielskiej

Autor

DOI:

https://doi.org/10.18778/1731-8025.18.04

Słowa kluczowe:

Beata Rycielska, językoznawstwo kognitywne, model sieciowy, metafora konceptualna, języki słowiańskie, przekład

Abstrakt

Artykuł prezentuje najnowsze opracowanie monograficzne Beaty Rycielskiej pt. Języki słowiańskie w świetle lingwistyki kognitywnej. Studium przypadków, które ukazało się w 2020 r. nakładem cenionego wydawnictwa Księgarnia Akademicka w Krakowie. Badaczka jest dobrze rozpoznawalna w środowisku slawistów. Jej książka ma charakter komparatywny i transdyscyplinarny, ponieważ wyróżnia ją podejście kognitywistyczne, semiotyczne, kulturowe, antropocentryczne i socjologiczne. Monografia przybliża w sposób erudycyjny kwestie związane z kategoryzowaniem świata w kontekście modelu sieciowego Ronalda W. Langackera. Autorka omawia w rosyjsko-polskim zestawieniu afiksy prefiksalne, morfem zwrotny, przyimek w wyrażeniach z biernikiem i z miejscownikiem oraz kategorię celownika w konstrukcjach bezosobowych z czasownikiem zwrotnym. Rozpatruje też wybrane kategorie pojęciowe z uwzględnieniem teorii metafory konceptualnej w oparciu o utwory literackie rosyjskich i polskich twórców oraz ich przekładów. W artykule prezentuję walory naukowe, dydaktyczne i metodologiczne tej wartościowej książki, która w sposób nowatorski przedstawia i systematyzuje wiedzę z zakresu uniwersalnych wartości poznawczych.

Bibliografia

Janda, L.A. (2004). Koncepcja przypadka i czasu w językach słowiańskich, tłum. M. Majewska. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Johnson, M. (2015). Znaczenie ciała. Estetyka rozumienia ludzkiego, tłum. J. Płuciennik. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Google Scholar

Korwin-Piotrowska, D. (2006). Powiedzieć świat. Kognitywna analiza tekstów literackich. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Krzeszowski, T.P. (1999). Aksjologiczne aspekty semantyki językowej. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Google Scholar

Lakoff, G., Johnson, M. (2010). Metafory w naszym życiu, przekład i wstęp T.P. Krzeszowski, wyd. II. Warszawa: Aletheia.
Google Scholar

Lakoff, G., Turner, M. (1989). More Than Cool Reason: A Field Guide to Poetic Metaphor. Chicago: University of Chicago.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.7208/chicago/9780226470986.001.0001

Langacker, R.W. (1995). Wykłady z gramatyki kognitywnej I. Kazimierz nad Wisłą, grudzień 1993. H. Kardela (red.). Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Langacker, R.W. (2001). Kotwiczenie, kodowanie i dyskurs. W: Językoznawstwo kognitywne II. Zjawiska pragmatyczne (22–69), W. Kubiński, D. Stanulewicz (red.). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Google Scholar

Langacker, R.W. (2003). Model dynamiczny oparty na uzusie językowym. W: Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego (30–117), E. Dąbrowska, W. Kubiński (red.). Kraków: Universitas.
Google Scholar

Langacker, R.W. (2005). Wykłady z gramatyki kognitywnej II. Lublin 2001. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Google Scholar

Langacker, R.W. (2009). Gramatyka kognitywna. Wprowadzenie, przeł. E. Tabakowska, M. Buchta, H. Kardela, W. Kubiński, P. Łozowski i in. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Libura, A. (2010). Teoria przestrzeni mentalnych i integracji pojęciowej. Struktura modelu i jego funkcjonalność. Uniwersytetu Wrocławskiego.
Google Scholar

Nowakowska-Kempna, I. (1995). Konceptualizacja uczuć w języku polskim. Prolegomena. Warszawa: WSP.
Google Scholar

Pawelec, A. (2005). Znaczenie ucieleśnione. Propozycje kręgu Lakoffa. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Rycielska, B. (2007). Celownik rosyjski Studium kognitywne. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.
Google Scholar

Rycielska, B. (2018). Значение. Перспектива современной лингвистики. Łódź: Wydawnictwo Primum Verbum.
Google Scholar

Rycielska, B. (2020). Języki słowiańskie w świetle lingwistyki kognitywnej. Studium przypadków. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.12797/978-83-8138-256-4

Rycielska, B., Rycielska, M. (2008). Obrazowanie w języku. „Lancetnik bez głowy” i celownik rosyjski. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku.
Google Scholar

Ślósarska, J., Habrajska, G. (2006). Kognitywizm w poetyce i stylistyce (praca zbiorowa). Kraków: Universitas.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2001). Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, przeł. A. Pokojska. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2002). What can the Polish Instrumental be instrumental in? W: Cognitive Linguistics today, Studies in Language, t. 6, Łódź (375–396), B. Lewandowska-Tomaszczyk i K. Turewicz (red.). Frankfurt am Main: Peter Lang.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2004). Kognitywizm po polsku – wczoraj i dziś. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2006). Ikoniczność znaku: słowo – przedmiot – obraz – gest. W: Ikoniczność znaku: słowo – przedmiot – obraz – gest (7–13), E. Tabakowska (red.). Kraków: Universitas.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2015). Myśl językoznawcza z myślą o przekładzie. Wybór prac, P. de Bończa Bukowski, M. Heydel (red.). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Tabakowska, E. (2016). Językoznawstwo kognitywne – geneza, kierunki i perspektywy. W: Przewodnik po kognitywistyce (79–119), J. Bremer (red.). Kraków: Wydawnictwo WAM.
Google Scholar

