Citizens’ engagement in elections and referendums in Poland after 1989
DOI:
https://doi.org/10.18778/1427-9657.07.03Keywords:
election, referendum, political participation, political involvement, political absenceAbstract
Although elections and referenda are different in their character, the absence at the vote is promoted by many similar factors.Poles generally lack faith in democracy and the belief that their vote really counts. The turnout in only 35% of national elections held since 1989 till present day exceeded 50%. There are two types of absence ballot, “intentional” absences resulting from the voter’s inner conviction that this is what they want to do, and abstention forced by a random event (sudden illness, death of a loved one, an accident) or non-random event (disability, chronic illness).The main reasons for the planned non-participation in elections in principle do not change with each vote, but are accented with varying frequency.
References
Archiwum Akt Nowych, KC PZPR, sygn.III/196, Wystąpienie Józefa Florka podczas XIII Plenum KC PZPR w dniu 29 lipca 1989 r.
Google Scholar
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, wyd. 6 zm., Warszawa 2012.
Google Scholar
Banaszak B., Prawo wyborcze obywateli, Warszawa 1996.
Google Scholar
Buczkowski J., Podstawowe zasady prawa wyborczego w III Rzeczypospolitej, Lublin 1998.
Google Scholar
Cichosz M., Pozycjonowanie oferty politycznej na przykładzie wyborów do Parlamentu Europejskiego w Polsce w 2004 roku, [w:] Kampania wyborcza: marketingowe aspekty komunikowania politycznego, red. B. Dobek-Ostrowska, Wrocław 2005.
Google Scholar
Codogni P., Wybory czerwcowe 1989 roku, Warszawa 2012.
Google Scholar
Cześnik M., Partycypacja wyborcza Polaków, Warszawa 2009.
Google Scholar
Cześnik M., Partycypacja wyborcza w Polsce. Perspektywa porównawcza, Warszawa 2007.
Google Scholar
Czy trzeba chodzić na wybory? Przyczyny absencji wyborczej, BS/118/2011, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2011.
Google Scholar
Dębicki M., Nauczmy się zadawać pytania, „Rzeczpospolita”, nr 13.
Google Scholar
Dudek A., Pierwsze lata III Rzeczypospolitej (1989–2001), Kraków 2002.
Google Scholar
Gdulewicz E., Partie polityczne i system wyborczy w Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Ustrój polityczny i gospodarczy współczesnej Polski, red. W. Skrzydło, Lublin 1996.
Google Scholar
Jak wybierać wójtów, burmistrzów, prezydentów miast?, BS/17/2002, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2012.
Google Scholar
Janus A., Polityczna partycypacja lokalna wyborcza i referendalna, [w:] Samorząd lokalny w Polsce, red. S. Michałowski, A. Pawłowska, Lublin 2004.
Google Scholar
Kasińska-Metryka A., Prezydenci Rzeczypospolitej Polskiej 1989–1999, Kielce 2000.
Google Scholar
Kolczyński M., Kampania zmarnowanych szans – polskie doświadczenia z wyborów do Parlamentu Europejskiego w 2004 roku, [w:] Kampania wyborcza: marketingowe aspekty komunikowania politycznego, red. B. Dobek-Ostrowska, Wrocław 2005.
Google Scholar
Kręcisz W., System wyborczy, [w:] Polskie prawo konstytucyjne, red. W. Skrzydło, Lublin 1998.
Google Scholar
Kryszeń G., Standardy prawne wolnych wyborów parlamentarnych, Białystok 2007.
Google Scholar
Leszczyńska K., Organy samorządu terytorialnego, [w:] Organy władzy publicznej w świetle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 roku, red. Z. Szeliga, Lublin 2006.
Google Scholar
Leszczyńska K., Referendum i obywatelska inicjatywa ustawodawcza w Trzeciej Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Stan i perspektywy demokracji bezpośredniej w Polsce, red. M. Marczewska-Rytko, Lublin 2010.
Google Scholar
Leszczyńska K., Rządy Rzeczypospolitej Polskiej (1989–2005), Toruń 2007.
Google Scholar
Leszczyńska K., Senat Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1989–2011, Lublin 2015.
Google Scholar
Miller L., Tak to było, Warszawa 2009.
Google Scholar
Motywy niegłosowania, BS/161/2015, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2015.
Google Scholar
Musiał-Karg M., Metody zwiększania frekwencji wyborczej. Polska a doświadczenia innych państw, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2011, nr 2.
Google Scholar
O wyborach samorządowych, BS/71/2002, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2002.
