Granica drzew. O leśnych doświadczeniach granicznych w opowiadaniu An der Baumgrenze Thomasa Bernharda

Katarzyna Szymańska

doi:10.18778/2299-7458.06.06

Autor

Katarzyna Szymańska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Badań nad Tradycją Europejską

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-7458.06.06

Słowa kluczowe:

Thomas Bernhard, Anton Lehmden, literatura austriacka, realizm fantastyczny, doświadczenie graniczne, las, drzewo

Abstrakt

Artykuł ma charakter interpretacyjny i stanowi próbę przyjrzenia się opowiadaniu Thomasa Bernharda pt. An der Baumgrenze (tytuł polskiego tłumaczenia brzmi Na granicy lasów) z perspektywy drzewno-leśnej oraz doświadczenia granicy, która wykracza poza swoje topograficzne znaczenie. Lasy lub pojedyncze drzewa związane są w twórczości austriackiego pisarza z umysłami bohaterów. W przestrzeni tej często dochodzą oni do granicy obłędu, tracą kontrolę nad sobą, co ostatecznie prowadzi do śmierci. Tekst koncentruje się także na rycinach Antona Lehmdena – przedstawiciela Wiedeńskiej Szkoły Realizmu Fantastycznego – które znajdują się w tomie zawierającym An der Baumgrenze i twórczo dopełniają narracje Bernharda.

Pobrania

Brak dostępnych danych do wyświetlenia.

Biogram autora

Katarzyna Szymańska - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej, Instytut Filologii Polskiej, Zakład Badań nad Tradycją Europejską

Katarzyna Szymańska – absolwentka filologii słowiańskiej i filologii polskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, obecnie doktorantka w Zakładzie Badań nad Tradycją Europejską na Wydziale Filologii Polskiej i Klasycznej UAM. Zajmuje się przede wszystkim twórczością Thomasa Bernharda i innych pisarzy niemieckojęzycznych. Interesuje się także polską poezją współczesną, literaturą żydowską oraz nieantropocentrycznymi miejscami w prozie i poezji. Od kilku lat współpracuje z Kołem Naukowym Miłośników Kultury i Literatury Żydowskiej „Dabru Emet”, działającym na poznańskiej polonistyce.

Bibliografia

Albes C., Der Spaziergang als Erzählmodell. Studien zu Jean-Jacques Rousseau, Adalbert Stifter, Robert Walser und Thomas Bernhard, Tűbingen, Bazylea 1999.
Google Scholar

Bauer Z., Wędrować, żeglować, wertować: o pewnych współczesnych metaforach podróży, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria” 2007, nr 7, s. 35–44.
Google Scholar

Bernhard T., Attaché ambasady francuskiej. Dziennik wakacyjny, zakończenie, przeł. E. Dyczek, M.F. Nowak, „Odra” 2004, nr 7–8, s. 65–67.
Google Scholar

Bernhard T., Chodzenie. Amras, przeł. S. Lisiecka, Łódź 2017.
Google Scholar

Bernhard T., Korekta, przeł. M. Kędzierski, Warszawa 2013.
Google Scholar

Bernhard T., Moje nagrody, przeł. M. Kędzierski, Warszawa 2010.
Google Scholar

Bernhard T., Mróz, przeł. S. Błaut, posł. H. Orłowski, Poznań 1979.
Google Scholar

Bernhard T., Na granicy lasów, przeł. S. Lisiecka, [w:] Czyż jest piękniejszy kraj… Opowiadania austriackie, oprac. S.H. Kaszyński, Warszawa 1980, s. 168–178.
Google Scholar

Bernhard T., Spotkanie. Rozmowy z Kristą Fleischmann, przeł. S. Lisiecka, Warszawa 2010.
Google Scholar

Bernhard T., Trzy dni, przeł. A. Wołkowicz, „Literatura na Świecie” 1997, nr 1–2, s. 233–243.
Google Scholar

Bernhard T., Unseld S., Der Briefwechsel, Frankfurt nad Menem 2011.
Google Scholar

Bernhard T., Wycinka. Ekscytacja, przeł. M. Muskała, Warszawa 2011.
Google Scholar

Bernhard T., Wymazywanie. Rozpad, przeł. S. Lisiecka, wyd. 2, Warszawa 2010.
Google Scholar

Bernhard T., Zaburzenie, przeł. S. Lisiecka, wyd. 2, Warszawa 2013.
Google Scholar

Cooper J.C., Lexikon alter Symbole, Lipsk 1986.
Google Scholar

Czaja D., Francis Bacon: ślady katastrofy, „Konteksty” 2007, nr 3–4, s. 153–162.
Google Scholar

Die Ursache bin ich selbst, Madryt 1986.
Google Scholar

Fellinger R., Der herzliche Thomas Bernhard, [online] http://diepresse.com/home/spectrum/zeichenderzeit/565184/print.do (dostęp: 10.03.2018).
Google Scholar

