Krajobraz kulturowy doliny Warty w okolicach Uniejowa

Elżbieta Kobojek

doi:10.18778/2299-8403.05.12

Autor

Elżbieta Kobojek Uniwersytet Łódzki, Katedra Zagospodarowania Środowiska i Polityki Przestrzennej, 90-142 Łódź, ul. Kopcińskiego 31

DOI:

https://doi.org/10.18778/2299-8403.05.12

Słowa kluczowe:

krajobraz kulturowy, tereny wiejskie, dolina Warty, Uniejów

Abstrakt

Krajobraz kulturowy jest historycznie ukształtowanym fragmentem przestrzeni geograficznej, powstałym w wyniku oddziaływań przyrodniczych i kulturowych. Odzwierciedla on współżycie ludzi z przyrodą. W artykule przedstawiono krajobraz kulturowy fragmentu doliny Warty w okolicach Uniejowa oraz dokonano próby jego oceny. Analizowano formy użytkowania terenu i stopień antropogenicznego przekształcenia krajobrazu na podstawie oceny udziału linii prostej w panoramie. Kilka wieków użytkowania ukształtowało w dolinie Warty w okolicach Uniejowa harmonijny wiejski krajobraz kulturowy. Struktura użytkowania ziemi wykazuje dostosowanie do przyrodniczych elementów środowiska doliny. Największą powierzchnię zajmują grunty orne (37,5%) i lasy (36,2%). Łąki, tak charakterystyczne dla den dolinnych, stanowią 21%, a tereny zabudowane zaledwie 1,8% powierzchni. Najatrakcyjniejszy krajobraz dolinny został ukształtowany w obrębie terasy nadzalewowej niskiej. Występują tu największa mozaikowość użytkowania ziemi, długie miedze, liczne śródpolne zadrzewienia i szpalery drzew wzdłuż cieków wodnych. Przyrodniczo najcenniejsza jest terasa denna, pomimo dużego przekształcenia sieci rzecznej. W jej obrębie występują głównie łąki i lasy, zachowało się także najwięcej granic ekotonowych.

Bibliografia

Armand D.L., Nauka o krajobrazie, PWN, Warszawa 1980.
Google Scholar

Bogdanowski J., Problemy architektury krajobrazu rzecznego, [w:] J. Kułtuniak (red.), Rzeki. Kultura – cywilizacja – historia, t. 2, Śląsk, Katowice 1993, s. 61–75.
Google Scholar

Borowska-Stefańska M., Zagospodarowanie terenów zagrożonych powodziami w Uniejowie, „Biuletyn Uniejowski” 2015, nr 4, s. 131–142.
Google Scholar

Chmielewski T.J., Systemy krajobrazowe. Struktura – Funkcjonowanie – Planowanie, PWN, Warszawa 2012.
Google Scholar

Czyż J., Forysiak J., Kamiński J., Klatkowa H., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Dobra (587), PIG, Warszawa 2004.
Google Scholar

Europejska Konwencja Krajobrazowa sporządzona we Florencji dnia 20 października 2000 r., Dz.U. Nr 14, poz. 98 z dnia 29 stycznia 2006 r.
Google Scholar

Forysiak J., Rozwój doliny Warty między Burzeninem i Dobrowem po zlodowaceniu Warty, „Acta Geogr. Lodz.” 2005, Vol. 90.
Google Scholar

Forysiak J., Kulesza M., Twardy J., Wpływ osadnictwa olęderskiego na sieć rzeczną i morfologię międzyrzecza Warty i Neru, [w:] E. Smolska, P. Szwarczewski (red.), Zapis działalności człowieka w środowisku przyrodniczym, t. III, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Przymierza Rodzin, Warszawa 2007, s. 39–45.
Google Scholar

Kamiński J., Forysiak J., Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1:50 000, arkusz Uniejów (588), PIG, Warszawa 2008.
Google Scholar

Kistowski M., Bierna ochrona krajobrazu jako podstawa utrzymania korzystnych warunków życia człowieka, „Przegląd Przyrodniczy” 2010, t. XXI, z. 2, s. 18–30.
Google Scholar

Kobojek E., Naturalne uwarunkowania równych reakcji rzek nizinnych na antropopresję na przykładzie środkowej Bzury i jej dopływów, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2009.
Google Scholar

Kobojek E., Wpływ warunków klimatycznych na system fluwialny i melioracje wodne w pradolinach w rejonie Łowicza i Koźmina (Polska Środkowa), „Przegląd Naukowy. Inżynieria i Kształtowanie Środowiska” 2015, vol. 24(4), nr 70, s. 381–390.
Google Scholar

Kopczyński K., Edukacyjne walory krajobrazu kulturowego, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 2009, t. XXV, s. 53–62.
Google Scholar

Kozłowski L., Rozłogi wsi jako treść krajobrazu, „Studia Obszarów Wiejskich” 2012, t. XXIX, s. 9–30.
Google Scholar

Kucharski L., Barcka A., Chmielecki B., Flora starorzeczy w dolinie Warty – stan, zagrożenia oraz możliwości ochronnych, „Biuletyn Uniejowski” 2013, nr 2, s. 23–38.
Google Scholar

Kurowski J.K., Ekologia i ochrona roślinności leśnej, EKO-GRAF Adam Świć, Łódź 2015.
Google Scholar

Nowak-Rząsa M., 2010, Transformacja krajobrazów Polski – ocena kierunków i perspektywy rozwoju, [w:] D. Chylińska, J. Łach (red.), Studia krajobrazowe a ginące krajobrazy, Uniwersytet Wrocławski, Wrocław 2010, s. 21–28.
Google Scholar

Myga-Piątek U., Przemiany krajobrazów kulturowych w świetle idei zrównoważonego rozwoju, „Problemy Ekorozwoju” 2010, vol. 5, nr 1, s. 95–108.
Google Scholar

Olaczek R., Antropogeniczne czynniki przekształcenia dolin rzecznych, [w:] J. Kułtuniak (red.), Rzeki. Kultura – cywilizacja – historia, t. 9, Wydawnictwo Śląsk, Katowice 2000, s. 119–142.
Google Scholar

Petera-Zganiacz J., Forysiak J., Historia rozwoju doliny Warty w basenie uniejowskim, „Biuletyn Uniejowski” 2012, nr 1, s. 23–41.
Google Scholar

Richling A., Solon J., Ekologia krajobrazu, PWN, Warszawa 2002.
Google Scholar

Tkocz J., Organizacja przestrzenna wsi w Polsce, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 1998.
Google Scholar

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz.U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.).
Google Scholar

Wejchert K., Elementy kompozycji urbanistycznej, Wydawnictwo Arkady, Warszawa 1884.
Google Scholar