Google Scholar
O wyborach samorządowych w ostatnich dniach kampanii, BS/179/2002, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2002.
Google Scholar
Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 26 listopada 1990 r. o wynikach głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 25 listopada 1990 r. (Dz.U., nr 83, poz. 483).
Google Scholar
Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 10 grudnia 1990 r. o wynikach ponownego głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U., nr 85, poz.499).
Google Scholar
Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 30 października 1991 r. – o wynikach wyborów do Senatu, przeprowadzonych w dniu 17 października 1991 r. (M.P., nr 41, poz.287).
Google Scholar
Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 31 października 1991 r. – o wynikach wyborów do Sejmu przeprowadzonych 27 października 1991 r. (M.P., nr 41, poz.288).
Google Scholar
Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 20 lutego 1996 r. o wynikach głosowania i wynikach referendów przeprowadzonych w dniu 18 lutego 1996 r.(Dz.U., nr 22, poz.101).
Google Scholar
Obwieszczenie Państwowej Komisji Wyborczej z dnia 11 maja 2015 r. – o wynikach głosowania i wyniku wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zarządzonych na dzień 10 maja 2015 r. (Dz.U. 2015, poz. 650).
Google Scholar
Oceny działalności parlamentu i prezydenta, BS/94/2005, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2005.
Google Scholar
Ogłoszenie Generalnego Komisarza w sprawie głosowania ludowego o wyniku głosowania ludowego z dnia 30 czerwca 1946 r. (M.P., nr 61, poz.115).
Google Scholar
Olszewski E., Polacy do Parlamentu Europejskiego w 2009 roku, [w:] Rzeczpospolita Polska 1989–2009. Problemy wybrane, red. K. Leszczyńska, Toruń 2010.
Google Scholar
Osękowski Cz., Referendum 30 czerwca 1945 roku w Polsce, Warszawa 2000.
Google Scholar
Osiatyński W., Twoja konstytucja, Warszawa 1997.
Google Scholar
Osiecki G., Potocki M., Referendum przeszło do historii, „Dziennik Gazeta Prawna” 2015, nr 174.
Google Scholar
Piasecki A. K., Demokracja bezpośrednia w Polsce po 1989 r., „Przegląd Sejmowy” 2006, nr 1.
Google Scholar
Piasecki A. K., Referenda w III RP, Warszawa 2005.
Google Scholar
Polacy o wrześniowym referendum zarządzonym przez prezydenta Bronisława Komorowskiego, BS/121/2015, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2015.
Google Scholar
Postulowany termin wyborów parlamentarnych, BS/106/2004, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2004.
Google Scholar
Przed drugą turą wyborów prezydenckich, BS/404/140/90, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 1994.
Google Scholar
Przed wyborami samorządowymi, BS/150/2014, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2014.
Google Scholar
Przyczyny absencji w wyborach parlamentarnych i prezydenckich, BS/189/2005, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2005.
Google Scholar
Rabczewska M., Społeczne aspekty bezpośrednich wyborów, wójta, burmistrza i prezydenta miasta, [w:] Przywództwo lokalne a kształtowanie demokracji partycypacyjnej, red. S. Michałowski, K. Kuć-Czajkowska, Lublin 2008.
Google Scholar
Rachwał M., Przymus wyborczy a legitymizacja władzy politycznej, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2012, nr 4.
Google Scholar
Raciborski J., Zachowania wyborcze Polaków w warunkach zmiany systemu politycznego, [w:] Wybory i narodziny demokracji w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, red. J. Raciborski, Warszawa 1991.
Google Scholar
Referendum uwłaszczeniowe i w sprawie rozdysponowania majątku narodowego, BS/23/23/96, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 1996.
Google Scholar
Sartori G., Teoria demokracji, Warszawa 1998.
Google Scholar
Skarżyńska K., Aktywność i bierność polityczna, [w:] Psychologia polityczna, red.K.Skarżyńska, Poznań 1999.
Google Scholar
Skotnicki K., Funkcje wyborów, [w:] Prawo wyborcze Rzeczypospolitej Polskiej i problemy akcesji Polski do Unii Europejskiej. Materiały XLIV Ogólnopolskiej Konferencji Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego – Olsztyn 25–27 kwietnia 2002 r., red. A. Sylwestrzak, J. Juchniewicz, M. Augustyniak, T. Podlejski, S. Bułajewski, D. Ossowska, M. Dąbrowski, Olsztyn 2003.
