Skuteczność instytucji referendum lokalnego w sprawie referendów tematycznych w kadencji 2014–2018

Aleksandra Rosińska; Paweł Kozłowski

doi:10.18778/1427-9657.11.12

Authors

Aleksandra Rosińska Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych
Paweł Kozłowski Uniwersytet Łódzki, Wydział Studiów Międzynarodowych i Politologicznych

DOI:

https://doi.org/10.18778/1427-9657.11.12

Keywords:

local referendum, thematic referendum, local government system, electoral participation

Abstract

The aim of the article is to analyze the local thematic referendum process in terms of: effectiveness, turnout and popularity. Therefore, we used the following methods: the content analysis of legal articles and statutes, and statistical analysis based on data obtained from the bank of the Central Statistical Office and the National Electoral Commission. We managed to draw conclusions: thematic referenda are characterized by: lower popularity, higher effectiveness regarding to local appeal referenda and high turnout in relation to all referenda conducted in the 2014–2018 term. Finally, we suggested potential changes that could positively affect the quality of the process and solve the indicated problems.

References

Antoszewski, A., Herbut, R. 2004. Leksykon politologii. Wrocław: Atla2.
Google Scholar

Bartnicki, S. 2014. Lokalna egzekutywa u progu czwartej kadencji wyborów bezpośrednich. Wnioski z analizy ilościowej. Kwartalnik Naukowy OAP UW „e-Politikon”, s. 6–23.
Google Scholar

Cieśliński, P. 2016. Referendum lokalne w Polsce – ale jakie? Civitas et Lex 11/3, s. 28–37.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.31648/cetl.2311

Dahl, R. 1971. Polyarchy: participation and opposition. New Haven: Yale University Press.
Google Scholar

Dane statystyczne odnośnie referendów lokalnych w kadencji 2014–2018, https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica (dostęp 13.01.2022).
Google Scholar

Danel, Ł. 2014. Lokalne referendum odwoławcze – rys historyczny i propozycje zmian. Zeszyty Naukowe. Cracow Review of Economics and Management 2, s. 5–19.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.15678/ZNUEK.2014.0926.0201

Doliwa, A. 2014. Dopuszczalność referendum lokalnego na tle ustrojowym – między demokracją przedstawicielską a bezpośrednią. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 141–147.
Google Scholar

Dolnicki, B. 2016. Samorząd terytorialny. Warszawa: Wolters Kluwers.
Google Scholar

Dzwończyk, J. 2011, Ekonomiczny nurt analiz społeczeństwa obywatelskiego. Zeszyty Naukowe. Cracow Review of Economics and Management 870, s. 5–15.
Google Scholar

Gabski, M. 2012. Udział sądów w procedurze przeprowadzania referendum lokalnego. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 106–119.
Google Scholar

Garlicki, L. 2000. Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu. Warszawa: Wolters Kluwers.
Google Scholar

Jureczko, J., 2017. Referenda odwoławcze organów wykonawczych w Polsce w latach 2016–2017. Realny wpływ czy fikcja? Analiza wybranych przypadków. Acta Politica Polonica 4, s. 57–72.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18276/ap.2017.42-05

Konstytucja Federalna Konfederacji Szwajcarskiej. 2000. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe.
Google Scholar

Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz.U. 1997, nr 78, poz. 232.
Google Scholar

Kotulski, M. 2017. Referendum lokalne. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 3, s. 109–118.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/rpeis.2017.79.3.9

Kowalik, J. 2014. Referendum odwoławcze w gminie – inicjatywa wyborców czy wybieranych? Political Preference 8, s. 127–143.
Google Scholar

Krótki przewodnik po referendum lokalnym, https://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Masz%20Glos/Krotki_przewodnik_po_ref.pdf (dostęp 10.01.2022).
Google Scholar

Lewandowska-Malec, I. 2011. Skutek prawny referendum lokalnego. Studia Prawnicze 1, s. 99–113.
Google Scholar

Maciąg, A. 2013. Czy referendum lokalne w sprawie odwołania organu samorządu terytorialnego przed upływem kadencji to efektywny instrument demokracji bezpośredniej? W: Prawnicza i ekonomiczna biblioteka cyfrowa. Wrocław, s. 23–31.
Google Scholar

Marszałek-Kawa, J., Plecka, D. 2018. Leksykon wiedzy politologicznej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Google Scholar

Mielcarek, P. 2014. Metoda case study w rozwoju teorii naukowych. Organizacja i Kierowanie 1, s. 105–117.
Google Scholar

Modrzejewski, A. 2010. Zakres przedmiotowy referendum lokalnego w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 26 lutego 2003 r. Samorząd Terytorialny 1–2, s. 84–93.
Google Scholar

Musiał-Karg, M. 2010. Głosowanie elektroniczne – nowe wyzwanie dla demokracji? Przegląd Politologiczny 4, s. 123–134.
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/pp.2010.15.4.10

Musiał-Karg, M. 2017. Czym jest demokracja bezpośrednia? W: M. Rachwał (red.). Uwarunkowania i mechanizmy partycypacji politycznej. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa UAM, s. 37–50.
Google Scholar

Olejniczak-Szałkowska, E. 2002. Referendum lokalne w świetle ustawodawstwa polskiego. Warszawa: Difin.
Google Scholar

