Skuteczność instytucji referendum lokalnego w sprawie referendów tematycznych w kadencji 2014–2018

Aleksandra Rosińska; Paweł Kozłowski

doi:10.18778/1427-9657.11.12

Autor

Aleksandra Rosińska Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych
Paweł Kozłowski Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9657.11.12

Słowa kluczowe:

referendum lokalne, referendum tematyczne, samorząd terytorialny, partycypacja wyborcza

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza procesu lokalnego referendum tematycznego pod względem: skuteczności, frekwencji oraz popularności. W artykule wykorzystaliśmy metody: analizy treści artykułów prawnych i ustaw oraz analizę statystyczną danych uzyskanych z banku Głównego Urzędu Statystycznego oraz Państwowej Komisji Wyborczej. Zgodnie z przeprowadzanymi badaniami udało nam się uzyskać następujące wnioski: referenda tematyczne charakteryzują się niższą popularnością, wyższą skutecznością wobec lokalnych referendów odwoławczych oraz wysoką frekwencją względem wszystkich przeprowadzonych referendów w kadencji 2014–2018. Zasugerowaliśmy potencjalne zmiany, które mogłyby pozytywnie wpłynąć na jakość procesu i rozwiązać wskazane problemy.

Bibliografia

Antoszewski, A., Herbut, R. 2004. Leksykon politologii. Wrocław: Atla2.
Google Scholar

Bartnicki, S. 2014. Lokalna egzekutywa u progu czwartej kadencji wyborów bezpośrednich. Wnioski z analizy ilościowej. Kwartalnik Naukowy OAP UW „e-Politikon”, s. 6–23.
Google Scholar

Cieśliński, P. 2016. Referendum lokalne w Polsce – ale jakie? Civitas et Lex 11/3, s. 28–37.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/cetl.2311

Dahl, R. 1971. Polyarchy: participation and opposition. New Haven: Yale University Press.
Google Scholar

Dane statystyczne odnośnie referendów lokalnych w kadencji 2014–2018, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica (dostęp 13.01.2022).
Google Scholar

Danel, Ł. 2014. Lokalne referendum odwoławcze – rys historyczny i propozycje zmian. Zeszyty Naukowe. Cracow Review of Economics and Management 2, s. 5–19.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2014.0926.0201

Doliwa, A. 2014. Dopuszczalność referendum lokalnego na tle ustrojowym – między demokracją przedstawicielską a bezpośrednią. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 141–147.
Google Scholar

Dolnicki, B. 2016. Samorząd terytorialny. Warszawa: Wolters Kluwers.
Google Scholar

Dzwończyk, J. 2011, Ekonomiczny nurt analiz społeczeństwa obywatelskiego. Zeszyty Naukowe. Cracow Review of Economics and Management 870, s. 5–15.
Google Scholar

Gabski, M. 2012. Udział sądów w procedurze przeprowadzania referendum lokalnego. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 106–119.
Google Scholar

Garlicki, L. 2000. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwers.
Google Scholar

Jureczko, J., 2017. Referenda odwoławcze organów wykonawczych w Polsce w latach 2016–2017. Realny wpływ czy fikcja? Analiza wybranych przypadków. Acta Politica Polonica 4, s. 57–72.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/ap.2017.42-05

Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej. 2000. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 232.
Google Scholar

Kotulski, M. 2017. Referendum lokalne. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 3, s. 109–118.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2017.79.3.9

Kowalik, J. 2014. Referendum odwoławcze w gminie – inicjatywa wyborców czy wybieranych? Political Preference 8, s. 127–143.
Google Scholar

Krótki przewodnik po referendum lokalnym, https://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Masz%20Glos/Krotki_przewodnik_po_ref.pdf (dostęp 10.01.2022).
Google Scholar

Lewandowska-Malec, I. 2011. Skutek prawny referendum lokalnego. Studia Prawnicze 1, s. 99–113.
Google Scholar

Maciąg, A. 2013. Czy referendum lokalne w sprawie odwołania organu samorządu terytorialnego przed upływem kadencji to efektywny instrument demokracji bezpośredniej? W: Prawnicza i ekonomiczna biblioteka cyfrowa. Wrocław, s. 23–31.
Google Scholar

Marszałek-Kawa, J., Plecka, D. 2018. Leksykon wiedzy politologicznej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Mielcarek, P. 2014. Metoda case study w rozwoju teorii naukowych. Organizacja i Kierowanie 1, s. 105–117.
Google Scholar

Modrzejewski, A. 2010. Zakres przedmiotowy referendum lokalnego w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 lutego 2003 r. Samorząd Terytorialny 1–2, s. 84–93.
Google Scholar

Musiał-Karg, M. 2010. Głosowanie elektroniczne – nowe wyzwanie dla demokracji? Przegląd Politologiczny 4, s. 123–134.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2010.15.4.10

Musiał-Karg, M. 2017. Czym jest demokracja bezpośrednia? W: M. Rachwał (red.). Uwarunkowania i mechanizmy partycypacji politycznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, s. 37–50.
Google Scholar

