Bolesław Leśmian’s „Piła” (The Saw): towards trans and transgression

Authors

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-7458.07.09

Keywords:

Leśmian, The Saw, transgression, libertinism, revolution, body, somatics, „Piła”

Abstract

Transgression engages psychosomatically: the corporeal experience of pain and pleasure provoked by self-preservation constraints paves the way for experiences detached from the senses and reason. Violation of barriers violates the man; beyond that lays the impossible, which in the well-known Leśmian’s ballad Piła is transposed as disintegration and dispersion of the body experiencing cruel delight. The article is an attempt at refreshed reading of this ballad; it suggests taking into account a sadistic context which is considered atypical of research into Leśmian. In this poem the inspiration of folk beliefs permeates with the modernist experience of the revolution. The similarity of carnal intercourse to a scene of spectacular torture makes it possible to treat this ballad as an important voice in the issue of distinction between sexuality aimed at progeny, and eroticism leading to barren and unuseful pleasure. The paper focuses on the characteristics of libertine features of Leśmian’s poetics, the indication of potential sources of the woman-saw image, the importance of exclamations of ballad lovers, the issue of rhythm and the symbolism of fragmented body.

Downloads

Download data is not yet available.

Author Biography

Helena Hejman, Uniwersytet Gdański, Wydział Filologiczny, Instytut Filologii Polskiej, Katedra Teorii Literatury i Krytyki Artystycznej

mgr Helena Hejman – jest doktorantką w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Gdańskigo; przygotowuje rozprawę poświęconą psychosomatycznym koncepcjom, metaforom i obrazom w poezji polskiej XX wieku. Adres e-mail: helena.hejman@gmail.com

 

References

Augsburger J., Masochizmy. Mitologizacja jako estetyka kryzysu w twórczości Brunona Schulza, tłum. K. Lukas, „Przestrzenie Teorii” 2011, nr 15.
Google Scholar

Banasiak B., Obywatel Louis Sade, albo le Marquis sans-culotte parvenu, http://sade.ph-f.org/teksty_pdf/bb_obywatel_sade.pdf (dostęp: 11.05.2017).
Google Scholar

Bataille G., Doświadczenie wewnętrzne, tłum. M. Ochab, [w:] Osoby. Transgresje 3, wyb., oprac. i red. M. Janion, S. Rosiek, Gdańsk 1984.
Google Scholar

Bataille G., Erotyzm, tłum. M. Ochab, wyd. 3, Gdańsk 2015.
Google Scholar

Bataille G., Łzy Erosa, tłum. T. Swoboda, Gdańsk 2009.
Google Scholar

Bataille G., Sade, tłum. B. Banasiak, „Nowa Krytyka” 1995, nr 6.
Google Scholar

Corbin A., Bóle, cierpienia i niedole ciała, [w:] Historia ciała, t. 2, Od Rewolucji do I wojny światowej, red. A. Corbin, tłum. K. Belaid, T. Stróżyński, Gdańsk 2013.
Google Scholar

Czaplejewicz E., Adresat w poezji Leśmiana, Wrocław 1973.
Google Scholar

Deleuze G., Prezentacja Sacher-Masocha. Chłód i okrucieństwo, tłum. T. Swoboda, „Schulz/Forum” 2016, nr 7.
Google Scholar

Dybciak K., „Wywalczyć cudaczne prawo bytu…”. Antropologia Leśmiana, „Twórczość” 1978, nr 5.
Google Scholar

Foucault M., Ciało skazańców, tłum. T. Komendant, [w:] Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska, wyb. i oprac. A. Chałupnik, Warszawa 2008.
Google Scholar

Foucault M., Przedmowa do Transgresji, [w:] Osoby. Transgresje 3, wyb., oprac. i red. M. Janion, S. Rosiek, Gdańsk 1984.
Google Scholar

Freud S., Dwa rodzaje popędów, tłum. J. Prokopiuk, [w:] Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska, wyb. i oprac. A. Chałupnik, Warszawa 2008.
Google Scholar

Gerould D., Historia gilotyny. Legenda i morał, tłum. A. Kruczkowska, Gdańsk 1996.
Google Scholar

