Bolesław Leśmian’s „Piła” (The Saw): towards trans and transgression
DOI:
https://doi.org/10.18778/2299-7458.07.09Keywords:
Leśmian, The Saw, transgression, libertinism, revolution, body, somatics, „Piła”Abstract
Transgression engages psychosomatically: the corporeal experience of pain and pleasure provoked by self-preservation constraints paves the way for experiences detached from the senses and reason. Violation of barriers violates the man; beyond that lays the impossible, which in the well-known Leśmian’s ballad Piła is transposed as disintegration and dispersion of the body experiencing cruel delight. The article is an attempt at refreshed reading of this ballad; it suggests taking into account a sadistic context which is considered atypical of research into Leśmian. In this poem the inspiration of folk beliefs permeates with the modernist experience of the revolution. The similarity of carnal intercourse to a scene of spectacular torture makes it possible to treat this ballad as an important voice in the issue of distinction between sexuality aimed at progeny, and eroticism leading to barren and unuseful pleasure. The paper focuses on the characteristics of libertine features of Leśmian’s poetics, the indication of potential sources of the woman-saw image, the importance of exclamations of ballad lovers, the issue of rhythm and the symbolism of fragmented body.
Downloads
References
Augsburger J., Masochizmy. Mitologizacja jako estetyka kryzysu w twórczości Brunona Schulza, tłum. K. Lukas, „Przestrzenie Teorii” 2011, nr 15.
Google Scholar
Banasiak B., Obywatel Louis Sade, albo le Marquis sans-culotte parvenu, http://sade.ph-f.org/teksty_pdf/bb_obywatel_sade.pdf (dostęp: 11.05.2017).
Google Scholar
Bataille G., Doświadczenie wewnętrzne, tłum. M. Ochab, [w:] Osoby. Transgresje 3, wyb., oprac. i red. M. Janion, S. Rosiek, Gdańsk 1984.
Google Scholar
Bataille G., Erotyzm, tłum. M. Ochab, wyd. 3, Gdańsk 2015.
Google Scholar
Bataille G., Łzy Erosa, tłum. T. Swoboda, Gdańsk 2009.
Google Scholar
Bataille G., Sade, tłum. B. Banasiak, „Nowa Krytyka” 1995, nr 6.
Google Scholar
Corbin A., Bóle, cierpienia i niedole ciała, [w:] Historia ciała, t. 2, Od Rewolucji do I wojny światowej, red. A. Corbin, tłum. K. Belaid, T. Stróżyński, Gdańsk 2013.
Google Scholar
Czaplejewicz E., Adresat w poezji Leśmiana, Wrocław 1973.
Google Scholar
Deleuze G., Prezentacja Sacher-Masocha. Chłód i okrucieństwo, tłum. T. Swoboda, „Schulz/Forum” 2016, nr 7.
Google Scholar
Dybciak K., „Wywalczyć cudaczne prawo bytu…”. Antropologia Leśmiana, „Twórczość” 1978, nr 5.
Google Scholar
Foucault M., Ciało skazańców, tłum. T. Komendant, [w:] Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska, wyb. i oprac. A. Chałupnik, Warszawa 2008.
Google Scholar
Foucault M., Przedmowa do Transgresji, [w:] Osoby. Transgresje 3, wyb., oprac. i red. M. Janion, S. Rosiek, Gdańsk 1984.
Google Scholar
Freud S., Dwa rodzaje popędów, tłum. J. Prokopiuk, [w:] Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska, wyb. i oprac. A. Chałupnik, Warszawa 2008.
Google Scholar
Gerould D., Historia gilotyny. Legenda i morał, tłum. A. Kruczkowska, Gdańsk 1996.
Google Scholar
Gralewicz-Wolny I., Drobiażdżki i omieciny. O rozproszeniu ciała w poezji Bolesława Leśmiana, [w:] Miniatura i mikrologia literacka, red. A. Nawarecki, t. 1, Katowice 2000.
Google Scholar
Irzykowski K., Alchemia ciała (Zagadnienie okrucieństwa) [w:] K. Irzykowski, Alchemia ciała i inne szkice oraz aforyzmy, wyb. W. Głowala, Wrocław 1996.
Google Scholar
Jeleński K.A., Bellmer albo Anatomia Nieświadomości Fizycznej i Miłości, wyb. i oprac. P. Kłoczowski, tłum. J. Lisowski, wyd. 2, Gdańsk 2013.
Google Scholar
Kapusta A., Filozofia ekstremalna. Wokół myśli krytycznej Michela Foucaulta, Lublin 2002.
Google Scholar
Klossowski P., Integralna potworność, tłum. B. Banasiak, s. 10–11, http://sade.ph-f.org/teksty_pdf/klossowski_potwornosc.pdf (dostęp: 12.06.2017).
Google Scholar
Leśmian B., Poezje wybrane, oprac. J. Trznadel, Wrocław 1983.
Google Scholar
Leśmian B., Środowisko jest zbiorem banalnych idei; nowe wartości do życia zbiorowego wnosi jednostka twórcza [cytat zastępujący tytuł], „Czas” 1935, nr 131.
Google Scholar
Leśmian B., Z rozmyślań o Bergsonie, [w:] B. Leśmian, Szkice literackie, Warszawa 1959.
Google Scholar
Matuszewski K., Bataille – praktyka ekstazy, „Hybris” 2011, nr 1, http://magazynhybris.com/images/teksty/01/KRZYSZTOF%20MATUSZEWSKI%20_%20BATAILLE%20-%20PRAKTYKA%20EKSTAZY.pdf (dostęp: 13.05.2017).
Google Scholar
Matuszewski K., Człowiek – eternizacja hiatusu. Szkic antropologii Georges’a Bataille’a, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Philosophica” 2007, nr 19/20.
Google Scholar
Matuszewski K., Sade, czyli filozof niebezpieczny, „Colloquia Communia” 1988, nr 1–3.
Google Scholar
Matuszewski K., Sade. Msza okrucieństwa, Gdańsk 2008.
Google Scholar
Nancy J.-L., Corpus, tłum. M. Kwietniewska, Gdańsk 2002.
Google Scholar
Paz O., Erotyzm i seksualizm, tłum. P. Fornelski, [w:] Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, red. M. Szpakowska, wyb. i oprac. A. Chałupnik, Warszawa 2008.
Google Scholar
Rosochacka A., Potworne ciała protetycznego. Obcość uwewnętrzniona, „Świat i Słowo” 2012, nr 1, s. 133, http://www.swiatislowo.ath.bielsko.pl/sis18/11.rosochacka-potworne_ciala_protetycznego.pdf (dostęp: 30.04.2017).
Google Scholar
Rowiński C., Człowiek i świat w poezji Leśmiana. Studium filozoficznych koncepcji poety, Warszawa 1982.
Google Scholar
Różyc-Molenda J., O fenomenologii kawałkowania, [w:] Miniatura i mikrologia literacka, red. A. Nawarecki, t. 1, Katowice 2000.
Google Scholar
Sienkiewicz B., Leśmianowska „alchemia ciała” (cykle „Ballady” i „Pieśni kalekujące” z tomu „Łąka”), „Nauka” 2010, nr 4.
Google Scholar
Taborska A., Senny żywot Leonory de la Cruz, Gdańsk 2011.
Google Scholar
Trznadel J., Twórczość Leśmiana (próba przekroju), Warszawa 1964.
Google Scholar
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.