Olejniczak-Szałowska, E. 2008. Wyniki referendum lokalnego i jego skutki w samorządzie terytorialnym. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 15–31.
Google Scholar

Olejniczak-Szałowska, E. 2020. Przedmiot referendum lokalnego z perspektywy 30 lat doświadczeń. Samorząd Terytorialny 4, s. 52–63.
Google Scholar

Postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego-Ośrodek Zamiejscowy w Białymstoku z 17 marca 1995 r., SA/Bk 393/95. 1995. Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego 4, s. 189.
Google Scholar

Rachwał, M. 2014. Referenda w sprawie odwołania organu samorządu terytorialnego – doświadczenia lat 2010–2014. Kwartalnik Naukowy OAB UW „e-Politikon” 11, s. 77–98.
Google Scholar

Referenda lokalne w kadencji 2014–2018, http://referendumlokalne.pl/referenda-w-kadencji-2014-2018/ (dostęp 7.01.2022).
Google Scholar

Referendum lokalne merytoryczne, http://referendumlokalne.pl/referendum-lokalne-merytoryczne/ (dostęp 3.01.2022).
Google Scholar

Referendum lokalne: rewanż za wybory czy demokracja bezpośrednia? https://instytutsprawobywatelskich.pl/referendum-lokalne-rewanz-za-wybory-czy-demokracja-bezposrednia/ (dostęp 9.01.2022).
Google Scholar

Referendum w Jaśle, https://tvn24.pl/polska/jaslo-referendum-ws-likwidacji-strazy-miejskiej-ra513257-3292438 (dostęp 10.01.2022).
Google Scholar

Referendum w Jaśle w 2015 roku, https://prawonadrodze.org.pl/rerendum-jaslo-8-lutego-2015-r/ (dostęp 10.01.2022).
Google Scholar

Rost, A., Zawartowski, Ł. 1974. W sprawie form demokracji bezpośredniej. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 36, s. 1–14.
Google Scholar

Rulka, M. 2018. Sformułowanie pytania w referendum lokalnym w świetle orzecznictwa. Samorząd Terytorialny 7–8, s. 118–130.
Google Scholar

Rytel-Warzocha, A., 2011. Przedmiotowy zakres referendum lokalnego w Polsce. Studia Wyborcze 11, s. 29–45.
Google Scholar

Sagan, S. 2001. Prawo konstytucyjne Rzeczypospolitej Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Prawnicze PWN.
Google Scholar

Tybuchowska-Hartlińska, K. 2014. Demokracja bezpośrednia na poziomie lokalnym. Czy obywatele chcą partycypacji? Political Preferences, s. 117–126.
Google Scholar

Ustawa z dnia 6 maja 1987 r. o konsultacjach społecznych i referendum. Dz.U. 1987, nr 14, poz. 83.
Google Scholar

Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Dz.U. 1990, nr 16, poz. 95.
Google Scholar

Ustawa Konstytucyjna z dnia 17 października 1992 r. o wzajemnych stosunkach między władzą ustawodawczą i wykonawczą Rzeczypospolitej Polskiej oraz o samorządzie terytorialnym. Dz.U. 1992, nr 84, poz. 426.
Google Scholar

Ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o referendum. Dz.U. 1995, nr 99, poz. 487.
Google Scholar

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym. Dz.U. 2000, nr 88, poz. 985.
Google Scholar

Ustawa z dnia 5 stycznia 2001 r. Kodeks wyborczy. Dz.U. 2011, nr 21, poz. 112.
Google Scholar

Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta. Dz.U. 2002, nr 113, poz. 984.
Google Scholar

Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. Dz.U. 2018, poz. 130.
Google Scholar

Uziębło, P. 2008. Ustawa o referendum lokalnym: komentarz. Warszawa: Oficyna.
Google Scholar

Wehling, H.G. 2007. Lokalne referendum odwoławcze – rys historyczny i propozycje zmian. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 2, s. 5–19.
Google Scholar

Węglarz, B. 2007. Referenda lokalne w sprawie odwołania organów jednostek samorządu terytorialnego czwartej kadencji (2002–2006). Samorząd Terytorialny 7–8, s. 47–54.
Google Scholar

Węglarz, B. 2012. Ewolucja lokalnej demokracji bezpośredniej w Polsce po 1989 roku. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Google Scholar

Wojdyła, K., Ciepielewski, M. 2015. Partycypacja referendalna mieszkańców województwa małopolskiego w latach 2006–2014 jako przejaw braku współpracy na poziomie lokalnym. Zarządzanie Publiczne 31, s. 299–311.
Google Scholar

Wójcik, M. 2015. Referendum lokalne w Polsce jako instrument demokracji bezpośredniej. Rynek – Społeczeństwo – Kultura 2, s. 33–38.
Google Scholar

Wójcik, M. 2016. Drabina partycypacji obywatelskiej na poziomie polskiego samorządu lokalnego. Studia i Materiały Wydziału Zarządzania i Administracji Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Jana Kochanowskiego w Kielcach 1, s. 215–229.
Google Scholar

Wynik Referendum z Jasła, https://www.jaslo4u.pl/znamy-oficjalne-wyniki-referendum-newsy-jaslo-18264 (dostęp 10.01.2022).
Google Scholar

Zakrzewski, T. 2020. Referendum lokalne: czas na reformę. Łódź: Fundacja Instytut Spraw Obywatelskich.
Google Scholar