Gralewicz-Wolny I., Drobiażdżki i omieciny. O rozproszeniu ciała w poezji Bolesława Leśmiana, [w:] Miniatura i mikrologia literacka, red. A. Nawarecki, t. 1, Katowice 2000.
Google Scholar

Irzykowski K., Alchemia ciała (Zagadnienie okrucieństwa) [w:] K. Irzykowski, Alchemia ciała i inne szkice oraz aforyzmy, wyb. W. Głowala, Wrocław 1996.
Google Scholar

Jeleński K.A., Bellmer albo Anatomia Nieświadomości Fizycznej i Miłości, wyb. i oprac. P. Kłoczowski, tłum. J. Lisowski, wyd. 2, Gdańsk 2013.
Google Scholar

Kapusta A., Filozofia ekstremalna. Wokół myśli krytycznej Michela Foucaulta, Lublin 2002.
Google Scholar

Klossowski P., Integralna potworność, tłum. B. Banasiak, s. 10–11, http://sade.ph-f.org/teksty_pdf/klossowski_potwornosc.pdf (dostęp: 12.06.2017).
Google Scholar

Leśmian B., Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1983.
Google Scholar

Leśmian B., Środowisko jest zbiorem banalnych idei; nowe wartości do życia zbiorowego wnosi jednostka twórcza [cytat zastępujący tytuł], „Czas” 1935, nr 131.
Google Scholar

Leśmian B., Z rozmyślań o Bergsonie, [w:] B. Leśmian, Szkice literackie, Warszawa 1959.
Google Scholar

Matuszewski K., Bataille – praktyka ekstazy, „Hybris” 2011, nr 1, http://magazynhybris.com/images/teksty/01/KRZYSZTOF%20MATUSZEWSKI%20_%20BATAILLE%20-%20PRAKTYKA%20EKSTAZY.pdf (dostęp: 13.05.2017).
Google Scholar

Matuszewski K., Człowiek – eternizacja hiatusu. Szkic antropologii Georges’a Bataille’a, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica” 2007, nr 19/20.
Google Scholar

Matuszewski K., Sade, czyli filozof niebezpieczny, „Colloquia Communia” 1988, nr 1–3.
Google Scholar

Matuszewski K., Sade. Msza okrucieństwa, Gdańsk 2008.
Google Scholar

Nancy J.-L., Corpus, tłum. M. Kwietniewska, Gdańsk 2002.
Google Scholar

Paz O., Erotyzm i seksualizm, tłum. P. Fornelski, [w:] Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska, wyb. i oprac. A. Chałupnik, Warszawa 2008.
Google Scholar

Rosochacka A., Potworne ciała protetycznego. Obcość uwewnętrzniona, „Świat i Słowo” 2012, nr 1, s. 133, http://www.swiatislowo.ath.bielsko.pl/sis18/11.rosochacka-potworne_ciala_protetycznego.pdf (dostęp: 30.04.2017).
Google Scholar

Rowiński C., Człowiek i świat w poezji Leśmiana. Studium filozoficznych koncepcji poety, Warszawa 1982.
Google Scholar

Różyc-Molenda J., O fenomenologii kawałkowania, [w:] Miniatura i mikrologia literacka, red. A. Nawarecki, t. 1, Katowice 2000.
Google Scholar

Sienkiewicz B., Leśmianowska „alchemia ciała” (cykle „Ballady” i „Pieśni kalekujące” z tomu „Łąka”), „Nauka” 2010, nr 4.
Google Scholar

Taborska A., Senny żywot Leonory de la Cruz, Gdańsk 2011.
Google Scholar

Trznadel J., Twórczość Leśmiana (próba przekroju), Warszawa 1964.
Google Scholar

Published

2018-12-30

How to Cite

Hejman, H. (2018). Bolesław Leśmian’s „Piła” (The Saw): towards trans and transgression. Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze, (7), 147–162. https://doi.org/10.18778/2299-7458.07.09

Issue

Section

Artykuły

Similar Articles

1 2 3 4 > >> 

You may also start an advanced similarity search for this article.