Olejniczak-Szałkowska, E. 2002. Referendum lokalne w świetle ustawodawstwa polskiego. Warszawa: Difin.
Google Scholar

Olejniczak-Szałowska, E. 2008. Wyniki referendum lokalnego i jego skutki w samorządzie terytorialnym. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 15–31.
Google Scholar

Olejniczak-Szałowska, E. 2020. Przedmiot referendum lokalnego z perspektywy 30 lat doświadczeń. Samorząd Terytorialny 4, s. 52–63.
Google Scholar

Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku z 17 marca 1995 r., SA/Bk 393/95. 1995. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego 4, s. 189.
Google Scholar

Rachwał, M. 2014. Referenda w sprawie odwołania organu samorządu terytorialnego – doświadczenia lat 2010–2014. Kwartalnik Naukowy OAB UW „e-Politikon” 11, s. 77–98.
Google Scholar

Referenda lokalne w kadencji 2014–2018, http://referendumlokalne.pl/referenda-w-kadencji-2014-2018/ (dostęp 7.01.2022).
Google Scholar

Referendum lokalne merytoryczne, http://referendumlokalne.pl/referendum-lokalne-merytoryczne/ (dostęp 3.01.2022).
Google Scholar

Referendum lokalne: rewanż za wybory czy demokracja bezpośrednia? https://instytutsprawobywatelskich.pl/referendum-lokalne-rewanz-za-wybory-czy-demokracja-bezposrednia/ (dostęp 9.01.2022).
Google Scholar

Referendum w Jaśle, https://tvn24.pl/polska/jaslo-referendum-ws-likwidacji-strazy-miejskiej-ra513257-3292438 (dostęp 10.01.2022).
Google Scholar

Referendum w Jaśle w 2015 roku, https://prawonadrodze.org.pl/rerendum-jaslo-8-lutego-2015-r/ (dostęp 10.01.2022).
Google Scholar

Rost, A., Zawartowski, Ł. 1974. W sprawie form demokracji bezpośredniej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 36, s. 1–14.
Google Scholar

Rulka, M. 2018. Sformułowanie pytania w referendum lokalnym w świetle orzecznictwa. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 118–130.
Google Scholar

Rytel-Warzocha, A., 2011. Przedmiotowy zakres referendum lokalnego w Polsce. Studia Wyborcze 11, s. 29–45.
Google Scholar

Sagan, S. 2001. Prawo konstytucyjne Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze PWN.
Google Scholar

Tybuchowska-Hartlińska, K. 2014. Demokracja bezpośrednia na poziomie lokalnym. Czy obywatele chcą partycypacji? Political Preferences, s. 117–126.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 maja 1987 r. o konsultacjach społecznych i referendum. Dz.U. 1987, nr 14, poz. 83.
Google Scholar

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U. 1990, nr 16, poz. 95.
Google Scholar

Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Dz.U. 1992, nr 84, poz. 426.
Google Scholar

Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o referendum. Dz.U. 1995, nr 99, poz. 487.
Google Scholar

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym. Dz.U. 2000, nr 88, poz. 985.
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 stycznia 2001 r. Kodeks wyborczy. Dz.U. 2011, nr 21, poz. 112.
Google Scholar

Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. Dz.U. 2002, nr 113, poz. 984.
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. Dz.U. 2018, poz. 130.
Google Scholar

Uziębło, P. 2008. Ustawa o referendum lokalnym: komentarz. Warszawa: Oficyna.
Google Scholar

Wehling, H.G. 2007. Lokalne referendum odwoławcze – rys historyczny i propozycje zmian. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2, s. 5–19.
Google Scholar

Węglarz, B. 2007. Referenda lokalne w sprawie odwołania organów jednostek samorządu terytorialnego czwartej kadencji (2002–2006). Samorząd Terytorialny 7–8, s. 47–54.
Google Scholar

Węglarz, B. 2012. Ewolucja lokalnej demokracji bezpośredniej w Polsce po 1989 roku. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Wojdyła, K., Ciepielewski, M. 2015. Partycypacja referendalna mieszkańców województwa małopolskiego w latach 2006–2014 jako przejaw braku współpracy na poziomie lokalnym. Zarządzanie Publiczne 31, s. 299–311.
Google Scholar

Wójcik, M. 2015. Referendum lokalne w Polsce jako instrument demokracji bezpośredniej. Rynek – Społeczeństwo – Kultura 2, s. 33–38.
Google Scholar

Wójcik, M. 2016. Drabina partycypacji obywatelskiej na poziomie polskiego samorządu lokalnego. Studia i Materiały Wydziału Zarządzania i Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach 1, s. 215–229.
Google Scholar

Wynik Referendum z Jasła, https://www.jaslo4u.pl/znamy-oficjalne-wyniki-referendum-newsy-jaslo-18264 (dostęp 10.01.2022).
Google Scholar

Zakrzewski, T. 2020. Referendum lokalne: czas na reformę. Łódź: Fundacja Instytut Spraw Obywatelskich.
Google Scholar