This is an outdated version published on 2024-10-30. Read the most recent version.

Inland Dunes in the Agricultural Area of the Uniejów Commune

Authors

Elżbieta Kobojek Uniwersytet Łódzki, Instytut Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej https://orcid.org/0000-0002-9004-2241

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-8403.13.01

Keywords:

inland dunes, rural settlements, land use, the Uniejów commune

Abstract

Inland dunes are an important element of the lowland relief in Poland. The distinguishing features of the dune ecosystem, which include an outstanding homogeneity of the material (fine-grained and medium-grained sands), mineral composition dominated by quartz, the permeability and dryness of the substrate, very weak soils, as well as the poverty of nutrients for plants – have a significant impact on the way they are used. Currently, in central Poland, the dunes are mainly forested. Within the Uniejów commune, most inland dunes occur in the Warta valley. The article presents the distribution and origin of dunes, the features of the ecosystem, forms of contemporary use, and changes in this use over the last hundred years. Similarly to other regions of the country, the dunes in the Uniejów commune are mostly forested. Particular attention was paid to the role of dunes in the location of rural buildings in the Warta Valley. Dry, sandy dune areas remaining outside the reach of flood waters of the multi-channel Warta system were more favourable for development than periodically flooded parts of the valley floor. The extent of rural development – compact and dispersed – has hardly changed over the last hundred years.

References

Chlebowski B., Walewski W., Sulimierski F., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 10, Warszawa 1889.
Google Scholar

Czyż J., Forysiak J., Kamiński J., Klatkowa H., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Dobra (587), Warszawa 2009.
Google Scholar

Dylikowa A., Wydmy środkowopolskie i ich znaczenie dla stratygrafii schyłkowego plejstocenu, [w:] R. Galon, J. Dylik (red.), Czwartorzęd Polski: studium zbiorowe, Warszawa 1967, s. 353–371.
Google Scholar

Figlus T., Zróżnicowanie morfologiczne wsi na obszarze gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” 2014, t. 3, s. 85–110. https://doi.org/10.18778/2299-8403.03.06
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2299-8403.03.06

Forysiak J., Rozwój doliny Warty między Burzeninem i Dobrowem po zlodowaceniu Warty, „Acta Geographica Lodziensia” 2005, nr 90.
Google Scholar

Forysiak J., Kulesza M., Twardy J., Wpływ osadnictwa olęderskiego na sieć rzeczną i morfologię międzyrzecza Warty i Neru, [w:] E. Smolska, P. Szwarczewski (red.), Zapis działalności człowieka w środowisku przyrodniczym, t. 3, Warszawa 2007, s. 39–45.
Google Scholar

Gilly D., Karte von Südpreußen, Cron, Langner 1793–1796 (fotokopie w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk).
Google Scholar

Goosse H., Mann M.E., Renssen H., Climate of the past millennium: combining proxy data and model simulations, [w:] R.W. Battarbee, H.A. Binney (red.), Natural climate variability and global warming: a Holocene perspective, Oxford 2008, s. 163–188. https://doi.org/10.1002/9781444300932.ch7
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1002/9781444300932.ch7

Goździk J., Sedimentological record of aeolian processes from Upper Plenivistulian and the turn of Pleni- and Latevistulian in Central Poland, „Zeitschrift für Geomorphologie, N.F.” 1991, vol. 90, s. 51–60.
Google Scholar

Goździk J., The Vistulian aeolian succession in central Poland, „Sedimentary Geology” 2007, vol. 193(1–4), s. 211–220. https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2005.11.026
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.1016/j.sedgeo.2005.11.026

Kamiński J., Forysiak J., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Uniejów (588), Warszawa 2012.
Google Scholar

Kobojek E., Geosystem wydm śródlądowych na obszarach rolniczych na przykładzie dorzecza Bzury i Neru, „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” 2022, nr 61, s. 35–53. https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.61.05
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.14746/rrpr.2022.61.05

Kobojek E., Wpływ warunków klimatycznych na system fluwialny i melioracje wodne w pradolinach w rejonie Łowicza i Koźmina (Polska Środkowa), „Przegląd Naukowy – Inżynieria i Kształtowanie Środowiska” 2015, nr 70, s. 381–390.
Google Scholar

