O nauczaniu wyrażania emocji negatywnych na lekcji języka polskiego jako obcego

Barbara Łukaszewicz

doi:10.18778/0860-6587.27.27

Autor

Barbara Łukaszewicz Uniwersytet Warszawski, Wydział Polonistyki, Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców POLONICUM, ul. Krakowskie Przedmieście 26/28, 00-927 Warszawa https://orcid.org/0000-0002-2320-8934

DOI:

https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.27

Słowa kluczowe:

wyrażanie emocji, emocje negatywne, emocje w języku obcym, emocje w języku polskim, glottodydaktyka polonistyczna

Abstrakt

W artykule przedstawiono najważniejsze aspekty problematyki emocji i ich wyrażania w języku polskim jako obcym i w kulturze polskiej jako obcej. Podstawowe założenie przyjęte w tekście to istnienie potrzeby nauczania sposobów wyrażania emocji – również negatywnych – w językach i kulturach obcych. Bez wiedzy na temat możliwości komunikowania przeżyć psychicznych uczący się nie mają pewności, czy w sposób zrozumiały i adekwatny do sytuacji potrafią komunikować np. złość, zdenerwowanie czy strach. Zagadnienie osadzono w kontekście interdyscyplinarnym, uwzględniając dorobek autorów postrzegających emocje w kontekście relacji kultura – język. Omówiono możliwości rozpatrywania zagadnienia emocji w procesie dydaktycznym. Opisano autorskie badania empiryczne ilościowe dotyczące umiejętności rozpoznawania i wyrażania emocji negatywnych przez cudzoziemców. Ich wyniki stanowią podstawę sformułowanych w artykule implikacji dydaktycznych. W rekapitulacji wywodu podkreślono konieczność włączania omawianego w tekście zagadnienia w polonistycznym procesie glottodydaktycznym.

Bibliografia

Barna L.M., 1994, Stumbling Blocks in Intercultural Communication, w: L.A. Samovar, R.E. Porter (red.). Intercultural Communication: A Reader, Belmont, California, s. 337–346.
Google Scholar

Czachur W. (red.), 2017, Lingwistyka kulturowa i międzykulturowa, Warszawa.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31338/uw.9788323527381

Ekman P., 1972, Universal and Cultural Differences in Facial Expression and Emotion, w: J.R. Cole (red.). Nebraska Symposium on Motivation, 1971: Cultural Psychology, Lincoln, s. 207–283.
Google Scholar

Ekman P., Friesen W.V., 1971, Constants Across Cultures in the Face and Emotion, „Journal of Personality and Social Psychology”, t. 17, nr 2, s. 124–129.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1037/h0030377

ESOKJ – Europejski system opisu kształcenia językowego: uczenie się, nauczanie, ocenianie, 2003, Warszawa.
Google Scholar

Evans V., 2009, Leksykon językoznawstwa kognitywnego, Kraków.
Google Scholar

Freud Z., (1917) 2010, Wstęp do psychoanalizy, Warszawa.
Google Scholar

Grosjean F., 2010, Life and Reality, Cambridge.
Google Scholar

Janowska I., Lipińska E., Rabiej A., Seretny A., Turek P., 2016, Programy nauczania języka polskiego jako obcego. Poziomy A1–C2, Kraków.
Google Scholar

Krashen S.D., 1982, Principles and Practice in Second Language Acquisition, New York.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1111/j.1467-971X.1982.tb00476.x

Łątka E., 2012, Czy mówienie o emocjach w języku obcym jest możliwe? O potrzebie rekonstruowania skryptów kulturowych wyrażania emocji dla glottodydaktyków polszczyzny, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 19, G. Zarzycka (red.), s. 35–43.
Google Scholar

Łątka-Likh E., 2015, Polskie skrypty kulturowe w kontaktach ze wspólnotą innojęzyczną. Zagadnienia metodologiczne, „Poradnik Językowy”, z. 8, s. 101–111.
Google Scholar

Lévi-Strauss C., 1970, Antropologia strukturalna, Warszawa.
Google Scholar

Łosiak W., 2007, Psychologia emocji, Warszawa.
Google Scholar

Łukaszewicz B., 2016, Kilka ostrych słów, czyli co o emocjach negatywnych mówią podręczniki do nauki języka polskiego jako obcego, w: D. Saniewska (red.), Emocje – język – literatura, Kraków, s. 365–382.
Google Scholar

Nagórko A., 2012, Podręczna gramatyka języka polskiego, Warszawa.
Google Scholar

Nowakowska-Kempna I., 1995, Konceptualizacja uczuć w języku polskim: prolegomena, Warszawa
Google Scholar

Opitz B., Degner J., 2012, Emotionality in a Second Language: It’s a Matter of Time, „Neuropsychologia”, t. 50, nr 8, s. 1961–1967.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.neuropsychologia.2012.04.021

Przybylska I., 2006, Inteligencja emocjonalna jako kluczowa kompetencja współczesnego nauczyciela, „Chowanna”, t. 1, s. 85–95.
Google Scholar

Seretny A., 2016, Słownictwo w dydaktyce języka. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego, Kraków.
Google Scholar

Shweder R.A., 2012, „Nie jesteś chory, tylko się zakochałeś” – emocja jako system interpretacji, w: P. Ekman, R.J. Davidson (red.), Natura emocji. Podstawowe zagadnienia, Sopot, s. 36–47.
Google Scholar

Turner J.H., Stets J., 2009, Socjologia emocji, Warszawa.
Google Scholar

Wierzbicka A., 1999, Mówienie o emocjach. Semantyka, kultura i poznanie, w: A. Wierzbicka, Język – umysł – kultura, Warszawa, s. 138–162.
Google Scholar

Wierzbicka A., 2001, A Culturally Salient Polish Emotion: Przykro [‘Pshickro], w: J. Harkins, A. Wierzbicka (red.). Emotions in Crosslinguistic Perspective, Berlin–New Jork, s. 337–357.
Google Scholar

Wierzbicka A., 2006, Semantyka. Jednostki elementarne i uniwersalne, Lublin.
Google Scholar

WSJP – Wielki słownik języka polskiego PWN, 2018, praca zbiorowa, Warszawa.
Google Scholar

Zarzycka G., 2019, Kulturemy polskie – punkty widzenia, techniki ich wydobywania i negocjowania. Stosowanie perspektywy etnolingwistycznej w glottodydaktyce polonistycznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców”, t. 26, G. Zarzycka, B. Grochala, I. Dembowska-Wosik (red.), s. 425–441. https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.29
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/0860-6587.26.29