Taylor, J.R. (1989). Linguistic Categorization: Prototypes in Linguistic Theory. Oxford: Clarendon Press.
Google Scholar

Taylor, J.R. (2007). Gramatyka kognitywna, przeł. M. Buchta, Ł. Wiraszka. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Wiraszka, Ł. (2015). Kategoria punktu widzenia w przekładzie ustnym z perspektywy językoznawstwa kognitywnego w relacji język polski – język angielski. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Wittgenstein, L. (2000). Dociekania filozoficzne, tłum. B. Wolniewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Google Scholar

Załazińska, A. (2016). Obraz, słowo, gest. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Google Scholar

Żabicka, A. (2002). Pojęcie jaźni: konceptualizacja i wyrażanie a język. Kraków: Universitas.
Google Scholar

Балашова, Л. (2014). Русская метафора: прошлое, настоящее, будущее. Москва: Языки славянских культур.
Google Scholar

Вежбицкая, А. (1996). Язык, культура, познание, М.А. Кронгауз (ред.). Москва: Русские словари.
Google Scholar

Зельдович, Г.М. (2012). Прагматика грамматики. Москва: Языки славянских культур.
Google Scholar

Квят, А.Г. (2009). Метафорические модели позиционирования товаров и услуг, Лингвокультурология, № 3, 96–105.
Google Scholar

Кравченко, А.В. (1996). Язык и восприятие: Когнитивные аспекты языковой категоризации. Иркутск: Изд. Ирк. ун-та.
Google Scholar

Кравченко, А.В. (2001). Когнитивная лингвистивка и новая эпистемология (К вопросу об идеальном проекте языкознания), Известия АН. Серия литературы и языка, т. 60, № 5, 3–13.
Google Scholar

Скребцова, Т.Г. (2011). Когнитивная лингвистика: Курс лекций. Санкт-Петербург: Филологический факультет СпбГУ.
Google Scholar

Скребцова, Т.Г. (2018). Когнитивная лингвистика: классические теории, новые подходы, seria: Разумное поведение и язык. Language and Reasoning. Москва: Издательский Дом ЯСК.
Google Scholar

Чудинов, А.П. (2001). Россия в метафорическом зеркале: когнитивное исследование политической метафоры (1991–2000). Екатеринбург: Урал. гос. пед. ун-т.
Google Scholar

Янда, Л.А. (2012). Русские приставки как система глагольных классификаторов, Вопросы языкознания, № 6, 3–47.
Google Scholar

Balashova, L. (2014). Russkaya metafora: proshloe, nastoyashchee, budushchee. Moscow: Yazyki slavyanskikh kul’tur.
Google Scholar

Chudinov, A.P. (2001). Rossiya v metaforicheskom zerkale: kognitivnoe issledovanie politicheskoi metafory (1991–2000). Yekaterinburg: Ural. gos. ped. un-t.
Google Scholar

Kravchenko, A.V. (1996). Yazyk i vospriyatie: Kognitivnye aspekty yazykovoi kategorizatsii. Irkutsk: Izd. Irk. un-ta.
Google Scholar

Kravchenko, A.V. (2001). Kognitivnaya lingvistivka i novaya epistemologiya (K voprosu ob ideal’nom proekte yazykoznaniya), Izvestiya AN. Seriya literatury i yazyka, t. 60, nr 5, 3–13.
Google Scholar

Kvyat, A.G. (2009). Metaforicheskie modeli pozitsionirovaniya tovarov i uslug, Lingvokul’turologiya, 3, 96–105.
Google Scholar

Skrebtsova, T.G. (2011). Kognitivnaya lingvistika: Kurs lektsii. St. Petersburg: Filologicheskii fakul’tet SpbGU.
Google Scholar

Skrebtsova, T.G. (2018). Kognitivnaya lingvistika: klassicheskie teorii, novye podkhody, seria: Razumnoe povedenie i yazyk. Language and Reasoning. Moscow: Izdatel’skii Dom YaSK.
Google Scholar

Vezhbitskaya, A. (1996). Yazyk, kul’tura, poznanie, M.A. Krongauz (red.). Moscow: Russkie slovari.
Google Scholar

Yanda, L.A. (2012). Russkie pristavki kak sistema glagol’nykh klassifikatorov, Voprosy yazykoznaniya, nr 6, 3–47.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/S1364-5439(12)70333-7

Zeldovich, G.M. (2012). Pragmatika grammatiki. Moscow: Yazyki slavyanskikh kul’tur.
Google Scholar

Pobrania

Opublikowane

2019-12-30

Jak cytować

Wierzbiński, J. (2019). Kategoryzowanie świata a model sieciowy z perspektywy badań Beaty Rycielskiej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica Rossica, (18), 61–69. https://doi.org/10.18778/1731-8025.18.04

Inne teksty tego samego autora