Google Scholar
Szalkiewicz W. K., Praktyki manipulacyjne w polskich kampaniach wyborczych, Kraków–Legionowo 2014.
Google Scholar
Sześciło D., Cześnik M., Markowski R., Obywatele i wybory, Warszawa 2013.
Google Scholar
Sztompka P., Socjologia: analiza społeczeństwa, Kraków 2012.
Google Scholar
Sztompka P., Zaufanie: fundament społeczeństwa, Kraków 2007.
Google Scholar
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 1997 r. w sprawie ważności referendum konstytucyjnego przeprowadzonego w dniu 25 maja 1997 r.(Dz.U., nr 79, poz.490).
Google Scholar
Uchwała Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 21 grudnia 1995 r. w sprawie przeprowadzenia referendum o niektórych kierunkach wykorzystania majątku państwowego (Dz.U., nr 154, poz.795).
Google Scholar
Ustawa konstytucyjna z dnia 23 kwietnia 1992 r.o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U.1992, nr 67, poz.336).
Google Scholar
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U.2011, nr 21, poz.112).
Google Scholar
Ustawa z dnia 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U., nr 46, poz. 499 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U., nr 95, poz. 602 z późn. zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r., o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U., nr 113, poz.984).
Google Scholar
Ustawa z dnia 23 stycznia 2004 r.– Ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego (Dz.U., nr 25, poz. 219 z późn.zm.).
Google Scholar
Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r.o referendum (Dz.U., nr 99, poz.487).
Google Scholar
Ustawa z dnia 27 września 1990 r., o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U., nr 67, poz. 398 z późn. zm.).
Google Scholar
Więckowska M., Polityczny przymus wyborczy w Polsce Ludowej. Przesłanki wprowadzenia prawnego przymusu wyborczego w czerwcu 1989, [w:] Czas próby. Polski przełom polityczny roku 1989, red. A. Materska-Sosnowska, T. Słomka, „Studia Politologiczne” 2009, t.15.
Google Scholar
Winczorek P., Obowiązek głosowania a konstytucja, „Rzeczpospolita” 2003, nr 28.
Google Scholar
Wybory do Parlamentu Europejskiego w powyborczych deklaracjach Polaków, BS/96/2014, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2014.
Google Scholar
Wybory samorządowe, BS/94/2002, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2002.
Google Scholar
Wybory samorządowe – znaczenie, zainteresowanie oraz deklaracje udziału w głosowaniu, BS/132/2010, Komunikat z Badań CBOS, Warszawa 2010.
Google Scholar
Wykaz komitetów wyborczych, które zgłosiły kandydatów na senatorów w więcej niż jednym województwie, [w:] Wyniki wyborów do Senatu Rzeczypospolitej polskiej z 27 października 1991 r., Warszawa 1991.
Google Scholar
Wykaz komitetów wyborczych według wylosowanych numerów list kandydatów, [w:] Wyniki wyborów do Sejmu Rzeczypospolitej polskiej z 27 października 1991 r., Warszawa 1991.
Google Scholar
Wypowiedź profesora Jana Poleszuka z Uniwersytetu w Białymstoku w TVP Białystok 7 września 2015 r.
Google Scholar
Wypowiedź prof. Piotra Winczorka na posiedzeniu Komisji Ustawodawczej w dniu 8 stycznia 2003 r., „Biuletyn Komisji Ustawodawczej Sejmu IV kadencji”, nr 1380/IV.
Google Scholar
Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 29 listopada 1995 r. w sprawie przeprowadzenia referendum o powszechnym uwłaszczeniu obywateli (Dz.U., nr 138, poz.685).
Google Scholar
Zgiep M., Poza reprezentacją i partycypacją. Demokracja współczesna w świetle teorii demokracji deliberatywnej, [w:] Procesy i procedury demokratyczne w Polsce, red. A. Stelmach, Toruń 2014.
Google Scholar
Zyzik K., Brońmy swego! Czyli NTO w walce o województwo, „Nowa Trybuna Opolska”, 18.06.2012, http://www.nto.pl/artykuly-archiwalne/art/4505739,bronmy-swego-czyli-nto-w-walce-o-wojewodztwo,id,t.html (dostęp 12.09.2016).
Google Scholar
Żukowski A., Przymus wyborczy – istota, przesłanki i implikacje, „Prawo i Polityka” 2009, nr 1.
Google Scholar
Zakon o wyborach priezidienta rf, http://gibberelin.ru/doci/zakon-o-viborah-prezidenta-rf.html (dostęp 30.09.2016).
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