Kobojek E., Kobojek S., Wydmy śródlądowe – środowisko przyrodnicze i działalność człowieka na przykładzie regionu łódzkiego, Łódź 2021. https://doi.org/10.18778/8220-427-8
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/8220-427-8

Krajewski K., Holoceńskie poziomy organiczne w Nagórkach koło Grabowa Łęczyckiego, „Folia Geographica Physica” 1997, nr 1, s. 202–209.
Google Scholar

Krajewski K., Późnoplejstoceńskie i holoceńskie procesy wydmotwórcze w pradolinie warszawsko-berlińskiej w widłach Warty i Neru, „Acta Geographica Lodziensia” 1977, nr 39.
Google Scholar

Manikowska B., Gleby młodszego plejstocenu w okolicach Łodzi, „Acta Geographica Lodziensia” 1966, nr 22.
Google Scholar

Manikowska B., O glebach kopalnych, stratygrafii i litologii wydm Polski Środkowej, „Acta Geographica Lodziensia” 1985, nr 52.
Google Scholar

Mapa topograficzna w skali 1:100 000, arkusz Koło, Warszawa 1934.
Google Scholar

Mapa topograficzna w skali 1:100 000, arkusz Ozorków, Warszawa 1930.
Google Scholar

Mapa topograficzna w skali 1:100 000, arkusz Uniejów, Warszawa 1930.
Google Scholar

Maruszczak H., Naturalne tendencje zmian klimatu Polski Środkowej w ciągu ostatnich piętnastu stuleci, „Acta Geographica Lodziensia” 1998, nr 74, s. 149–160.
Google Scholar

Myszkorowska-Olczyk G., Zespoły folwarczne na terenie gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” 2013, t. 2, s. 93–112. https://doi.org/10.18778/2299-8403.02.07
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2299-8403.02.07

Nowacki K., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Dąbie (551), Warszawa 1996.
Google Scholar

Nowaczyk B., Wiek wydm, ich cechy granulometryczne i strukturalne a schemat cyrkulacji atmosferycznej w Polsce w późnym vistulianie i holocenie, Poznań 1986.
Google Scholar

Nowakowski A., Wieczorek J., Sprawozdanie z badań wykopaliskowych na osadzie wczesnośredniowiecznej w Wieścicach, pow. Poddębice w 1964 r., „Sprawozdania Archeologiczne” 1967, t. 19, s. 204–208.
Google Scholar

Petera J., Forysiak J., Holoceńska ewolucja systemu wielokorytowego Warty w okolicach Koźmina, „Acta Geographica Lodziensia” 2004, nr 88, s. 27–40.
Google Scholar

Petera-Zganiacz J., Forysiak J., Historia rozwoju doliny Warty w basenie uniejowskim, „Biuletyn Uniejowski” 2012, t. 1, s. 23–41. https://doi.org/10.18778/2299-8403.01.02
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2299-8403.01.02

Prugar J., Mikrotoponimia i ojkonimia gminy Uniejów, „Biuletyn Uniejowski” 2014, t. 3, s. 111–134. https://doi.org/10.18778/2299-8403.03.07
Google Scholar DOI: https://doi.org/10.18778/2299-8403.03.07

Sulimierski F., Chlebowski B., Walewski W., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 2, Warszawa 1881.
Google Scholar

Sulimierski F., Chlebowski B., Walewski W., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. 4, Warszawa 1883.
Google Scholar

Topograficzna Karta Królestwa Polskiego, Warszawa 1839.
Google Scholar

Trzmiel B., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Turek (550), Warszawa 1996.
Google Scholar

Twardy J., Transformacja rzeźby centralnej części Polski Środkowej w warunkach antropopresji, Łódź 2008.
Google Scholar

Twardy J., Forysiak J., Kittel P., Dynamika procesów morfogenetycznych uruchomionych i zintensyfikowanych wskutek pradziejowej działalności ludzkiej w pradolinie warszawsko-berlińskiej, „Acta Geographica Lodziensia” 2004, nr 88, s. 85–117.
Google Scholar

Downloads

PDF (Język polski)

Published

2024-10-30

Versions

2024-12-19 (2)
2024-10-30 (1)

How to Cite

Kobojek, E. (2024). Inland Dunes in the Agricultural Area of the Uniejów Commune. Biuletyn Uniejowski, 13, 7–32. https://doi.org/10.18778/2299-8403.13.01