Gadamer H.G., Mitopoetyckie odwrócenie w „Elegiach Duinejskich” Rilkego, [w:] H.G. Gadamer, Rozum, słowo, dzieje, przeł. M. Łukasiewicz, Warszawa 2000.
Google Scholar

Grodecka A., Fotografie nieistniejącego świata. O polskiej sztuce fantastycznej, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka”, nr 28 (48), s. 62.
Google Scholar

Heidegger M., Budować, mieszkać, myśleć, przeł. K. Michalski, K. Pomian, M.J. Siemek, J. Tischner, K. Wolicki, Warszawa 1977.
Google Scholar

Höller H., Der unbekannte Thomas Bernhard, Mattighofen 2014.
Google Scholar

http://www.suhrkamp.de/insel-verlag/verlagsgeschichte_71.html (dostęp: 10.03.2018).
Google Scholar

Jaspers K., Sytuacje graniczne, przeł. M. Skwieciński, [w:] R. Rudziński, Jaspers, Warszawa 1978.
Google Scholar

Klibansky R., Panofsky E., Saxl F., Saturn i Melancholia. Studia z historii, filozofii, przyrody, medycyny, religii oraz sztuki, przeł. A. Kryczyńska, Kraków 2009.
Google Scholar

Kuczyńska-Koschany K., „Все поэты жиды”. Antytotalitarne gesty poetyckie i kreacyjne wobec Zagłady oraz innych doświadczeń granicznych, Poznań 2013.
Google Scholar

Langendorf N., Schimpfkunst. die Bestimmung des Schreibens in Thomas Bernhards Prosawerk, Frankfurt nad Menem 2001.
Google Scholar

Lehmden A., Die Graphik. Text von Walter Koschatzky. Oeuvrekatalog der Druckgraphik: Sigrun Stock, Salzburg 1970.
Google Scholar

Leociak J., Doświadczenia graniczne. Studia o dwudziestowiecznych formach reprezentacji, Warszawa 2009.
Google Scholar

Łukasiewicz M., Robert Walser, Warszawa 1990.
Google Scholar

Madeyski J., Realizm fantastyczny, [w:] Malarze polscy XIX i XX wieku. Mała encyklopedia rynku sztuki, red. J. Rapicka, Kraków 2004, s. 188–189.
Google Scholar

Na początku lutego, dokładnie siedemnastego. Rozmowa z Moniką Muskałą, „Dwutygodnik” 2015, nr 12, s. 174.
Google Scholar

Nickel E., Flaneur. Die Ermöglichung der Lebenskunst in Thomas Bernhards später Prosa, Heidelberg 1997.
Google Scholar

Pfabigan A., Holzfällen. Männliche Homosexualität als Thema der Bernhardschen Prosa, [w:] Die Musik, das Leben und der Irrtum. Thomas Bernhard und die Musik, red. O. Kolleritsch, Wiedeń, Graz 2000, s. 169–189.
Google Scholar

Piecuch J., Fenomenologia doświadczenia granicznego w ujęciu Józefa Tischnera, „Argument” 2011, nr 2, s. 239–258.
Google Scholar

Rychło P., Szibbolet. Poszukiwania tożsamości żydowskiej w niemieckojęzycznej poezji Bukowiny, przeł. A. Chłopik, P. Jarosz, Kraków–Budapeszt 2012.
Google Scholar

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, red. K. Kubalska-Sulkiewicz, M. Bielska-Łach, A. Manteuffel-Szarota, wyd. 5, Warszawa 2007.
Google Scholar

Sokołowski M., Nowsze badania nad wpływem charakteru klimatu na zasiągi drzew, „Sylwan. Organ Małopolskiego Towarzystwa Leśnego i Spółdzielni Leśników” 1923, nr 2, s. 25–36.
Google Scholar

Szulakiewicz M., Granice jako problem współczesnej kultury – wprowadzenie, [w:] Granice i ograniczenia. O doświadczeniu granic i ich przekraczaniu, red. M. Szulakiewicz, Toruń 2010, s. 7–17.
Google Scholar

Walser R., Spacer (I), [w:] R. Walser, Mały krajobraz ze śniegiem. Małe poematy. Utwory prozą. Mała proza, przeł. M. Łukasiewicz, Izabelin 2003, s. 140–141.
Google Scholar

Welte B., Die Grenze als göttliches Geheimnis, [w:] B. Welte, Zur Frage nach Gott. Gesammelte Schrifften III/3, Fryburg Bryzgowijski–Bazylea–Wiedeń 2008.
Google Scholar

Wittchen-Barełkowska A., Kategoria teatralności w dziele Thomasa Bernharda, Poznań 2014.
Google Scholar